Media-icmal 25.07.19

Ölkədə sənaye parklarının, məhəllələrinin inkişafı, kütləvi məmur ixtisarı ehtimalları, iqtisadiyyat və manatın məzənnə sabitliyi ətrafında müzakirələr və s. məsələlər bugünki (25 iyul 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Modern sənayeləşmə - sənaye parkları, məhəllələri və ...

"Azərbaycan" qəzeti "7 layihə, 20 milyon manat investisiya" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda modern sənayeləşmənin nəticələrini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, sənaye parkları, məhəllələri və aqroparklar bir sıra məsələlərlə yanaşı, neft-qaz amilindən asılılığın azaldılmasına yeni imkanlar açır, kiçik və orta sahibkarların dəstəklənməsinə, qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafına və əhalinin istehsal sahəsində məşğulluğunun artırılmasına xidmət edir.

Yazıda hazırda ölkədə Sumqayıt Kimya Sənaye, Balaxanı, Qaradağ, Mingəçevir və Pirallahı Sənaye parklarının, Sumqayıt Texnologiya Parkının, Yüksək Texnologiyalar Parkının və Mingəçevir Yüksək Texnologiyalar Parkının, Neftçala, Masallı Sənaye məhəllələrinin fəaliyyət göstərdiyi vurğulanır.

"Prezident İlham Əliyevin "Sənaye məhəllələrinin yaradılması və fəaliyyətinin təşkili haqqında" 2014-cü il 8 oktyabr tarixli fərmanı ilə ölkədə sənaye məhəllələrinin yaradılması davamlı prosesə çevrilib. Sənaye məhəllələri istehsal prosesinin təşkilində infrastruktur xərclərinin azaldılması, kooperasiya əlaqələrinin gücləndirilməsi, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üçün əlverişli iqtisadi modeldir", deyə müəllif bu formatda yaradılan müəssisələrin mahiyyətini diqqətə çatdırır.

Müəllif deyir ki, Neftçala və Masallı sənaye məhəllələri fəaliyyətdədir, Hacıqabul Sənaye Məhəlləsində işlər yekunlaşıb, Sabirabad Sənaye Məhəlləsində son tamamlama işləri gedir, fəaliyyətdə olan sənaye məhəllələrində indiyədək 33 milyon manatlıq məhsul istehsal edilib.

Yazıda vurğulanır ki, bu sənaye məhəllələrində qeydiyyatdan keçmiş iştirakçıların sayı 36 olmaqla, ümumilikdə 140 milyon manata yaxın investisiya yatırılması, 2 minədək iş yerinin açılması nəzərdə tutulur, müəssisələrin 21-i artıq fəaliyyət göstərir, bu il daha 15 müəssisə fəaliyyətə başlayacaq.

Müəllif deyir ki, investisiya dəyəri 61,43 milyon manat olan Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin istehsalat korpusları icarəyə götürülüb, Sabirabad Sənaye Məhəlləsi də, demək olar hazırdır, hər iki sənaye məhəlləsinin ilin sonunadək istifadəyə veriləcəyi gözlənilir.

Müəllifə görə, Sabirabad Sənaye Məhəlləsinə ümumi investisiya dəyəri 20 milyon manat, 300-dən çox yeni iş yeri yaradılması nəzərdə tutulan 7 layihə dəyərləndirilib. Yəni 7 sahibkarlıq subyektinin sənaye məhəlləsinə iştirakçı kimi qeydiyyata alınmaları barədə "Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti" tərəfindən qərar qəbul edilib.

Müəllif deyir ki, sənaye məhəllələri kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri üçün əlverişli imkanlar yaratdığına görə onlara böyük maraq var, məhəllələr sahibkarı həm məkan, həm də tikinti xərclərindən azad edir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Sabirabad Sənaye Məhəlləsi də rayon, bütünlükdə region üçün, xüsusilə kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı, əhalinin məşğulluğunun təmin olunması baxımından əlverişli məkana çevriləcək".

Deputat: Buna çoxdan ehtiyac var

"Yeni Sabah.az"da isə "Azərbaycanda bəzi vəzifələr ləğv olunmalıdır! - millət vəkilindən təklif" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda kütləvi məmur ixtisarına ehtiyac olub-olmamasını deputat Fazil Mustafa ilə müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi deyir ki, Fransanın fəaliyyət və dövlət hesabları naziri 2022-ci ilə qədər 15 min dövlət məmuru vəzifəsinin ləğv olunacağını açıqlayıb.

Mövzu ilə bağlı "Yeni Sabah"a açıqlama verən millət vəkili Fazil Mustafa Azərbaycanda buna çoxdan ehtiyac olduğunu bildirib: "Bizdə ştatlar daha çoxdur. Dövlət büdcəsindən maliyyələşən artıq, lazımsız strukturlar var ki, bir-birini təkrar edir. Bu hal, açığı, heç ürəkaçan deyil. Çox güman ki, bizdə də islahatlar prosesində məsələyə baxıla bilər".

F.Mustafa hesab edir ki, Azərbaycanda bütün sahələrdə ixtisara getmək mümkündür: "Mən konkret deyə bilmərəm ki, hansı qurumlar, vəzifələr ixtisar olunmalıdır. Mənim öz mülahizəm, hökumətin öz mülahizəsi var. Amma adicə Konstitusiyada nəzərdə tutulan və tutulmayan qurumlar var. Postların sayı da həddindən artıq çoxdur".

Deputat bu məsələ ilə bağlı bəzi addımların atıldığını da qeyd edir: "Bir sıra qurumlar ilin əvvəlində ləğv olundu. Amma bütövlükdə onların yerinə yeniləri yarandı. Əvəzolunma prinsipi bizdə daha çox üstünlük təşkil etməyə başladı. Yəni, birbaşa dövlət büdcəsindən maliyyələşməyən, öz hesabından maliyyələşən qurumlara çevrildilər. Bunun özü də müəyyən dərəcədə müsbət haldır. Amma bütövlükdə bu, yetərli deyil. Daha da geniş şəkildə bunu həyata keçirmək olar".

F.Mustafa deyir ki, islahat olacağı təqdirdə işsizliyin də artacağını düşünür: "Belə bir proses gedərsə, məmurları başqa sahədə işlə təmin etmək lazım olacaq. Məsələn, Fransa kimi ölkələrdə alternativ olaraq özəl sektor yetərincə inkişaf edib, ixtisaslaşmış imkana sahibdir, maaşlar da yüksəkdir. Bizdə özəl sektor kifayət qədər inkişaf etmədiyinə görə buradan çıxanlar işsizlər ordusuna qatılır. Ona görə bunları da düşünməliyik. Orada çətinliklərin öhdəsindən gəlmək olur, bizdə isə bu, çox ağırdır".

Necə ki, "ölü can"da reaksiya yoxdur...

"Azpolitika.info"da isə "Bu sabitlik çox uzun çəkməyəcək... - iqtisadçı professor manatla bağlı xəbərdarlıq edir" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Azərbaycanda iqtisadi inkişaf və manatın məzənnəsi, ehtimal olunan problemlərlə bağlı iqtisadçı-professor, Azərbaycan Demokratiya və Rifah (ADR) Hərəkatının sədri Qubad İbadoğlu ilə söhbətləşir.

Q.İbadoğlu öncə Gürcüstanda, İranda və Türkiyədə milli valyutaların dəyər itirməsi fonunda bu prosesin manata mümkün təsirlərinə dair düşüncələrini ifadə edərək deyir ki, İran, Gürcüstan, Qazaxıstan milli valyutaları son dövrlər ucuzlaşır, Türkiyə, Rusiya milli valyutaları isə nisbətən möhkəmlənir.

Manatla bağlı duruma gəlincə isə, iqtisadçı Azərbaycanda "sabit kurs" olduğunu deyir: "Necə ki, ölüdə reaksiya yoxdur, eləcə də manatda reaksiya yoxdur. Azərbaycan manatını ölmüş vəziyyətdə saxlayırlar. Yəni, manat nə tənzimləyici funksiyasını yerinə yetirir, nə də bazarla əlaqəli şəkildə baş verənlərə reaksiya göstərir. Azərbaycan manatı sabit saxlanılmaqla, eyni zamanda iqtisadiyyatda gedən proseslərin nə inkişafında, nə stimullaşdırılmasında, nə də təşviqində rol oynamır".

Q.İbadoğluna görə, bu, ondan irəli gəlir ki, Azərbaycanda manat bazarın təsiri nəticəsində yaranan məzənnəyə malik deyil, əvvəlki illərdə olduğu kimi, sabit məzənnəyə üstünlük verilir və bu sabit məzənnə Azərbaycanda aparılan siyasətin əlaqələndirilməməsinin göstəricisidir: "Azərbaycanda məzənnə siyasəti ilə pul-kredit siyasəti arasında əlaqə yoxdur. Eyni zamanda, məzənnə siyasəti - fiksal siyasət arasında əlaqə yoxdur. Eləcə də, məzənnə siyasəti ilə qeyri-neft sektorunun inkişafı və tənzimlənməsi arasında kontakt yoxdur. İxrac siyasəti ilə milli valyuta arasında əlaqədən də danışmağa dəyməz".

Q.İbadoğluna görə, bu, onu göstərir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı yaxşı idarə edilmir, çünki yaxşı idarə olunan iqtisadiyyat bir-birilə əlaqəli və koordinasiya şəklində tənzimlənməlidir.

Azərbaycanda bunların olmadığını deyən ekspert hesab edir ki, ona görə də qonşu ölkələrin milli valyutasında baş verən proseslərin Azərbaycan manatına təsirindən danışmağa dəymir.

Q.İbadoğlu Azərbaycan hökumətinin iqtisadiyyatda şaxələnmə olması barədə mövqeyini də əsaslı saymır və deyir ki, şaxələnmə baş versəydi bu, ilk növbədə istehlak bazarında və ya ixracın strukturunda görünməli idi: "İstehlak bazarında nə idxalı əvəz edən iqtisadiyyat yarada bildik, nə də ixracatı stimullaşdıran, yəni ixracatyönlü qeyri-neft sektoru formalaşdıra bildik. Diqqət etsək görərik ki, ixracatda qeyri-neft sektorunun payı aşağı düşüb. Çünki neft-qaz, neft məhsullarının ixracatda payı 90 faizi keçib. Əvvəlki illərə nəzər salsaq görəcəyik ki, hətta qeyri-neft ixracatının göstəriciləri mütləq mənada azalıb".

İstehlak bazarında vəziyyətə gəlincə, iqtisadçı deyir ki, kənd təsərrüfatı istiqamətli məhsullarda idxal malları üstünlük təşkil edir, iqtisadiyyatda heç olmasa iki yeni məhsul ortalığa çıxsa idi şaxələnmədən danışmağa dəyərdi.

Q.İbadoğlu deyir ki, şaxələnmə iqtisadiyyatda çoxprofilli inkişaf deməkdir, bu inkişafın da nəticəsi Azərbaycanda özünü göstərməli idi, amma kənd təsərrüfatı məhsullarından başqa digər sektorun malları görünmür, emal sənayesi, demək olar ki, yoxdur.

Bununla yanaşı, ekspert deyir ki, eləcə də sənayenin digər sahəsinə aid, texnoloji, geyim məhsulları faktiki yoxdur: "Olanımız kənd təsərrüfatı və xammal məhsullarıdır. Bu məhsullar isə 5 il əvvəl də vardı. Başqa sözlə, 10 il əvvəl də Moskvada meyvə-tərəvəz, gül satırdıq, eləcə də Avropada xam neft satırdıq. Bu mənada, ciddi dəyişiklik görmürəm. Əslində məzənnə siyasəti ilə ixracat siyasəti arasında əlaqə yoxdursa, geniş şaxələndirmədən danışmağa dəyməz".