Media-icmalı 07.05.18

Ölkə iqtisadiyyatına əsaslı kapital qoyuluşu, təhsil sistemindəki problemlər, hakimiyyətin islahatlarına alternativ baxış bugünki (07 may, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Kapital qoyuluşu inkişafın göstəricisi kimi

"Azərbaycan" qəzeti "Kapital qoyuluşu iqtisadi inkişafın güzgüsüdür" sərlövhəli məqalədə kapital qoyuluşunun iqtisadi mahiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünya siyasətində qeyri-müəyyənlikdir, səbəb də budur ki, böyük dövlətlərin "ticarət mübarizəsi" kəskin xarakter alıb: "Bu gün Amerika-Çin, Çin-Avropa, Amerika, Avropa İttifaqı-Rusiya arasında gedən ticarət mübarizəsinin nə ilə nəticələnəcəyi barədə mütəxəssislər belə dəqiq fikir bildirməyə çətinlik çəkirlər. Sözsüz ki, belə vəziyyət kapital qoyuluşunda da bir durğunluq yaradır".

Müəllif deyir ki, dünyadakı bu mənzərə fonunda investorların Azərbaycana marağı azalmır, çünki sərmayənin qorunması üçün mükəmməl qanunvericilik bazası, biznesin inkişafı üçün isə əlverişli mühit var.

Məqalə müəllifi fikrini qüvvətləndirmək üçün dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitat gətirir: "Ölkəmizə 230 milyard dollardan çox sərmayə qoyulub. Ölkəmizdə çox gözəl investisiya iqlimi vardır. Xarici və yerli sərmayə ölkəmizə bundan sonra da qoyulacaqdır".

Müəllif vurğulayır ki, dövlət başçısı ölkədə yeddi aeroport, Xəzər dənizində ən böyük ticarət limanı, gəmiqayırma zavodu tikildiyini ön plana çəkir.

Yazı müəllifi deyir ki, son dövrlər ölkədə sənaye parkları və zonaları yaradılmasına ciddi investisiya yatırılır: "Təkcə keçən ilin sonunda Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında 4 müəssisənin açılışı olub, 3 müəssisənin təməli qoyulub. Bu zavodların tikintisinə ümumilikdə 2 milyard dollara yaxın vəsait yatırılıb".

Qoyulacaq ümumi investisiyanın həcminin 2,8 milyard dollar olacağını deyən müəllif bunu investisiya təşviqi siyasətinin həyata keçirilməsinin nəticəsi hesab edir.

Müəllif rəsmi statistikaya istinadən deyir ki, bu ilin yanvar-mart aylarında xarici investorlar əsas kapitala 1 milyard 386,5 milyon manat qoyub, bütün maliyyə mənbələrindən 2 milyard 869,2 milyon manat vəsait yönəldilib.

Məqalə müəllifi deyir ki, sahibkarlıq sinfinin formalaşması kapital qoyuluşunda da özünü göstərir, belə ki, ilk rübdə ümumi sərmayənin 57,2 faizi qeyri-dövlət sektoruna aiddir.

Müəllif deyir ki, ümumilikdə daxili mənbələrdən əsas kapitala yatırılan vəsaitin dəyəri ümumi sərmayənin 51,7 faizini təşkil edir.

Müəllif bu il 4min məcburi köçkün ailəsinin yeni mənzillərə köçmələri üçün sosial layihələrin icra edildiyini, 2017-ci ildə isə 12 min ailənin evlə təmin olunduğunu bildirir.

Repetitor, yoxsa məktəb dilemması?

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycanda təhsil: çox oxuduqca az bilmək" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkə təhsil sisteminin problemlərini gündəmə daşıyır.

Məqalə müəllifi hesab edir ki, indiki təhsil sistemi sovet təhsil sistemi bazasında yaradılıb və Qərb təhsil sistemindən bəzi elementlər əlavə olunub ki, bu uğursuz hibridlik ölkənin təhsil sisteminin əsas problemidir:

Müəllifə görə, indiki təhsil sistemi aşağı keyfiyyətlidir: "Əksər hallarda uşaqların məktəblərdə aldıqları təhsil nəinki qəbul imtahanları vermələrinə, heç gündəlik dərs tapşırıqlarını yerinə yetirməyə bəs etmir. Buna görə də keçən əsrin 90-cı illərin əvvəllərindən ölkədə özəl repetitorluq inkişaf etməyə başladı".

Müəllif deyir ki, indi bu sahə elə inkişaf edib ki, şagirdin dərsdən əlavə repetitor yanına getməsi adi hala dönüb, şagird elə ona həmin fəndən dərs deyən müəllimdən fərdi qaydada dərs almağa gedir və ailə büdcəsinin böyük hissəsi bu məsələyə xərclənir.

Məqalə müəllifi deyir ki, artıq valideynlər uşaqları repetitorlar yanına yuxarı siniflərdən yox, elə birinci sinifdən aparmağa başlayırlar.

Müəllif isə bu mərhələdə daha böyük bir sualın yarandığını bildirir: "Bu halda belə sual yaranır ki, əgər müasir müəllim ordusu şagirdə hərfləri yazmağı da öyrədə bilmirsə, o zaman məktəb nəyə lazımdır? Dövlət nə üçün büdcədən bu sahəyə maliyyə ayırır?".

Müəllif hesab edir ki, ölkə təhsil sistemi əsaslı islahatlara ehtiyac duyur, indiki təhsil sistemini keyfiyyətli saymaq olmaz.

Müəllif bu sahədə nümunə kimi Finlandiya təhsil sisteminə əsaslanmağı təklif edir və deyir ki, fin təhsil modeli dünyada yaxşılardan biridir, "az oxumaq, çox bilmək" devizinə əsaslanır, bizdə isə bunun tam əksidir.

Məqalə müəllifi deyir ki, fin təhsil sistemində uşaqlar məktəblərə güclü hazırlıqla gəlirlər və məkətbəqədər hazırlıq dövründə bütün ailələr lazım olan ləvazimatlarla pulsuz təmin olunurlar.

Müəllifin sözlərinə görə, bu sistemin daha bir üstünlüyü şagirdlərə və eləcə də tələbələrə bərabər şərait yaratmaq, hamının eyni səviyyəli təhsil almasına nail olmaqdır.

Müəllif deyir ki, şagird dərsin qavranılması baxımından yoldaşlarından geri qalırsa dövlət işə qarışır, vəsait ayrılır, o digər şagirdlərlə eyni dərəcəyə yetənə qədər çalışdırılır.

Məqalə müəllifi deyir ki, nə qədər utopik görünsə də, kardinal dəyişikliklər olduğu halda Azərbaycan Təhsil Nazirliyi də gec və ya yez mövcud sistemi yenidən "yazmalı" olacaq.

"Bu islahatdırmı?" düşüncəsi

"Azadlıq.info"da isə "Yaxşı şeylərin yox edildiyi ölkə" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif məqalədə mövcud hakimiyyətin və onun apardığı islahatların mahiyyətini müzakirəyə çıxarıb.

Müəllif deyir ki, hakimiyyət öz bildiyi və başa düşdüyü şəkildə islahatlara başlayıb, kadr əvəz etmələri, yerədyişmələrilə, vəzifə sahiblərinin maaşlarını artırmaqla məşğuldur və bunu islahat kimi təqdim edir.

Müəllif deputatlardan birinin ölkədə korrupsiya və rüşvətə qarşı ciddi mübarizə üçün nazirlərin, məmurların, deputatların maaşlarının artırılması təklifini belə əsasssız sayır: "Məgər, nazirlərin, deputatların, məmurların maaşa ehtiyacları var? Sadə insanlar kimi onlar nə vaxt maaş ümidinə qalıblar? Bəs adı çəkilən "mötəbərlərin" özəl müəssisələri? Özəl müəssisələrindən gələn qazanclar?".

Məqalə müəllifinə görə, korrupsiya və rüşvətə qarşı belə maaş artırma təklifləri xalqın diqqətini hakimiyyətin rüşvətxorluğundan yayındırmaq, bu idarəçiliyin rüşvətxorluğunu gizlətmək üçün edilən uğursuz cəhddir.

Müəllif deyir ki, korrupsiya və rüşvət kimi neqativin varlığı psixoloji baxımdan həyata baxışda iki cür insanın olmasındadır: "İnsan var pula həris, insan da var gözü-könlü tox. Çox təəssüf ki,idarəçilikdə təmsil olunan əksəriyyət yerində deyil. Qurulacaq xalq hakimiyyəti başqasının cibinə girməyi özü üçün həqarət, rüşvəti adının ölümü kimi qəbul edən insanların içindən formalaşacaq".

Müəllif iddia edir ki, indiki hakimiyyət xalqı tək maddi dünyasız qoymayıb, Konstitusiyasını da, vətəndaş cəmiyyətini də, xalqın iradəsini də,əmin-amanlığını da yağmalayıb, yaxşı nə varsa xalqadan qoparılıb.

Müəllif hesab edir ki, bu hakimiyyətin primitiv, yarıtmaz olması göz önündədir, sanki hər addımı xalqın incidilməsinə "hesablanıb" və buna görə də xalq uğursuzluğunun səbəbini iqtidarda axtarır.

Müəllif həm də iddia edir ki, idarəçilik təsadüfi adamlardan formalaşıb, ölkənin daxili və xarici siyasətində qeyri-müəyyənlik, problemlərin həllini tapmaması bunun nəticəsidir.

Müəllif deyir ki, siyasət elmdir, idman növü deyil, odur ki, burada "hakimiyyət ya bacarır, ya bacarmır", "ya udur, ya uduzur" kimi düsturlar işləyir.

Müəllif hesab edir ki, Azərbaycan xalqı bu hakimiyyətin uduzduğu və bacarmadığı ərazi bütövlüyü, demokratiya təminatı, vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət, ədalətli sosial qaydalar, qarşılıqlı fəaliyyət yoxluğunun girovuna çevrilib.