Media-icmal 31.05.19

ABŞ prezidentinin iki təbrik məktubuna baxış, yeni açılan obyektlərdə təmir problemləri, sahibkarlığın vəziyyətinə və hakimiyyət-xalq münasibətlətinə nəzər və s. məsələlər bugünkü (31 may, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Həm də dəstək məktubu

"Azərbaycan" qəzeti "Donald Trampdan İlham Əliyevə növbəti dəstək" sərlövhəli məqalədə ABŞ prezidenti Donald Trampın Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə son beş gündə iki məktub ünvanlamasını dəyərləndirir.

Müəllifə görə, ABŞ prezidentinin 28 may Respublika Günü və mayın 29-da Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisinin keçirilməsinin 26-cı ildönümü ilə bağlı dövlət başçısı İlham Əliyevə ünvanladığı iki təbrik məktubu Azərbaycanın yüksək beynəlxalq nüfuzununun göstəricisidir.

Müəllif hesab edir ki, bu Qərb dövlətlərinin Azərbaycanın regiondakı və beynəlxalq məsələlərdəki aparıcı rolunu, siyasi-iqtisadi və hərbi dairələri enerji təhlükəsizliyi, iqtisadi əməkdaşlıq, terrorçuluqla mübarizə və digər bu kimi məsələlərdə Azərbaycanın mövqeyini, ən əsası isə Azərbaycan prezidentinin siyasi-iqtisadi kursunu, İlham Əliyevin liderliyini dəyərləndirməsi deməkdir.

"Dövlətlərimiz arasında bir çox ortaq maraqlar üzərində qurulmuş güclü tərəfdaşlıq mövcuddur. Azərbaycanın beynəlxalq təhlükəsizliyə verdiyi töhfələri və "Cənub" qaz dəhlizi təşəbbüsünü irəli sürməklə Avropanın enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsində sizin liderliyinizi dəyərləndirirəm" deyə ABŞ prezidentinin məktubundan sitat gətirməklə bu məktubların mahiyyətini izah edir.

Müəllif vurğulayır ki, bu həm də İlham Əliyevin etibarlı tərəfdaş, dünya səviyyəli siyasi lider kimi qəbul edilməsi, qlobal və regional miqyaslarda sabitləşdirici rolunun etiraf edilməsi demkdir.

Yazı müəllifi deyir ki, ikinci məktubda ABŞ prezidenti "Cənub" qaz dəhlizi daxil olmaqla, Azərbaycanda hasil olunan neft və qazın dünya enerji bazarlarında sabitliyi artırmaqda davam etdiyini, Türkmənistan və Şərqi Aralıq dənizi hövzəsi ölkələri kimi digər potensial təchizatçılarla tərəfdaşlıq quraraq Azərbaycanın daha böyük liderlik rolunu oynaya biləcəyini, Azərbaycanın uğurlarını genişləndirməyin əsl vaxtı olduğunu vurğulayır.

Müəllif isə məktubda yer alan bu mövqeyi Azərbaycanın bölgədəki sabitləşdirici rolunun etiraf olunması, Azərbaycanın yürütdüyü siyasətin ABŞ tərəfindən dəstəklənməsi kimi qiymətləndirir.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "ABŞ prezidentinin Azərbaycana strateji tərəfdaşlıq prizmasından yanaşması respublikamızın bölgədəki üstün mövqeyini göstərir. Bu, Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi müstəqil siyasətin dünyanın güc mərkəzləri və böyük ölkələri tərəfindən hörmətlə qarşılanmasının və qəbul edilməsinin əyani təsdiqidir".

Deməli, davamı var

"Yeni Sabah.az"da isə "Açılışdan sonra başlayan təmir: "Bu, birinci dəfə deyil..." sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bəzi hallarda dövlət başçısı səviyyəsində müəyyən obyektlərin açılışı və bir neçə gün keçməmiş həmin obyektdə yenidən təmirin başlaması kimi problemi iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, bu il mayın 21-də Sabunçu dəmir yolu vağzalı kompleksinin açılışı olub, amma yeni istifadəyə verilməsinə baxmayaraq, bir neçə gün sonra vağzalın platformasında müəyyən problemlər üzə çıxıb.

Yazıda vurğulanır ki, mayın 30-da "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC Bakı-Sabunçu-Bakı marşrutu üzrə hərəkət edən elektrik qatarlarının mayın 31-də, iyunun 1-2-də işləməyəcəyi haqda məlumat yayaraq təmirlə əlaqədar qatarların hərəkətinin 3 günlük dayandırılacağını bildirib.

"Bu kimi hallar dəfələrlə yaranıb. Bəzən böyük layihələr həyata keçirilib, təntənəli açılışla istifadəyə verilsə də bir neçə gün sonra hansısa problemlər olması, təmirə dayanması haqda məlumatlar yayılıb" deyə müəllif bunun ilk hadisə olmadığını diqqətə çatdırır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli "Yeni Sabah"a açıqlamasında büdcə hesabına görülən işlərin keyfiyyətində problemlərin olduğunu vurğulayıb: "Ümumiyyətlə, büdcə hesabına görülən işlərin keyfiyyətində problemlər var. Çox zaman öncədən açılış günü elan olunur və bu, ölkə başçısına bildirilir. Sonra həmin günə çatdırılması üçün keyfiyyətsiz də olsa işlərin tez görülməsinə çalışılır. Bu da nəticə olaraq problemlərin yaranması ilə müşahidə olunur. Yəni, bu, birinci dəfə deyil və sonuncu da olmayacaq".

Ekspert deyir ki, büdcə vəsaiti hesabına görülən işlərin monitorinqi, xərclənən vəsaitin şəffaflığı, görülən işin keyfiyyətinə nəzarətlə bağlı Azərbaycanda həmişə ciddi problemlər olub.

N.Cəfərliyə görə, bunun bir tərəfi işin keyfiiyyətli görülməməsidirsə, digər tərəfi büdcə pulunun xərclənməsinə nəzarət funksiyasını həyata keçirməli olan dövlət orqanlarının öz işlərini keyfiyyətli yerinə yetirməməsidir.

Ekspertə görə, Hesablama Palatası bu işlərdə ən səlahiyyətli qurumdur: "Bu qurumun büdcədən ayrılan vəsaitin detallı şəkildə yoxlanması və arayışların verilməsi üçün səlahiyyəti var. Amma çox təəssüf ki, hansısa səbəblərdən Hesablama Palatası öz işini doğru-dürüst yerinə yetirə bilmir. Çünki büdcədən ayrılan vəsaitlərin həcmi kifayət qədər böyükdür. Hər bir xərc istiqaməti üzrə Hesablama Palatasının ayrıca arayışı olmalıdır. Amma bu illər ərzində biz detallı arayışlar görməmişik. Ancaq hansısa bir neçə sahə üzrə il ərzində müəyyən yoxlamalar aparılır. Amma bu, bütün büdcə xərclərini əhatə etmir".

Ekspert deyir ki, əslində Palata büdcədən ayrılan hər bir manatın təyinatı üzrə xərclənməsini yoxlamalı və parlament qarşısında hesabat verməlidir, amma təəssüf ki, bu, formal xarakter daşıyır və büdcədən ayrılan vəsaitlərin xərclənməsinə nəzarət funksiyasını tam yerinə yetirə bilmir.

Mülkiyyət hüququ olmyan sahibkarlıq

"Bizimyol.info"da isə "Sahibkarların hüquqları pozulur" sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Sayt ölkədə sahibkarlığa münasibət məsələsinə dair deputat Fazil Mustafaoğlunun düşüncələrinə yer verib.

Deputatın deməsinə görə, "Binə" və "Sədərək" Ticarət mərkəzlərində işləyən sahibkarlar yüksək qiymətə mağaza alsalar da onların mülkiyyət hüququ olmur.

F.Mustafaoğlu iddia edir ki, onlardan nəinki işlətdikləri dükanın icarə haqqını, o cümlədən işlətdiyi İnternetin, elektrik enerjisinin, hətta küçədə qoyulan şlaqbaumun və ayaq yolunun da pullarını alırlar.

"Adı çəkilən ticarət mərkəzləri sahibkarla fəaliyyyət göstərsə də oradakı dükanlar, obyektlər sahibkarların şəxsi mülkiyyəti deyil, icarə qaydasında işlədilir.

İş adamlarından 50 kv.metr sahə üçün 1250 manat icarəhaqqı alınır. Bu ticarət mərkəzlərində 30 mindək insan şalışır və onlaırn hüquqlarının müdafiəsi istiqamətində işlər görülməlidir", F.Mustafaoğlu belə deyib.

Deputat əlavə edir ki, bu gün sahibkarların fəaliyyətinə daha geniş imkanlar yaradılmalıdır, çünki yeni iş yerlərinin açılması sahibkarların fəaliyyətindən asılıdır, onlara şərait yaradılarsa yeni iş yerləri açılar və insanların büdcədən asılılığı da azalar".

F.Mustafaoğlu bu sahədə daha bir məsələ kimi sahibkarların məhkəmələrdə üzləşdikləri problemləri göstərib: "Bu gün sahibkarlar ən çox dələduzluqdan əziyyət çəkirlər. Ancaq məhkəmələrdə bununla bağlı ciddi işlər görülmür. Elə etməliyik ki, məhkəmələrdə sahibkarların hüquqları müdafiə olunsun. Bu olmadığına görə də bəzi radikal qüvvələr problemləri dilə gətirib öz məqsədləri üçün istifadə edirlər", - deputat bildirib.

Yazıda vurğulanır ki, parlamentin spikeri Oqtay Əsədov sahibkarlıqla bağlı islahatların aparıldığını söyləyərək F.Mustafaoğlunun çıxışındakı tənqidə də narazılıq ifadə edib: "Bu qədər iş görülür, amma 7 dəqiqəlik çıxışınızda bir dənə müsbət fikir söyləmədiniz. Ancaq tənqid edirsiniz".

Tort əvəzinə konfet təsəllisi

"Azadlıq.info"da isə "Konfet təsəllisi" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Sayt İlham Hüseynin hakimiyyət-xalq münasibətlərinə dair düşüncələrinə yer verib.

İ.Hüseyn iddia edir ki, Azərbaycan hakimiyyəti bütün bu illər ərzində xalqın təfəkkürünü xəstələndirmək uğrunda mübarizə aparıb və əmin olub ki, toplumun düzgün analiz etmək, həqiqətləri üzə çıxarmaq, düyünlü yalanları açmaq potensialı yoxdur, ona görə də yalanlarına ayaq geyindirərək ölkənin dörd tərəfinə addımlayıblar: "Vətəndaşa neftin gəlirini deyil, neft sazişini göstəriblər. Qazın təzyiqini deyil, qaz kəmərini göstəriblər. Təhsilin keyfiyyətini deyil, məktəb binasının tikintisini nümayiş etdiriblər. Tibbin nailiyyətini yox, dəbdəbəli xəstəxana binasını təqdim ediblər. Məhkəmənin ədalətini deyil, yüksək təmirli məhkəmə binalarını üzə çıxarıblar".

Müəllif deyir ki, özü də bütün "inkişaf göstəriciləri" xalqın aşağılanması fonunda zühur edib və bu proses sürətlə davam edir. "Formula-1" yarışını, Avropa Oyunlarını, biznes forumları, multikulturalizmlə bağlı tədbirləri vətəndaşa "analoqsuz inkişaf" kimi sırıyıblar".

İ.Hüseyn ölkədə beynəlxalq yarışların keçirilməsini müsbət hal saysa da bu tədbirlərin büdcənin soyqırımına, vətəndaşın haqqının oğurlanmasına, dünyanı aldatmağa xidmət edirsə, qətiyyən sevindirici olmadığını bildirir: "Vətəndaşın sahib olacağı evi yoxdursa, ölkənin hansısa beynəlxalq yarışa ev sahibliyi etməsinin nə önəmi var? Ölkədə qanunlar oyuncağa çevrilibsə, Avropa Oyunlarının hansı xeyirindən danışmaq olar? İnsanlar sürətlə ölkəni tərk edirsə, sürətli "Formula-1" yarışlarının keçirilməsi hansı dividenti qazandıra bilər?".

Müəllif vurğulayır ki, indi də analoqsuz inkişafın göstəricisi kimi "Çelsi-Arsenal" oyununun Azərbaycanda keçirilməsini gözə soxurlar: "Ölkənin qapısına hər gün tənəzzül "qol" vurursa, Olimpiya Stadionunda vurulan qoldan necə feyziyab olar? Ölkə elə bir dalana salınıb ki, heç bir beynəlxalq tədbir, heç bir forum və festival dövlətin maraqlarına xidmət edə bilmir. Bizə gecə-gündüz göstərilənlərin adı dövlətin, dadı hökumətindir. Bir ölkədə istənilən adamı şərləmək mümkündürsə, bir ölkədə qanun dələduzların girovudursa, həmin ölkəyə göydən qızıl yağsa da nəticə sıfırdır", deyə müəllif vurğulayır.

Müəllif deyir ki, bir sözlə, hakimiyyət xalqın əlindən tortu alır, əvəzində isə konfet təqdim edir, zaman isə göstərir ki, tortu konfetə dəyişənlərin ağzı şirin ola bilmir.

Müəllif hesab edir ki, xalq ortaya elə bir iradə tortu qoymalıdır ki, heç kim ona keyfiyyətsiz konfet təqdim etmək xəyalına düşməsin...

Mitinqlərə niyə icazə verilmir?-iddialar

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Meriyanın mitinqlə bağlı 16-cı qərarı nə olacaq?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə mitinqlərə qoyulan qadağaları və bunun səbəbləri barədə Aydınlar Partiyasnın sədri Qulamhüseyn Əlibəyli ilə müzakirə aparır.

Müəllif deyir ki, bu ilin yanvarından Azərbaycanda mitinq qadağaları davam edir, ən müxtəlif müxalif qurumlar tərəfindən 15 mitinq müraciəti edilib və bunların hər birinə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti mənfi cavab verib.

Müəllif vurğulayır ki, sonuncu icazəli aksiya bu il yanvarın 19-da Milli Şura tərəfindən keçirilib.

Müəllifin deməsinə görə, bu halın payıza qədər davam edəcəyi yönündə ehtimallar var və səbəb kimi də hakimiyyətin qışa qədər parlament seçkilərinə gedəcəyi, yaxud da Avropa İttifaqı ilə məlum əməkdaşlıq sazişini imzalayacağı göstərilir.

Müəllif deyir ki, ölkədəki sabitliyin pozulmaması, təhlükəsizliyin qorunması üçün hökumətin indiki şəraitdə aksiyaları məqsədəuyğun saymadığını düşünənlər də az deyil.

Aydınlar Partiyasının sədri Qulamhüseyn Əlibəyli fərqli düşünür: "Mitinqlərə icazə verilməməsi Azərbaycan hakimiyyətinin qeyri-demokratik ənənələrini davam etdirməsinin nəticələrindən biridir. Mitinqlər azsaylı və ya çoxsaylı insanın iştirak etməsindən asılı olmayaraq, əhalinin müəyyən qrupunun öz fikirlərini ifadəetmə formasıdır. Aksiyalara icazə verilməməsinin səbəblərinə gəlincə, bunun izahını hakimiyyətdə olanlar daha yaxşı verə bilərlər.

Amma hesab edirəm ki, 19 yanvar mitinqinin nəticələri iqtidar üçün ola bilsin, gözlənilməz olub. Bunun da nəticəsində iqtidar sonrakı mərhələlərdə bu gözlənilməzliyi nəzərə almağa başladı".

Q.Əlibəyli hesab edir ki, mümkündür ki, hakimiyyət mitinqlərdə təxribat ola biləcəyindən ehtiyatlandığı üçün belə edir, təxribat müxalifətin yox, Azərbaycanı istəməyən qüvvələr tərəfindən bunun edilə biləcəyini düşünür.

Q.Əlibəyli hesab deyir ki, yaxud iqtidar öz daxilindən kimlərinsə bunu hazırlaya biləcəyindən ehtiyat edə bilər: "Amma istənilən halda 19 yanvar mitinqində yeni iştirakçıların sayının çox olmasının mitinq qadağalarına səbəb olduğunu düşünürəm".

Q.Əlibəyli mitinqlərə icazə verilməməsinin Avropa İttifaqı ilə saziş ətrafında gedən danışıqlarla bağlı olması barədə deyilənlərlə razı deyil və hesab edir ki, qadağalar uzandıqca, sadəcə, problemlər çoxala bilər.