Taksidermiyanın nə olduğunu və taksidermistin nə ilə məşğul olduğunu, yəqin ki, böyük əksəriyyət bilmir.
Bu, Azərbaycanda cəmi iki nəfərin hakim olduğu nadir peşələrdən biridir.
Onlardan biri Vacib İmanovdur.
70-ci illərin əvvəllərində tale onu Leninqrada aparıb çıxardı. Orada o, bir ildən çox aparıcı SSRİ mütəxəssisi Zaslavkidən ən nadir peşələrdən olan bu peşənin incəliklərini öyrəndi.
Taksidermiya yunan dilindən tərcümədə “dərinin qaydaya salınması”, yəni heyvanların başının, dərisinin, dırnaqlarının, dimdiyinin və s. saxlanması ilə heyvan müqəvvalarının hazırlanması deməkdir.
Heyvan dərisi uzun müddət kimyəvi maddələrlə emal edilir, bundan sonra yüngül metal və ya taxta karkasa (böyük heyvandırsa) keçirilir, içəridəki boşluq isə aşqarlarla doldurulur. Bu, yumşaq doldurma adlanır.
Bəzən isə karkas gips heykəl olur, emal edilmiş dəri ona “geyindirilir”.
Taksidermiya muzey eksponatlarının hazırlanması, həmçinin ov qənimətlərinin saxlanması üçün tətbiq edilir.
Bakıya qayıdan Vacib Azərbaycan EA Zoologiya Muzeyində işə başlayıb, indiyədək 40 ilə yaxındır ki, orada işləyir. Bu illər ərzində o, Azərbaycan faunasının nadir kolleksiyasını yaratmağa müvəffəq olub.
Muzey eksponatlarının 90%-i onun əsərləridir. Onlar arasında nadir fil müqəvvası var, usta bu eksponat üzərində iki ilə yaxın işləyib. O, sirkin Azərbaycan üzrə qastrolları zamanı ölmüş filin dərisini çıxarmağa gedərkən çoxları onu bundan çəkindirməyə çalışaraq, bu işi təkbaşına görə bilməyəcəyini iddia ediblər.
Əslində doğrudan da belə idi, lakin müvafiq təcrübəsi və zəruri dəstəyi olmayan Vacib, risk edib və mətanəti və ustalığı sayəsində istədiyinə nail olub. Adi işlərdən fərqli olaraq, burada armaturdan karkas hazırlamaq, daha sonra üstünü gipslə örtmək və yalnız bundan sonra dərini “geyindirmək” lazım gəlib.
Filin qalın dərisinin emalı üçün adi metodlar uyğun deyil. Dərini bir neçə hissəyə bölmək və xüsusi çənlər sifariş vermək lazım gəlib. Bu çənlərdə dəri kimyəvi maddələrlə emal edilib.
Vacibin xidmət dəftərçəsində belə nadir işlər az deyil, dünyanın istənilən muzeyi onlarla fəxr edə bilər.
Onun bir çox əsərləri təkcə Bakıda deyil, bölgələrdə də yerli muzeylərdə və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.
Taksidermist təkcə usta deyil, həm də ovçu, balıqçı və səyahətçidir. Muzeydə bir çox eksponatları o, özü ovlayıb.
Bu gün İnternetdə və ya zooparkda istənilən heyvanın şəklini görmək olduğu halda, bu peşənin nəyə lazım olduğunu izah etmək çətindir. Amma Milli Elmlər Akademiyasının Zoologiya İnstitutunun muzeyinə gedib qaban, dağ keçisi, akula, zürafə və həmin o filin müqəvvalarına baxdıqda bu sual öz-özlüyündə ortadan qalxır.
Rəy yaz