Media-icmal 26.05.2017

Azərbaycanın tolerantlıq ənənələri, ölkədə miqrasiyanın durumu, problemli kreditlərin səviyyəsi, Azərbaycan Beynəlxalq Bankı ətrafındakı durum bugünki (26 may, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur...

Dini həmrəylik modeli -Azərbaycan

"Azərbaycan" qəzeti "Tolerantlığın və multikulturalizmin Azərbaycan modeli" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=122980) sərlövhəli məqalədə ötən həftə dünyada terrora və terrorçuluğa, dini ekstremizmə qarşı mübarizə ilə bağlı keçirilmiş Ərəb-İslam-Amerika sammiti müzakirə edilir.

Müəllif hesab edir ki, dünya birliyinin indi heç zaman olmadığı kimi həmrəyliyə ehtiyacı yaranıb.

Məqalə müəllifi deyir ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp ekstremizmə qarşı mübarizədə qüvvələrin birləşdirilməsini olduqca vacib məsələ adlandırıb: "Bu sahədə mübarizə müxtəlif dinlər arasında deyil, xeyirlə şər arasında gedir, şərə qalib gəlmək üçün səylərin birləşdirilməsi vacibdir".

Müəllif vurğulayır ki, sammitdə çıxış edən İslam ölkələrinin liderləri də artıq qlobal xarakter alan terror hücumlarına qarşı birgə mübarizənin vacibliyini qeyd ediblər.

Müəllif Ərəb-İslam-Amerika Sammitində müzakirə edilən məsələləri bir daha terrorizmin bütün dünya üçün qlobal təhlükəyə çevrildiyinin təsdiqi adlandır və buna qarşı mübarizə üçün dünya miqyaslı birlik tələb etdiyi önə çəkilir.

Məqalədə müxtəlif ölkələrin dövlət-din məsələlərinin tənzimlənməsi üçün Azərbaycanın bir model olduğu deyilir, buna əsas kimi müxtəlif dini konfessiya təmsilçilərinin Azərbaycanda tolerantlıq şəraitində yaşamaları nümunə kimi təqdim edilir.

Müəllif xatırladır ki, 2017-ci il Azərbacanda "İslam Həmrəyliyi İli" elan edilib, burada məqsəd dini birlikdən daha çox ayrı-ayrı islam ölkələrindəki

qarşıdurmaların aradan qaldırılmasına yardmçı olmaq, bu problemlərin həlli yollarının mədəniyyət vasitəsilə axtarılmasıdır.

Müəllif hesab edir ki, Bakı şəhərinin 2009-cu, Naxçıvan şəhərinin isə 2018-ci il üçün İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan edilməsi, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının keçirilməsinin təşkilatçısı kimi Azərbaycanın seçilməsi təsadüf deyil.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda dövlət-din münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində həyata keçirilən siyasət dünya ictimaiyyəti tərəfindən diqqətlə izlənilir və yüksək qiymətləndirilir.

Müəllifə görə, "İslam həmrəyliyi ili" müsəlman ölkələrinin iqtisadi, mədəni və mənəvi sahədə bir-birinə dəstək, olması məsələsini özündə əks etdirir və onlar arasında düşmənçilik salmaq istəyənlərə tutarlı cavabdır.

Miqrasiya səbəbi təkcə iqtisadi deyil...

"Exo" qəzetində "Həqiqətən, hər il minlərlə Azərbaycan vətəndaşı ölkəni tərk edir..." sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=59740) ölkədəki miqrasiya məsələsi ekspert Azər Allahverənovla müzakirə edilir.

"Həqiqətən, hər il minlərlə Azərbaycan vətəndaşı "yaxşı yaşamaq məqsədilə ölkəni tərk edir. Müəyyən insan qrupu var ki, ölkəni uzun müddətə tərk etsələr də, ölkə vətəndaşlığından imtina etmirlər. İnsanları bu immiqrasiyaya daha yaxşı həyat axtarışı vadar edir". Ekspert A.Allahverənov durumu qəzetə belə belə şərh edir.

Ekspert deyir ki, daha bir qrup insan ölkəni təhsil almaq məqsədilə tərk edir və bir çoxları təhsili başa vurduqdan sonra oralarda qalaraq işləmək və yaşamaq istəyirlər: "Əgər başqa ölkələrdə iqtisadi qeyri-sabitlik üzündən digər ölkələrə getməyə üstünlük verirlərsə, Azərbaycanda bu, iqtisadi durumla bağlı deyil".

A.Allahverənov ABŞ-da yaşamaq hüququ verən "Green Card -2018"in nəticələrinə istinadən, bu sırada azərbaycanlıların da az olmadığını bildirir və onalın çoxunun vətəndə də yaxşı qazancları olduğunu bildirir: "Bu, bir daha göstərir ki, insanların ölkələrini tərk etmələrinə səbəb heç də həmişə iqtisadi durum olmur, Azərbaycan vətəndaşları miqrasiya proseslərində kifayət qədər dinamik iştirak edirlər, amma bu, ölkə qitisadiyyatının mənfi saldoya malik olmasına bağlı deyil".

Ekspert indi əməkçi miqrantların daha çox Avropa ölkələrinə üz tutduqlarını bildirir və deyir ki, bu məsələnin kəmiyyət tərəfindən daha çox keyfiyyət tərəfi düşündürücüdür.

A.Allahverənov gedənlərin arasında yüksək səviyyəli mütəxəssislərin olmasını bildirərək, bunu müəyyən mənada "beyin axını" kimi dəyərləndirir.

Ekspertin qənaətincə, məhz Avropa ölkələrinə miqrasiyanın artması gələcəkdə MDB ölkələrində mütəxəssis problemi yaşada bilər.

Müəllif Statistika Komitəsinə istinadən xatırladır ki, 2016-cı ildə Azərbaycan əhalisi 104,4 min nəfər və ya, 1,1% artaraq 2017-ci ilin əvvəlinə 9,810 milyon nəfər təşkil edib.

Azərbaycanda əhali sıxlığı orta hesabla hər kvdrat kilometrə 113 nəfər deməkdir, qadınlar əhalinin 50,1%-ni, kişilər isə 49,9%-ni təşkil edirlər.Burada şəhər əhalisi 53%, kənd əhalisi isə 47%-dir.

Qaytarılmasına ümid olmayan kreditlər

"Yeni Müsavat" qəzeti "Bir daha problemli kreditlər haqqında: "10-a yaxın bank bağlana bilər..." sərlövhəli məqalədə (http://musavat.com/news/bir-daha-problemli-kreditler-haqqinda-10-a-yaxin-bank-baglana-biler_441227.html) problemə ekspert Rəşad Həsənovla cavab axtarır.

Müəllif deyir ki, iki il öncə manatın devalvasiyası ilə gündəmə gələn problemli kreditlər mövzusu hələ də gündəmdən düşmür və ən acınacaqlısı isə odur ki, problem getdikcə dərinləşməkdə davam edir və rəsmi göstəricilərə görə, artıq geri dönüşü çətin olan kreditlərin həcmi 1,5 milyard manatı ötüb.

Müəllif hesab edir ki, bir tərəfdən hökumətin və bankların bu durumu dəyişmək üçün heç bir addım atmaması, digər tərəfdən əhalinin azalan gəlirləri fonunda bu kreditlərin ödənilməsinin mümkünsüzlüyü hələ uzun müddət gündəmdə olacaq.

Məqalə müəllifi kommersiya banklarını bu problemin həll olunmasında heç bir addım atmamaqda, və kreditləri qaytara bilmək üçün vətəndaşları məhkəməyə vermək və s. yollarla krediti qaytarmağa məcbur etməkdə təqsirli sayır.

"Problemli kreditlərin səviyyəsi rəsmi rəqəmlərdən daha çoxdur, rəsmi rəqəmlərdə 2017-ci ilin may ayının əvvəlinə 10,2 faiz problemli kredit göstərilir. Bu da təxminən 1,6 milyard dollar deməkdir. Halbuki, bu, 25 faizdən yuxarıdır və bəzi banklarda isə vəziyyət çox ciddidir". Ekspert R.Həsənov durumu qəzetə belə şərh edir.

Daha sonra ekspert xatırladır ki, "Bank Standard"ın kreditorlar komitəsi bankda təxminən 770 milyon manatlıq kreditin 95%-nin problemli kreditlər olduğunu bildirib.

R.Həsənov hesab edir ki, bu sektorda problemli kreditlər rəsmi rəqəmlərdə ifadə olunduğundan daha ağırdır və oxşar situasiya Beynəlxalq Bankda da müşahidə edilir: "Son iki ildə Beynəlxalq Bankın sağlamlaşdırılması istiqamətində müəyyən addımlar atılsa da, milyardlarla vəsait ayrılsa da, əvəzində bu bank defoltla üzləşdi".

Bundan irəli gələrək, R.Həsənov probemli kreditlərlə bağlı yaxın 1 ildə ölkənin bank sektorunda təxminən 10-dan artıq bankın bağlanma ehtimalı olduğunu qeyd edir.

Ekspert vurğulayır ki, hökumət bu istiqamətdə hər hansı addım atmır, vətəndaş və biznes faktiki olaraq kredit qaytarmaq qabiliyyətini itirib.

R.Həsənov hesab edir ki, bu kreditlərin geri gəlməsi imkanları kifayət qədər məhduddur, bundan əlavə, bankların gəlirliyi yox səviyyəsindədir: "Çünki bankların gəlir mənbəyi məhz kredit faizləri idi, buna paralel olaraq kreditləşmə prosesi də dayanıb, belə olan halda, növbəti 1 ildə bank sektorunda yeni bir şok dalğasının baş verməsi qaçılmaz olacaq".

ABB xilas ola biləcəkmi?

"Novoe Vremya" qəzetində "Beynəlxalq Bankın xilası güc çatan məsələ deyil?" (http://www.novoye-vremya.com/w93092/.../#.WScXnWiLTIU) sərlövhəli məqalədə müəllif bu bank ətrafındakı durumu dəyərləndirir.

Müəllif ölkənin bank sistemində və o cümlədən Azərbaycan Beynəlxalq

Bankı (ABB) ilə bağlı problemlərin Azərbaycan iqtisadiyyatını girovuna çevirdiyini bildirir.

Məqalədə "Moodyus" beynəlxalq reytinq Agentliyinin analitiklərinə istinadən, ABB-nin 3,4 milyard dollar xarici öhdəliyini restrukturizasiya etmək üçün ölkənin qızıl-valyuta ehtiyatının satılmasına ehtiyac yarandığı vurğulanır: "Müəyyən mənada Dövlət Neft Fondunun kömək edəcəyi gözlənilən idi, amma məsələnin dövlətin qızıl-valyuta ehtiyatına kimi yüksələcəyini heç kəs təxmin belə etmirdi".

Müəllif hesab edir ki, bank ətrafında durum gözlənildiyindən də mürəkkəb şəkil alıb.

Məqalədə deyilir ki, hökumətin bankı sağlamlaşdırmaq üçün 10 milyard manat xərcləməsinə baxmayaraq, durum pisləşməkdə davam edir və nəhayət, bank bu il mayn 11-də xarici borc ödənişini dayandırdığını, sərmayəçilərə öz borclarının bir hissəsini suveren Azərbaycan istiqrazlarına mübadilə olunmasını təklif edir.

Müəllif maliyyə naziri Samir Şərifova istinadən deyir ki, bankın problemlərlə üzləşməsinə səbəb manatın iki devalvasiyaya uğraması və bankın keçmiş rəhbərliyinin yol verdiyi pozuntulardır.

Yazı müəllifi hesab edir ki, bu bankda baş verənlər sıradan pozuntu deyil, bankın talan edilməsidir: "Bankdan kənara və naməlum istiqamətə milyonlarla, bəlkə də milyardlarla vəsaitlər aparılırsa, bu, artıq cinayətdir, pozuntu deyil. İstisna deyil ki, hətta bəzi məmurlar bu talana yardımçı da olublar".

Müəllif deyir ki, ikiqat devalvasiya öz "qara işi"ni görüb, amma banka əsas zərbə keçmiş rəhbərliyi tərəfindən dəyib və bunun ardınca da bu bank arxasınca bütün bank sistemini batırıb və ölkə iqtisadiyyatına vurulan zərbə tezliklə qurtarana oxşamır.

Müəllif hesab edir ki, "Bu gün istəyir Nazirlər Kabinetinin, istəyir Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının, istəyir Beynəlxalq Bankın öz qarşısında belə bir ciddi məsələ durur: ölkə büdcəsinə, onun qızıl-valyuta ehtiyatına, iqtisadiyyata və bütün cəmiyyətə dəyə biləcək itkiləri minimuma endirməyin həll yolu tapılmalıdır.