Media-icmal 27.06.2017

Ölkədə turizmin inkişafı, adambaşına düşən ÜDM-in azalması, ölkə səhiyyəsinin durumu və əhalinin mənzil təminatı bugünkü (27 may, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur.

Turizmin inkişafına diqqət

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanda turizmin inkişafına diqqət artırılıb" sərlövhəli (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=123036) məqalədə turizm sahəsinə rəsmi yanaşma müzakirəyə çıxarılır.

Müəllif son illər ölkədə turizmin müxtəlif sahələrinin inkişaf etdiyini, çimərlik turizminin isə ən çox maraq göstərilən sahələrdən biri olduğunu nəzərə çatdırır.

Məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin "Azərbaycan Respublikasında çimərlik turizminin inkişafına dair 2017-2020-ci illər üçün Tədbirlər Planı"nın təsdiqi haqda sərəncam imzalaması, çimərlik turizminin ayrıca bir istiqamət kimi inkişafı üçün geniş imkanlar açması kimi dəyərləndirilir.

Belə ki, sənəddə çimərliklərə dair hüquqi baza, infrastrukturun yaradılması, çimərlik operatorlarının fəaliyyətinin tənzimlənməsi və çimərlik turizminin təşviqi ilə bağlı işlərin icra edilməsi nəzərdə tutulur.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin planlaşdırma və inkişaf sektorunun müdiri Mahir Qəhrəmanov bu sənədin çimərlik turizminə kompleks yanaşmağa imkan verəcəyini deyir: "Ölkə başçısının imzaladığı sərəncam 4 ili əhatə edir. Bu müddətdə ölkəmizdə çimərlik turizminin inkişaf etdirilməsi üçün ölkə başçısı tərəfindən müvafiq tapşırıqlar verilib. Azərbaycanda həm Bakı və Abşeron yarımadasında, həm də Xəzər dənizi sahilində olan regionlarda çimərlik turizminin daha da inkişaf etdirilməsi üçün geniş imkanlar mövcuddur".

Müəllif deyir ki, bu sərəncam yalnız Xəzər dənizi sahilləri ilə məhdudlaşmır, ölkə ərazisində olan müxtəlif göllər, çaylar və insanların istirahəti üçün imkanları olan su anbarlarını da əhatə edir.

Keçən il ilə müqayisədə bu il ölkədə daha çox turistin olacağı gözlənilir, bunu nəzərə alaraq, Azərbaycanda çimərlik turizminin beynəlxalq standartlara uyğun təqdimatı, eyni zamanda mövsüm günlərinin artırılması nəzərdə tutulur.

Müəllif deyir ki, istər yerli vətəndaşlar, istərsə də xaricilər çox zaman hotel qiymətlərinin baha olmasından gileylənirlər və yalnız yeni mehmanxanaların sayının artacağı, xidmət səviyyəsinin yüksələcəyi, aralarında rəqabətin də artacağı halda daha ucuz qiymət gözləmək olar. Çimərliklərə üz tutanlar istirahət etmək, gözəl anlar yaşamaq arzusundadırlar.

Məqalədə deyilir ki, Azərbaycanın hədəfi yaxın 5 ildə dünya ölkələri arasında populyar turizm məkanına çevrilməkdir və bununla bağlı bir çox sərəncam və fərmanlar imzalanıb: "Sərəncam ölkədə çimərlik turizminin inkişafına müsbət təsirini göstərir, belə ki, bu il çimərlik mövsümünün açılışına qədər Bakıda 6 özəl, 6 ictimai, Xaçmazda 2 özəl, 2 ictimai, Lənkəranda 2 özəl, 1 ictimai, Astarada 1 özəl, 1 ictimai çimərliklərin yaradılması nəzərdə tutulub".

Adambaşına düşən ÜDM kəskin azalır

"Exo" qəzeti "Azərbaycanın xarici borcu 10 milyard manatı aşa bilər" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=59766) ölkənin xarici borc həcmini ekspertlərlə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, istənilən dövlət xaricdən, əsasən iqtisadiyyata dəstək üçün pul vəsaitləri götürür, amma az olmayıb ki, bu borcların həcmi artır və iqtisadi dəyişikliklərin önündə maneəyə çevrilib: "Bu gün borcların ödənilməsi kəskin məsələlərdən biridir, belə ki, valyutanın sabitliyi, investisiya, yerli istehsalın inkişafı və s. bundan asılıdır".

Müəllif deyir ki, proqnozlara görə, ilin sonuna ümumi daxili məhsul (ÜDM) 33,5 milyard dollar, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının borcu da daxil olmaqla, xarici borc 10 milyard manatı ötə bilər, bu isə ölkədə xarici borcun ÜDM-in 30%-ə qədər yüksəlməsi deməkdir.

Ekspert Vüqar Bayramov bildirir ki, 2016-c ilin yanvarına Azərbaycanın xarici borcu 6,9 milyard dollar olub, bu isə ölkə ÜDM-nin 20,4%-i deməkdir:

"Bu gün biz belə məqamla üz-üzəyik ki, Beynəlxalq Bankın xarici borcları üzündən ölkənin xarici borcu 10 milyard dollar həddini ötə bilər. Əgər xarici borc 10 milyard dollar həddini keçsə bu, ÜDM-in artıq 28%-dən çoxu deməkdir. Amma bu faciəvi deyil, əgər borc ÜDM-in 65%-dən çox olsaydı bu, qorxulu sayıla bilərdi".

V.Bayramov hesab edir ki, hətta indiki mərhələdə Maliyyə Nazirliyi borcların mərhələli şəkildə qaytarılması ilə bağlı proqram hazırlamalıdır.

Onun sözlərinə görə, siyasət elə qurulmalıdır ki, səhv qəbul edilmiş qərara görə gələcəkdə məsuliyyət yükü sıravi vətəndaşların çiyinlərinə qoyulmasın. V.Bayramov deyir ki, vergi yığımları vasitəsilə vətəndaşlar pul vəsaitlərini xarici borcun bağlanmasına ödəyirlər, çünki bu sahə ölkənin sosial sahəsinə böyük təsir göstərir.

Öz növbəsində ekspert Nəriman Ağayev bildirib ki, 10 milyard dollar borc ölkə iqtisadiyyatı üçün böyük təhlükə deyil: " Hətta inkişaf etmiş bəzi ölkələrin kifayət qədər borcu var, Avropa ölkələri belə borclara malikdirlər. Amma bizdə başqa bir problem var ki, ÜDM-in adambaşına xüsusi çəkisinin azalmasıdır. Son vaxtlar ÜDM 2,5 dəfə enib, bu, artıq həyəcan siqnalı deməkdir. Bu gün ÜDM Azərbaycanda adambaşına 4 min manat təşkil edir ki, bu da artıq bundan sonrakı istehsalda qazanılanları indidən xərcləmək deməkdir, N.Ağayev bildirib.

Kim ki alıb, alıb.. kim ki ala bilmir ...

"Novoye Vremya" qəzeti "Daşıinmaz əmlak bazarı əhalinin cəmi 20%-ni əhatə edir?" (http://www.novoye-vremya.com/w93091/.../#.WShguGiLTIU) sərlövhəli məqalədə ölkə əhalisinin mənzil təminatı araşdırılır.

Müəllif deyir ki, uzun müddət qeyri-neft sektorunun əsas sahəsi kimi tikinti sahəsinin adı çəkilib və neft bumu dövründə bizdə "başqa sahə də var deyəndə tikintini göstərmək olardı.

Müəllif deyir ki, 2013-cü il tikintinin ölkədə zirvə vaxtı olub və həmin il 2,4 milyon kvadratmetr mənzil sahəsi istismara verilib: "2013-cü ildən sonra onun tədricən azalması başladı, hətta neft gəlirlərinin yüksək olduğu həmin dövrdə bu yüksək sürət tempini saxlamaq mümkün olmadı. 2014-cü ildə 1978,3 kvadratmetr, 2015-ci ildə 1927 kvadratmetr, 2016-cı ildə 1677 kvadratmetr mənzil sahəsi istismara verilib".

Müəllif deyir ki, sahələrin təhvilverilmə həcminin azalması, əlbəttə, iqtisadiyyatın enməsi və əhalinin durumunun pisləşməsilə bağlıdır, belə ki, 2016-cı ildə cəmi 172 min mənzilə mülkiyyət hüququna dair sənəd verilib, bunun da ancaq 50 mini ilkin daşınmaz əmlak bazarına aiddir, qalan 122 min kvadratmetr təkrar bazara aid məsələdir.

Müəllif deyir ki, daşınmaz əmlak bazarında müxtəlif parametrlər üzrə qiymətlər 16-19% düşüb.

Müəllif deyir ki, hətta İpoteka Fondunun xəttilə mənzil alınması sahəsində əhalinin 10-20%-ni və ya daha varlı hissəsini təşkil edənlər daha çox mənzil alıblar: "Qalan 80%-in nə özəl, nə də dövlət ipotekasına əli çatmır, bazarın belə artımı və sürətilə əhalinin mənzil tələbatını ödəmək olduqca aşağı olacaq".

Amma müəllif bunu da bildirir ki. bundan artıq bazarı inkişaf etdirmək də mümkün deyil, çünki kim ki mənzil ala bilərdi alıb, tələbat azalıb, kim ki ala bilməyib, elə indi də ala bilmir.

Əgər səhiyyə güclüdürsə, niyə xaricə gedirsiniz?

"Bizim Yol" qəzeti "Azərbaycandan müalicə üçün başqa ölkələrə niyə gedirlər?" (http://www.bizimyol.info/news/98464.html) sərlövhəli məqalədə ölkə səhiyyəsinin durumunu tanınmış həkim Adil Qeybulla ilə müzakirə edir.

Müəllif Səhiyyə Nazirliyi Respublika Endokrinoloji Mərkəzin direktorunun müavini Babək Salekiyə istinadən bildirir ki, bəzi hallarda Azərbaycanda həkimlərin müalicəsindən keçməyən xəstələr qonşu ölkələrə gedirlər: "Qonşu ölkəyə gedən xəstələr çoxdur. Lakin məndə informasiya var ki, oradan tabutun içərisində qayıdanlar çox olur. Onlardan danışan isə yoxdur".

Müəllif deyir ki, məmurlar ölkədə müalicə almaq nümunəsini özləri göstərməlidirlər, amma əksinədir, belə ki, baş nazirin müavini Abid Şərifov, keçmiş nazir Ziya Məmmədov, Naxçıvan Ail Məclsinin sədri Vasif Talıbov xaricdə müaliicə alıblar.

Tanınmış həkim Adil Qeybulla məmurların səhiyyəyə bu yanaşmasını onların ölkə səhiyyəsinə güvənməmələri kimi dəyərləndirir və buna görə də onlar Azərbaycanda yox, xaricdə müayinə-müalicəyə üstünlük verirlər.