Media-icmalı 20.04.18

Son 15 ildəki islahatlar və nəticələri, paytaxt sakinlərinə verilən suyun keyfiyyəti, insan haqları müvəkkilinin məruzəsinə baxış və s. bugünkü (20 aprel, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

15 illik islahatlar

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın iqtisadi uğurları tarixi nailiyyətdir" sərlövhəli məqalədə son 15 ildə aparılan islahatları dəyərləndirir.

Müəllif bu islahatların ölkədə hansı sosial-iqtisadi mənzərə yaratdığını dövlət başçısı İlham Əliyevin aprelin 18-də andiçmə mərasimindəki çıxışından sitatlar gətirir.

Dövlət başçısı son 15 ildə aparılan iqtisadi islahatların ölkənin müstəqil siyasət yaratmasını təmin etdiyini, dövlət borcunun ümumi daxili məhsulun 20%-ni təşkil etdiyini, iqtisadiyyatın 3,2 dəfə, sənaye istehsalının 2,6 dəfə, valyuta ehtiyatlarının 24 dəfə artdığın, bu müddət ərzində ölkəyə 230 milyard dollardan çox sərmayə yatırıldığını, iqtisadi uğurların beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında yer aldığını bildirir.

Müəllif ölkədə iqtisadi uğurların qazanılmasına əsas kimi 1994-cü ildə imzalanan "əsrin sazişi" adlı neft müqavilələrindən gələn gəlirləri və bu gəlirlərin qeyri-neft sektorunda, sosial sahədə inkişafın da əsasını təşkil etdiyini göstərir.

Müəllif ölkədə işsizliyin təxminən 5%, yoxsulluğun 4,5% olduğunu deyərək bunu son illər həyata keçirilən uğurlu sosial-iqtisadi siyasətin nəticəsi adlandırır.

Müəllifə görə, Azərbaycan münbit investisiya mühitinə görə seçilən ölkələrdən biridir və son 15 ildə ölkə iqtisadiyyatına 230 milyard dollardan artıq sərmayə yatırılması bunun təsdiqidir.

Ölkədə iqtisadi layihələrlə yanaşı sosial layihələrin də icra olunduğunu deyən müəllif buna sübut olaraq 15 ildə 30-dan çox elektrik stansiyası, 3100-dən çox məktəb, 600-dən çox tibb müəssisəsinin tikilməsini, 15 min kilometr yol çəkilməsini göstərir.

Müəllif deyir ki, bu islahatların nəticəsi olaraq 1 milyon 500 min iş yeri açılıb, işsizliyin səviyyəsi 5 faizə endirilib.

Məqalə müəllifi əhalinin aztəminatlı təbəqəsinin sosial mənzillərlə təmin edilməsi və məqsədlə Bakının Yasamal və Suraxanı rayonlarında mənzil tikintilərinin aparıldığını bildirir.

Müəllif deyir ki, bütün bunlar Azərbaycanda vətəndaşın mənafeyinin hər zaman üstün tutulmasıdır və bu siyasətin davam etməsi ölkədə ictimai-siyasi sabitliyi, ictimai-siyasi sabitlik isə xarici sərmayə qoyuluşunu şərtləndirir.

İçdiyimiz suyun keyfiyyəti necədir?

"Exo" qəzetində isə "Bakıda fasiləsiz su verilməsini ancaq arzulamaq olar?" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif paytaxtın su ilə təminatını "Azərsu" ASC mətbuat xidmətinin rəhbəri Anar Cəbrayıllı və ekoloq Fəridə Hüseynova ilə müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi deyir ki, Bakının bəzi rayonlarında əhainin su ilə fasiləsiz təmin olunması faktdır, amma hələ də paytaxtın bəzi yerlərində su müəyyən qrafiklə verilir.

A.Cəbrayıll deyir ki, bütün ölkənin fasiləsiz su ilə təmin edilməsi gündəlikdə deyil, amma paytaxta gəlincə, bunun üçün nə lazımdırsa edilir: "Hazırda Bakı üzrə abonentlərin 81%-i fasiləsiz su ilə təmin edilir, qalan 19% abonentə su qrafik üzrə verilir. Bütün abonentlərin su ilə təmin edilməməsi texniki məamlarla bağlıdır. Amma problemi həll etməyə çalışırıq, bunun üçün son iki ildə 200 nasos stansiyası tikilib, yeni su magistral xətləri çəkilib". Mətbuat xidmətinin rhəbəri bu sahədə vəziyyəti qəzetə belə şərh edir.

A.Cəbrayıllı deyir ki, hazırda "Azərsu"yun önündə paytaxtda fasiləsiz su ilə təmin edilən abonentlərin 90%-ə qaldırılması əsas hədəfdir.

Müəllif verilən içməli suyun keyfiyyəti məsələsini isə ekoloq F.Hüseynova müzakirə edir.

F.Hüseynova deyir ki, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərilə paytaxt sakinləri təmiz su ilə təmin edilirlər, amma problem bu su bütün paytaxt sakinləri üçün yetərli deyil.

Ekoloq deyir ki, Bakı yaxşı keyfiyyətilə seçilən şollar suyu ilə də təmin edilir, amma bəzi mənbələrdən verilən sular keyfiyyətli hesab oluna bilməz: "Paytaxta Ceyranbatan su anbarından da su gəlir, amma bu suyu təmiz saymaq olmaz, Kür çayından sakinlərin evlərinə verilən suyun keyfiyyəti isə daha pisdir.

Bəzən Kür süyunu şollar suyuna qataraq verirlər, amma bu, mənasız bir işdir, bununla suyun keyfiyyəti yaxşılaşa bilməz".

Ekoloq hesab edir ki, məhz xəstəliklərin 80%-i keyfiyyətsiz su istifadəsi nəticəsində yaranır.

F.Hüseynova deyir ki, texniki suyu təmizləmək üçün onu güclü şəkildə xlorlaşdırırlar, belə suyu içən quşlar bəzən bundan ölürlər.

Ekoloq hesab edir ki, indiki halda Xəzər dənizi suyunun təmizlənməsi vasitəsilə texniki məqsədlər üçün istifadə etmək olar.

Amma ekoloq xəbərdarlıq da edir ki, belə sular nə qədər təmizlənsə də içmək üçün yararlı olmur, əgər təmizlənsə belə baha başa gəldiyi üçün maraq doğurmur.

Gecikmiş etiraflar silsiləsi

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Ombudsmanın məruzəsi-hamıya məlum faktların konstatasiyası" sərlövhəli məqalə oxumaq olar

Müəllif deyir ki, ölkə üzrə insan haqları müvəkklinin məruzəsində insanların şəxsi həyatına müdaxilənin yolverilməzliyi, bunun üçün sosial şəbəkələrin hüququ tənzimlənməsi, məktəbəqədər müəssisələrin Təhsil Nazirliyinin balansına qaytarılması, uşaq bağçalarının ərazidə yaşayan uşaqların bu bağçalarda yerləşmələrinə uyğun olması, bəzi yerli icra orqanlarının bu bağçaları əsas qapatması, mənzil bazarında qiymətlərin aztəminatlı ailələrin gəlirlərinə uyğun olmaması tezisləri yer alır.

Müəllif də vurğulayır ki, insanın şəxsi həyatı toxunulmaz qalmalıdır, amma buna baxmayaraq, belə əməl törədənlərin hələ də cəzasız qalmaları faktdir.

Sosial şəbəkələrə gəlincə, müəllif İnternet "troll"ları ilə qəti mübarizə aparılmasını vacib sayır, amma müvəkkilin sosial şəbəkələrin hüquqi tənzimlənməsi təklifinin arxasında məhdudlaşdırma elementi gördüyünü deyir.

Müəllif demokratik inkişaf yolu seçən dövlətlər üçün İnternet azadlığını vacib sayır: "Son zamanlar sosial şəbəkələrin bağlanması kimi çağırışlar olduğunu desək, bu, sirr deyil. Amma belə çağırışlar və buna can atanlar bilsinlər ki, bu ölkənin imicinə müsbət heç nə vermir".

Müəllif xatırladır ki, insanların söz, ifadə, mətbuat azadlıqlarını pozmaq yolverilməzdir və müvəkkil bu hüquqları qorumalıdır, onun əksini deməməlidir.

Yazı müəllifi deyir ki, əgər Konstitusiyaya görə, ölkədə məktəbəqədər, orta və ali təhsil pulsuzdursa, nə üçün hər yerdə ödəniş etmək lazım gəlir: "Bu 10 illər boyudur baş verir, nə üçünsə müvəkkil indi deyir ki, uşaq bağçalarında yer azdır, hətta dövlət bağça sistemində buna görə 150-200 manat ödənilir, özəl uşaq bağçalarına qəbul isə 500-600 manat arasındadır və uşaq bağçalarını sosial baxımdan kasıblar və varlılar üçün bölmək nə deməkdir?".

Müəllif müvəkklin ipoteka kreditlərinin aztəminatlı əhalinin gəlirlərinə uyğunsuzluğu barədə mövqe ifadə etməsini də gecikmiş sayır: "İpoteka kreditləşmə proqramı 10 ildir ki, işə düşüb, şərtlər dəfələrlə dəyişdirilsə də uyğunsuzluğu üzündən tək-tük şəxslər bundan istifadə edirlər".

Yazı müəllifi müvəkkilə xatırladır ki, ölkədə aztəminatlılar ipoteka krediti almaq yox, yaşamaq üçün çörək əldə etmək barədə düşünürlər, həm də ipoteka kreditlərini qaydaya salmaq müvəkkilin gücü daxilində deyil, məsul olduğu işləri görsə daha yaxşı olar.

Müəllif deyir ki, bu məruzədə deyilənlər hamıya məlum olan faktların, sadəcə, sadalanmasıdır, amma məruzədə əsas olan problemin həlli yolları əksini tapmır.

Müəllifə görə, nə zaman müvəkkil bu vacib problemləri uğun qurumların önündə qaldıra bilsə, o zaman sosial sahə müsbətə doğru dəyişə bilər.