Media-icmalı 09.03.18

Ölkədə təhsilin səviyyəsi, yarmarkalarda qiymət bahalığı, manatın məzənnə siyasətinə baxış və s. mövzular bugünkü (09 mart, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Prioritet sahə-təhsil

"Azərbaycan" qəzeti "Təhsilə yüksək diqqət və qayğı müsbət nəticələrini verir" sərlövhəli məqalədə ölkədə təhsilin səviyyəsini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, yeni müstəqillik tarixində Azərbaycanın inkişaf konsepsiyasının mühüm tərkib hissəsini məhz təhsil sektoru təşkil edir: "Ulu öndər Heydər Əliyevin "cəmiyyət təhsilsiz inkişaf edə bilməz" kimi yanaşması fonunda bu mühüm sahə dövlət siyasətinin prioritet prinsipləri sırasına daxil edilib".

Yazı müəllifi həmin siyasətin indi prezident İlham Əliyev tərəfindən davam etdirildiyini deyir: "Ulu öndərin bu sahə üzrə genişmiqyaslı işlərini layiqincə davam etdirən prezident İlham Əliyev dövrün çağırışlarına uyğun olaraq təhsil sisteminin yeni, daha yüksək səviyyəyə çatdırılması, keyfiyyət göstəricilərinin artırılması istiqamətində uğurlu fəaliyyətin müəllifinə çevrilib".

Müəllif xatırladır ki, dövlət başçısı kimi İlham Əliyev təhsillə bağlı sənədlər imzalayıb və bu sırada 2013-cü ildə "Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası"nın təsdiq olunması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Müəllif vurğulayır ki, sonrakı dövrdə görülən işlər nəticəsində müasir təhsil sisteminin yaradılması fonunda mühüm nailiyyətlər əldə edilib.

Yazı müəllifi deyir ki, Azərbaycanın iqtisadi cəhətdən daha qüdrətli dövlətə çevrilməsilə təhsilə maddi vəsaitlər dəfələrlə artırılıb, bu da təhsilin keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərib.

Müəllif diaqnostik qiymətləndirmə metodunun tətbiqi, bu günlərdə müəllimlərin əməkhaqlarının artırılması ilə 10 minlərlə təhsil işçisinin sosial rifah halının yüksəldiyini bildirir.

Yazı müəllifi ölkədə elm və təhsil strategiyasının uğurla reallaşmasında ölkənin birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın kifayət qədər böyük əməyi olduğunu da vurğulayır: "Mehriban xanım Əliyevanın birbaşa təşəbbüsü ilə 2005-ci ildən həyata keçirilməsinə start verilən "Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb" layihəsi çərçivəsində isə Azərbaycanın ən müxtəlif regionlarını əhatə etməklə 100-lərlə yeni məktəb binası istifadəyə verilib".

Müəllifə görə, bütün bunlar təhsil sisteminin yeniləşməsinə əvəzsiz töhfələr verməklə yanaşı, elmi-intellektual potensialın yüksəlməsinə, cəmiyyətdə kreativ təhsil düşüncəsinin formalaşmasına müsbət təsirlərini göstərir.

Yarmarkaların qiymət məyusluğu

"Exo" qəzetində "Kənd təsərrüfatı yarmarkaları Bakı sakinlərini məyus etdi?" sərlövhəli yazı oxumaq olar.

Müəllif bayram yarmarkalarında məhsulların qiymət və keyfiyyətini Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynovla müzakirə edir.

Müəllif vurğulayır ki, Novruz bayramı münasibətilə Bakı və Sumqayıtda növbəti dəfə kənd təsərrüfatı yarmarkaları təşkil edilib, yarmarkaların piştaxtalarına müxtəlif məhsullar çıxarılıb.

Yazı müəllifi sahibkarların məqsədinin bu məhsulları satmaq olsa da heç də hamının buna nail ola bilmədiyini deyir.

"Azərbaycan sakinləri növbəti dəfə kənd təsərrüfatı yarmarkalarındakı qiymətlərdən narazı qaldılar. Səbəb də budur ki, ərzaq mallarının qiymətləri sözün əsl mənasında yerli sakinləri məyus edib. Belə yarmarkaların keçirilməsi ilk dəfə deyil, istehsalçılar məhsullarını bu yarmarkalarda realizə edirlər. Hər ildə əsassız baha qyimətlər müşahidə olunur və bu da şəhər sakinlərində narazılıq yaradır". Bunu isə AİB sədri E.Hüseynov "Exo" qəzetinə bildirib.

Ekspert məmurların yenə də yarmarkalarda qiymətlərə nəzarətin gücləndiriləcəyi vədi verdiklərini, amma buna tam əməl olunmadığını, yarmarkalara çıxarılan məhsulların əksəriyyətinin qiymətinin digər satış nöqtələrdəkindən fərqlənmədiyini bildirir: "Bundan əlavə, bəzi məhsulları supermarketlərdən almaq daha əlverişlidir. Bu yarmarkalar alıcıları təkcə mal çeşidi çoxluğu ilə yox, həm də məhsulların əlverişli qiymətlərilə cəlb etməlidir. Bakıda isə hər şey başa cürdür. Şəhər sakinləri belə qiymət gözləmirdilər".

Digər tərəfdən, E.Hüseynov deyir ki, heç bir fermer öz məhsulunu ucuz satmır, belə ki, hansısa mağazada sahibkar həmin məhsulu ikiqat bahasına reallaşdırır, odur ki, fermer də yarmarkaya ucuz qiymətlə gəlmir.

QHT rəhbəri deyir ki, bu prosesi inzibati üsullarla tənzimləmək mümkün deyil və buradan çıxış yolu təşkilatçıların prosesə daha çox fermer cəlb etməklə bazarda rəqabət mühiti yaratmasındadır: "Yalnız belə üsulla yarmarkalarda, eləcə də bazar və marketlərdə qiymətləri endirmək olar", -ekspert bildirir.

E.Hüseynov yarmarkaları kiçik və orta istehsal sahəsində sahibkarlıq fəaliyyətinin artımı üçün vacib infrastruktur sayır, amma indiki qiymətlərlə bunun səmərəsinin olmadığını vurğulayır.

Ekspert deyir ki, yarmarkalar yerli istehsalçılara həm də idxal edilən bəzi məhsulların qiymətlərinin bahalaşdığı indiki şəraitdə ölkə daxilində bazarı məhsul bolluğu ilə təmin etmək fürsətidir.

Xatırladaq ki, Novruz bayramı münasibətilə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və

"Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı" ASC Bakı və Sumqayıtda bayram yarmarkaları təşkil edib.

Xərci gəlirindən cox özəl ixrac

"Azadlıq.info"da isə diqqəti "Manatın başının üzərində yenidən qara buludlar dolaşır" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Tanınmış iqtisadçı-ekspert Qubad İbadoğlu Mərkəzi Bankın məzənnə siyasətini dəyərləndirir və iddia edir ki, Mərkəzi Bank arxasında iqtisadi məntiq durmayan absurd məzənnə siyasəti aparır və manatın başı üzərində yenidən qara buludlar dolaşır.

"2017-ci ildə Azərbaycandan xaricə 13 milyard 811 milyon 624 min ABŞ dolları məbləğində mal göndərilib. Onun 12 milyard 290 milyon 658 min dollarını və ya 88,98 faizini xam neft, neft məhsulları, qaz və elektrik enerjisi təşkil edib.

Bu ixrac məhsulları əsasən dövlət təşkilatları vasitəsilə xaricə göndərilib və əldə edilən valyuta gəlirlər də əsasən Dövlət Neft Fondunda, Neft Şirkətində və "Azərenerji"də toplanıb, yəni, bu məhsulların satışından özəl bölməyə valyuta çatmayıb".

İqtisadçı Dövlət Gömrük Komitəsinə istinadən 2017-ci ildə Azərbaycana 8 milyard 782 milyon 7 min ABŞ dolları məbləğində mal idxal olunduğunu deyir: "Bunun da 813 faizi və ya 7 milyard 103 milyon 481 min ABŞ dolları özəl bölmənin payına düşüb. Burda hesablamalara yekun vursaq görərik ki, özəl bölmə ötən il ixracdan 4,8 milyard ABŞ dolları qazandığı halda idxala 7,1 milyardlıq ABŞ dolları valyuta xərcləyib".

Q.İbadoğlu hesab edir ki, bu statistik rəqəmlər özəl bölmənin idxalı maliyyələşdirmək üçün lazım olan ən azı 2,3 milyard dollar vəsaiti valyuta bazarından almasının göstəricisidir: "Rəsmi məlumatlara görə, ötən il Dövlət Neft Fondu tərəfindən satılan valyuta 3,6 milyard dollara yaxın olub. Göründüyü kimi, valyuta bazarına çıxan vəsaitin 2,3 milyard dolları idxalın maliyyələşdirilməsinə yönəldiyi halda 1,3 milyard dolların xərc istiqamətləri aydın deyil. Çox güman ki, bu vəsait daha çox xarici borc öhdəliklərinin icrasına yönəlib".

Ekspert hesab edir ki, 2018-ci il üçün durum fərqlidir, belə ki, ikiaylıq son məlumata görə, ölkədə həm idxal, həm də valyutaya tələbat artıb, bu ilin yanvar-fevral aylarında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə valyutaya tələbatda 119,8 milyon dollar, idxalda isə 479,5 milyon dollar artım var: "Əgər bu temp davam edərsə valyuta bazarında yenidən gərginlik yaranacaq. Ötən ilin məlumatları da göstərdi ki, ölkədə valyutaya tələbat may-iyun və oktyabr-dekabr aylarında daha yüksək olur".

Q.İbadoğlu deyir ki, amma artıq ötən ay valyuta satışının göstəricisi keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 41 faizə qədər yüksəlib, bununla belə Mərkəzi Bank manatın dollara nəzərə məzənnəsini sabit saxlayır: "Bu nəticə onu təsdiq edir ki, Azərbaycanda manatın məzənnəsi yenə də təhlükəli qaydada, inzibati vasitələrlə sabit saxlanılır, demək olar ki, fiksə edilmiş məzənnə siyasəti yeridilir".