Media-icmal 31.07.20

Qurban kəsməyin fəzilətləri, quraqlığın taxılçılığa təsiri,ekspertin  benzin satışı sərfiyyatının artımına şübhəlibaxışı, proqramlara sağlam qida dərslərinin salınması iddiası və s. məsələlər bu günkü medianın aparıcı mövzuları sırasındadır... 

Həqqin bəyəndiyi əməl

“Azərbaycan” qəzeti “Qurban kəsmək Allaha xoş olan əməldir” sərlövhəli məqalədə Qurban kəsməyin fəzilətlərindən danışılır.

Müəllif deyir ki, qurban kəsliməsi həcc ziyarətində olan zəvvarlar üçn vacibdir, bu ziyarətdən kənarda qalanlar üçün zəruri deyil, amma şəxsin imkanı varsa qurban kəsməsi bəyənilən əməldir. 

Yazı müəllifi daha sonra qurban kəsilməsinin İbrahim peyğəmbər zamanına kimi gedib çıxdığını, bu məsələnin “Qurani Kərim”də də yerini tapdığını bildirir.

Müəllif deyir ki, qurban kəsmək Allahın sevdiyi əməldir, bununla müsəlman

Yaradana sədaqətini nümayiş etdirir, Elə "qurban” sözünün hərfi mənası (yaxınlıq, yəni Allaha yaxınlıq) da buna dəlalət edir.

Qurban kəsmək Məkkədə həcc ziyarətində olan zəvvarlar üçün vacibdir, qalan müsəlmanlar üçünsə müstəhəb əməldir.

İmkanlı müsəlmanın qurban kəsib imkansızların ehtiyaclarını, qismən də olsa, ödəməsi xeyirxahlıq təzahürüdür.

Müəllif deyir ki, bu il Qurban bayramı koronavirus kimi ümumbəşəri bəla şəraitində qeyd edilir, virusa yoluxmamaq üçün qaydalara əməl etməkdə fayda var.

Uca Tanrı kəsiləcək Qurbanları qəbul etsin.

Quraqlıq məhsuldarlığı aşağı saldı

“Müsavat.com”  “Quraqlıq taxılçılıqda məhsuldarlığı aşağı salıb” sərlövhəli məqalədə bəhs edilən mövzuya aydınlıq gətirir.

Müəllif rəsmi mənbələrə istinadn bildirir ki, artıq 90 faizdən yuxarı taxıl sahələrində biçin başa çatdırılıb.

Yazıda vurğulanır ki, bu il ölkə ərazisində (Naxçıvan MR istisna olmaqla) 973 749,35 hektar sahədə taxıl əkilib. Bunun 613460,35 hektarı buğda, 360289 hektarı isə arpa sahəsidir. Ölkə üzrə biçinə, 1700-dən çox taxılbiçən kombayn cəlb edilib. Biçin qiymətləri də ötənilki kimi qalır, yəni 1 hektar taxıl sahəsi üçün biçin qiymətinin yuxarı həddi 38 manatdır.

Müəllif deyir ki, bu il ölkə ərazisində müşahidə olunan kəskin quraqlıq taxılçılıq sahəsinə zərər vurub, xüsusilə aran rayonlarında 100 min hektar ərazidə taxıl sahələrinə ziyan dəymişdir. Quraqlıq keçmiş ərazilər səbəbindən bu il taxıl üzrə ümumi nəticə ötən ilə nisbətən 5,5 faiz az olub.

Kənd Təsərrüfatı nazirinə istinadən müəllif  deyir ki, iyulun 24-dək biçilmiş sahələr üzrə məhsuldarlıq 31,3 sentner təşkil edib, həmin tarixədək 1,8 milyon ton buğda toplanıb.

Maşın az, benzin satışı çox

“Yenisabah.az”da isə “Yüz milyonlarla dollar kimin cibinə gedib?” – Natiq Cəfərli” sərlövhəli məqalədə verilən sualal cavab axtarılır.

Tanınmış iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ölkədə yanacaq sərfiyyatının atması ilə bağlı rəsmi statsitikanın yaydığı məlumatlara şübhə ilə yanaşır:

“Məmləkətin statistikası bərbad vəziyyətdədir, bunu artıq sübut etməyə də ehtiyac yoxdur. Ölkə 5 aydır karantin rejimindədir, iqtisadi aktivlik diblərdədir, evdən çıxmaq üçün ciddi məhdudiyyətlər var, küçələrdə avtomobil sayı ciddi azalıb, amma yanacaq istehlakı artıb”, deyə N.Cəfərli bu göstəriciyə etimadsız yanaşır . 

Ekspert  deyir ki, rəsmi rəqəmlərə görə, pulla ifadə olunan satış həcmi cəmi 0,2% azalsa da, Premium markalı benzinin qiymətinin ciddi endiyini nəzərə alsaq, satış fiziki həcm yəni litr (ton) ifadəsində artıb: “Keçən ilin yanvar-iyun aylarında ölkədə 988 mln. 100 min manatlıq yanacaq satılıb, başıbəlalı 2020-ci ilin yanvar-iyun aylarında isə bu məbləğdən cəmi 0,2% az, təqribən, 986 mln. manatlıq yanacaq satılıb”.

N.Cəfərli yara salır ki, 2019-cu ildə “Premium” markalı benzinin qiyməti 1 manat 50 qəpik idi, 2020-ci ilin martında isə 1 manat 20 qəpiyə, sonra isə 1 manat 10 qəpiyə düşdü, indi yenə 1 manat 20 qəpiyə qalxıb.

“Yəni bu il 4 aya yaxın Aİ-95 markalı benzin, keçən ilin eyni dövrünə görə, az qala 20% daha ucuz satılır. Premium markalı benzinin satış həcmi böyük olmasa da, fiziki həcm olaraq rəsmi azalan pulla ifadəni, 0,2%-i artıqlaması ilə qapadır, yəni faktiki olaraq fiziki həcminə görə bu ilin ilk 6 ayında keçənilin ilk 6 ayına nizbətən daha çox yanacaq satılıb”. 

Ekspert bu statsitik rəqəmlərin gerçəkləri əks etdirmədiyini vurğulayaraq  deyir ki, kimlərsə bunu yanacaq satışında rəsmiləşmənin, “ağ mühasibat”ın artması ilə izah edə bilər : “Amma o zaman neçə illərdir ki,  “levı” benzin-dizel satan, pulunu cibinə axıdan qruplar, insanlar niyə cəzalandırılmırlar?! Axı söhbət illərlə davam edən oğurluqdan, yüz milyonlarla dollardan gedə bilər!”.

Pediatrdan sağlam qida dərsləri tələbi

“Yeniavaz.com” da isə dərc edilən “Məşhur həkim Təhsil Nazirliyinə müraciət etdi: "Rüşvətxor və yaltaq xislətli müəllimlərin...” sərlövəhli məqalədə pediatr Aytən İsmayılzadənin düşüncələrinə yer verib.

A.İsmayılzadə deyir ki, məktəblərdə uşaqların qidalanması ilə bağlı orta məktəb proqramına “Sağlam qida” dərsləri salınmalıdır. Onun fikrincə, bununla yanaşı təhsildə uğur qazanmaq üçün təhsil ekspertlərinin zəruri bildiyi doğru qaydalar tətbiq olunmalıdır.

Pediatrın deməsinə görə bir sinifdə 40 nəfərin olması və “kim bacarır, öyrənəcək” prinsiplərilə dərslər keçilə bilməz.

A.İsmaylzadə deyir ki, orta məktəblərdə hər il sağlam qida ilə bağlı danışlır, amma yenə də bu məsələ yerində sayır və hər hansı irəliləyiş yoxdur.

“Təklif edirəm ki, orta məktəb proqramına "Sağlam qida" dərsləri salınsın. Bu dərslər elə belə üzdən deyil, uşaqların qida vərdişlərini, zövqünü sağlam tərəfə dəyişəcək qədər dəqiq keçilməlidir”.

Pediatr vurğulayır ki, epidemiya dövründə koronavirusun uşaqlar arasında ciddi ağırlaşma törətmədiyi göründü, odur ki, dərslər əvvəlki kimi öz qaydasında bərpa edilməlidir: “Sinifdə oturacaqların aralı qoyulması, dərs saatlarının azaldılmasının yoluxma riski üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Uşaqlar elə onsuz da evə gələn böyüklərdən yoluxur və yoluxmaqda da davam edəcək. Məktəb müəllimlərinin əksərinin isə risk qrupu olduğunu nəzərə alıb profilaktik tədbirləri o yöndə aparmaq lazımdır”-deyə bildirir.