Media-icmal 29.08.20

On-layn tədrisin problemləri, on-layn alqı-satqı səhifələrində vəziyyət, mənzil tikintisi sahəsindəki problemlərin aradan qaldırılması yolları və s. medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

"Redaktor.az" saytı "Koronavirus Azərbaycan təhsilini hara aparır?" sərlövhəli məqalədə mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Kamran Əsədovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, COVİD-19 pandemiyası səbəbilə Azərbaycanda tətbiq edilən karantin rejimi ilə bağlı on-layn tədrisin mənfi təsirləri ortaya çıxır. Ekspertə görə, fəsadlar ikitərəflidir, bir tərəfdən tədrisə qoşulmaq üçün istifadə edilən eketron vasitələrin uşaqların sağlamlığına təsiri (görmə qüsurlarının yaranması, inkişafdan geri qalma, bel sütunu əyriliyi və s.), digər tərəfdən isə uşaqlarda zəruri bilik və bacarıqların formalaşmasında problemlər özünü göstərdi. 

Ekspert deyir ki, 1,6 milyon nəfər şagirddən 600 minə yaxını ən azından alternativ təhsilalma prosesindən kənarda qaldı: "Xüsusən ən ciddi problem məhz bu sahədədir. Yəni, zəruri resurs çatışmazlığı şagirdlərə zəruri bilikləri öyrətməyə imkan vermədi".

K.Əsədov distant təhsilin Azərbaycanda uğursuzluğunu maddi-texniki bazanın zəifliyi ilə əlaqələndirib: "Distant təhsilin olması üçün Azərbaycan təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazası yoxdur. Yalnız bu istiqamətdə BDU və ADİU özünün təminatını qura bilib. İndiki qaydada ancaq onlayn tədris həyata keçirilə bilər".

Ekspert distant təhsillə bağlı hələ də qanunvericilik olmadığını, Milli Məclis və Nazirlər Kabineti tərəfindən qanun və qərar qəbul edilməli olduğunu bildirir.

K.Əsədova görə, karantin rejiminin xüsusən aşağı sinif şagirdlərinin tədris prosesində yol açdığı problemlər bir neçə ay sonra üzə çıxacaq: "Hesab edirəm ki, ən azı, burada xüsusən aşağı sinifdə oxuyan şagirdlərin zəuri bilik və bacarıqlara yiyələnməsində ciddi problemlər olacaq. Yəni onlayn qaydada hərf yazmaq, hərf yazmağı öyrətmək, oxumağı öyrətmək mümkün deyil. Bütün hallarda bu, şagirdlərdə, xüsusən texniki fənlərdə zəruri biliklərin ortaya çıxmamasına səbəb olacaq. Ən azı bir neçə aydan sonra biz bunun fəsadlarını görəcəyik".

"Azpolitika.info" saytı isə "Azərbaycanda onlayn alqı-satqı səhifələri bloklanıb?" sərlövhəli məqalədə bəhs olunan məsələ hüquqşünas Toğrul Vəliyev tərəfindən araşdırılır.

Müəllif yada salır ki, Nazirlər Kabinetinin avqustun 21-də təsdiq edilmiş qərarı ilə "Fiziki şəxslər tərəfindən istehsal, yaxud kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malların gömrük sərhədindən keçirilməsinin güzəştli və sadələşdirilmiş Qaydaları"na dəyişikliklərdən sonra bu məsələ cəmiyyətdə sosial rezonans yaradıb.

T.Vəliyev deyir ki qloballaşan dünyada on-layn alış-veriş artmaqdadır, "Aliexpress" və s. buna bənzər səhifələrdən alınan məhsullar ölkə bazarında olan məhsulların qiymətlərinin formalaşmasında önəmli təsirə malikdir. 

Hüquqşünasa görə, son zamanlar "Aliexpress" alınan məhsulların çatdırılması pullarını elə qaldırıb ki, faktiki alış-veriş etmək mümkün deyil.

"Məsələn, 10 manat ekvivalentində bir məhsul almaq istədikdə 200 manatdan yuxarı çatdırılma pulu tələb edilir. Satıcılar isə ancaq Azərbaycanın yalnız xüsusi (bahalı) çatdırılma vasitələrini qəbul etdiyini əsas gətirirlər. Bu isə bu alış-veriş səhifələrinin faktiki olaraq bloklanması deməkdir. "Aliexpress" satıcılarının məlumatlarına görə, Azərbaycan ancaq DHL, EMS kimi çatdırılma şirkətlərinin göndərişlərini qəbul edir".  

"Bizimyol.info" saytı isə "Bir mənzilin 3 sahibi, kimdir burda mülk sahibi" sərlövhəli məqalədə əmlak məsələləri üzrə eskpert Elnur Fərzəliyevlə mənzil tikintisi sahəsindəki problemləri araşdırır.

Müəllif deyir ki, müxtəlif MTK-lardan mənzil alanlar sevinməyə macal tapmamış, bir ətək pul töküb aldıqları mənzilin şəriklərini tapırlar və məlum olur ki, mənzil bir neçə nəfərə satılıb: "Ən qəribəsi budur ki, hüquq dövləti dediyimiz dövlətdə bunu tənzimləyən hansısa işlək qanun yoxdur. Məsələ məhkəmələrə gedib çıxanda da hadisə MTK sahibinin tutulması, cərimələnməsi (rəsmi və ya qeyri-rəsmi) ilə nəticələnir ki, bunun da həmin evə xərc çəkmiş vətəndaşa bir qəpik də faydası olmur".

Ekspertin sözlərinə görə, belə problemlər Türkiyə, Rusiya və s. ölkələrdə də olub, amma Azərbaycandakı kimi belə uzun sürməyib: "Azərbaycanda tikinti bumu 2000-ci illərdən başladı. 20 il ərzində binaların görüntüsündə, dizaynında dəyişiklik olsa da, sənədləşmə sahəsində heç bir dəyişiklik olmadı".

Ekspert deyir ki, Türkiyədə bu işləri bələdiyyələr həll edir, şəxs mənzil almaq istədiyi rayonun bələdiyyəsi ilə təmas yaradır, məlumat alır.

Onun sözlərinə görə, hələ evlər tikilməmiş sənədləşmə işi aparılır, mənizllərin kimə məxsus olması bilinir deyə vətəndaşı aldatmaq da mümkün olmur: "Daha bir variant belədir ki, binanın tikintisinə maliyyəni bank ayırır, tikinti işini şirkət aparır, artıq pulu verənin kimliyi məlum olur".

"2018-ci ildə belə bir qərar qəbul edildi ki, yeni tikilən binalarda alqı-satqı notarial qaydada aparılmalıdır. Buna yalnız bir neçə şirkət, o cümlədən "Gilan Holdinq" qoşuldu. MTK-lar buna maraq göstərmədilər. Bu mənada yeni bir bazanın qurulmasına böyük ehtiyac var… Yenə deyirəm, tək çarə ya işin notarial qaydada həllinin icrasına başlamaq, ya da alqı-satqı prosseslərinə hər hansı bir dövlət qurumunun zəmanətini cəlb etmək lazımdır".