Media-icmal 27.12.19

İqtisadi islahatların əsas hədəfi, ölkədə iş yerləri ətrafında müzakirələr, Naxçıvan istiqamətində üç terrorçunun saxlanmasından irəli gələn mülahizələr və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Vətəndaş yaxşı yaşamalıdır- islahatların hədəfi

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan vətəndaşı ildən-ilə daha yaxşı yaşamalıdır” sərlövhəli məqalədə ölkə vətəndaşlarının sosial problemlərinin həllini dəyərləndirir.

Müəllif  deyir ki, 2019-cu ili ölkənin tarixinə iqtisadi və sosial sahədə böyük uğurlar ili kimi düşəcək bütün bunlar isə prezident İlham Əliyevin uğurla həyata keçirdiyi sosial-iqtisadi islahatlar sayəsində mümkün olub.

Müəllif mətləbi dövlət başçısının bu il dekabrın  23-də bir qrup yerli jurnalistə verdiyi müsahibə üzərinə gətirərək dövlət başçısının il ərzində iqtisadi-siyasi, sosial və humanitar sahələrdə qazanılan uğurlardan və  iqtisadi islahatların mərkəzində Azərbaycan vətəndaşının rifahının dayanmasından danışdığını bildirir.

Müəllif  vurğulayır ki, dövlət başçısı müsahibəsində ölkədə sosial sahədə qazanılan nailiyyətləri yüksək dəyərləndirərək deyib: "Maaşların artırılması, pensiyaların, sosial müavinətlərin, tələbələrin təqaüdlərinin artırılması, yəni bütün sosial sahələrdə olan məsələlər kompleks şəkildə öz həllini tapdı. Müavinətlər orta hesabla 50 faiz, yaxud da 2 dəfə, minimum əməkhaqqı 2 dəfə, minimum pensiya 70 faizdən çox artırıldı”.

Yazı müəllifinin deməsinə görə, prezident neftin qiymətinin kəskin şəkildə düşməsindən sonra (2015-ci ildə dünya bazarında neftin dəyər itirməsini nəzərdə tutur-red.) sonra manatın devalvasiyaya uğraması, dövlətin gəlirlərinin azalması, amma heç bir sosial layihənin təxirə salınmadığını bildirib.

Müəllif bildirir ki, dövlət başçısı bir daha vurğulayıb ki, sosial layihələrin həyata keçirilməsi ölkənin iqtisadi inkişafı ilə bağlıdır, belə ki,  iqtisadi inkişaf, yüksək gəlir əldə olunmasa, sosial sahəyə yönəltmək üçün vəsait də tapılmaz.

Müəllif 2019-cu il üzrə bəzi göstəriciləri təqsim edərək deyir ki, ölkə üzrə ümumi iqtisadi artım 2, qeyri-neft iqtisadiyyatında 3,5 faizdən çoxdur. Qeyri-neft sənayesində isə bu artım 14 faizdir, kənd təsərrüfatında da artım 7 faizdən çoxdur.

11 ayın nəticələrinə görə, ölkə üzrə inflyasiya təqribən 2,6 faizdir, ölkənin valyuta ehtiyatları 50 milyard dollara çatıb və bu da rekord nailiyyətdir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: “Dövlət başçısı müsahibəsində onu da xatırlatmışdır ki, təkcə cari ildə məcburi köçkünlər üçün 5 mindən çox ev tikilib, 800-ə yaxın şəhid ailəsi, müharibə əlili evlərlə təmin edilib. Artıq 7 mindən çox şəhid ailəsi dövlətin bu qayğısından yararlanıb. Bununla yanaşı, 6 mindən çox müharibə əlilinə fərdi avtomobil verilib”.

Həm də saxtalaşan iş yerləri

“Bizimyol.info.az”da isə “Yalnız seçkilər deyil, iş yerləri də saxtalaşdırılır” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt iş yerləri barədə tanınmış iqtisadçı alim Qubad İbadoğlunun düşüncələrinə yer verir.

Q.İbadoğlu iddia edir ki. Azərbaycanda təkcə seçkilər yox, (2019-cu il dekabrın 23-də keçirilmiş bələdiyyə seçkilərinin nəticələri nərədə tutulur-red.), habelə iş yerlərinin sayı da saxtalaşdırılır. 

“Noyabrın 1-nə olan məlumata görə, Azərbaycanda məşğulluq mərkəzlərində 78,7 min nəfər işsiz qeydə alınıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 232,4 faiz artım deməkdir. Bu dövrdə məşğulluq mərkəzlərində iş axtaranlara təklif olunmuş vakansiyaların (sərbəst iş yerlərinin) sayı tələb olunandan 4,4 dəfə az- 17,8 min olub”.

Q.İbadoğlu “bizimyol.info.az”a açıqlamasında  xəbər verir ki, bu barədə iqtisadçı araşdırma aparıb.

“Müqayisə üçün qeyd edim ki, MDB Statistika Komitəsinin məlumatına görə, həmin dövrə Belarusda rəsmi işsizlərin sayı 10,9 min nəfər olduğu halda vakansiyaların sayı ondan 9 dəfəyədək çox - 92,3 min nəfər, Rusiyada rəsmi işsizlərin sayı 645,4 min nəfər olduğu halda vakansiyaların sayı ondan 3 dəfəyədək çox - 1 milyon 651 min nəfər olub.

Rəsmi məlumata görə, Azərbaycanda 2019-cu ilin doqquz ayı ərzində ölkədə 164,4 min yeni iş yerləri açılıb, 7,3 min iş yeri bağlanıb.  Görünür ki, Dövlət Statistika Komitəsi bağlanan iş yerlərinin sayını azaldır, açılan iş yerlərinin sayını da şişirdir. Yoxsa, 1 il ərzində rəsmi işsizlərin sayı 232,4 faiz arta bilməz” deyə o bildirib.

Q.İbadoğlu rəsmi proqnozlara istinadən  2020-ci ildə Azərbaycanda infilyasiyanın yüksək olacağının gözlənildiyini söyləyir.

Eyni zamanda, 2020-ci ildə Azərbaycanda işsizliyin də artacağını vurğulayır.

İqtisadçı həm də hesab edir ki, ölkədə işsizliyin artmasının səbəblərindən biri də Azərbaycanda mövcud olan aşağı sürətli iqtisadi artımdır.

“Çox təəssülər olsun ki, indiyədək bu istiqamətdə müəyyən cəhdlər olsa da Azərbaycan iqtisadi artım tempinə görə MDB-nin autsayderləri siyahısındadır. Bu da son nəticədə həm yeni iş yerlərinin yaradılması, iqtisadiyyata sərmayələrin cəlb olunması, əsaslı kapital qoyuluşunda müəyyən dəyişikliklərin həyata keçirilməsində çətinliklər yaradır”.

Q.İbadoğlu həm də istisna etmir ki, son nəticədə növbəti il üçün Azərbaycan vətəndaşları yenə də qiymət artımı problemləri ilə qarşılaşa bilərlər.

Sərhəd keçilməsinə aydınlıq gətirilməlidir-ekspert

“Moderator.az”da isə “İŞİD-çilərin niyə məhz Azərbaycan istiqamətində sərhəddi keçmələrinə aydınlıq gətirilməlidir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif  bu günlərdə İŞİD terror dəstəsinin bir neçə nəfərinin Naxçıvanla sərhəddə yaxlanması faktının hansı anlama gəlməsi barədə təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayılla söhbətləşir.

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, bu günlərdə Türkiyənin İğdır vilayətinin Dilucu sərhəd bölgəsində  “İslam dövləti” terror təşkilatının bir neçə üzvü xüsusi əməliyyat nəticəsində tutulub.

İ.İsmayıl “moderator.az”a  bu məsələ ilə əlaqədar terrorçuların niyə məhz Azərbaycan istiqamətində sərhəddi keçməsini şərh edərək deyir: “İŞİD kimi tanınan terror təşkilatı faktiki olaraq Suriya və İraq ərazilərindən demək olar ki, çıxarılıb.

Hazırda Yaxın Şərq ölkələrində gizlənməyə və yenidən təşkilatlanmağa cəhd edirlər”.

İ.İsmayılın sözlərinə görə, Türkiyə Azərbaycan vətəndaşı olan 29 nəfər İŞİD üzvünü Azərbaycana təhvil verəcək.

Amma ekspert təhvilvermə barədə indiyədək rəsmi məlumatın verilməməsini düzgün hesab etmir və ehtimalına görə, onlar ya hələlik təhvil verilməyib, ya da təhvil verilsə də hansısa məntiqlə hələlik məxfi saxlanılır.

İ.İsmayılın fikrincə, İraqda həbsdə olan terrorçuların Azərbaycandan olan qadın və uşaqların Azərbaycana gətirilməsi barədə heç bir məlumatların verilməməsi də doğru deyil.

İ.İsmayıl İŞİD üzvü olan üç nəfərin də sərhəddə saxlanması haqda məlumatların çox xəsisliklə verilməsini də əsassız hesab edir və bu üç nəfər terrorçunun  hansı ölkənin vətəndaşı olması və şəxsiyyətləri barədə məlumat veriləməməsinə təəssüf edir.

Ekspertə görə, bu üç nəfərin niyə məhz Azərbaycan istiqamətində sərhəddi keçmək istəmələrinə aydınlıq gətirilməsi Azərbaycan üşün olduqca önəmlidir.

İ.İsmayıl bəzi mülahizələrə görə, Azərbaycan ərazisindən tranzit kimi istifadə olunduğunu, bu adamların Azərbaycan ərazisindən keçməklə perspektivdə İrana, Rusiyaya və ya Orta Asiya ölkələrinə keçəcəklərinin də istisna olunmadığını vuğulayır.

“Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları Türkiyə istihbarat təşkilatı ilə ciddi əməkdaşlıq əlaqələrinə malikdir, o zaman saxlanılan şəxslərin məqsəd və planları barədə məlumatları əldə edəcək, ölkəmizi mümkün terror aksiyalarından qorumaq üçün bu istiqamətdə uğurlu fəaliyyəti davam edəcək".