Polşa təcrübəsi: əsas diqqət təhsilədir

Sosialist düşərgəsinin süqutundan sonra bazar iqtisadiyyatına keçid və inkişaf etmiş dünyaya inteqrasiya yolunu seçən ölkələrin reytinqi tərtib olunarsa heç şübhəsiz ki, siyahıda birinci yerdə Polşa olar.

Uğurla inkişaf edən Polşa Avropa İttifaqının və NATO-nun fəal üzvlərindən biridir, xarici investorları cəlb etməklə uğurlu islahatların aparılmasında keçmiş postsosialist düşərgəsindən olan müttəfiqlərinə nümunə göstərir.

Polşanın Azərbaycandakı səfirliyinin jurnalistlər üçün təşkil etdiyi səfərin sayəsində müasir Polşanı görmək mümkün oldu.

Ölkədə həyat səviyyəsi nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəlib, orta təbəqə möhkəmlənib. Sıravi polyaklar həyat səviyyəsinin artmasının əsas əlaməti kimi son illər çoxsaylı ticarət mərkəzlərinin açılmasını göstərirlər. Bu mərkəzlər bizim Bakıda görməyə adət etdiyimiz analoji mərkəzlərdən bir neçə dəfə böyükdür.

Ölkədə əsas inkişaf etmiş sahələrdən biri təhsildir. İnvestisiyalar və Ticarət Agentliyi yanında İqtisadi İnkişaf Departamentinin baş mütəxəssisi Arkadiuş Tarnovskiy bildirib ki, hazırda ölkədə 438 ali məktəb fəaliyyət göstərir. Bu ali məktəblərdə 1 mln. 350 min tələbə və 364 min magistrant təhsil alır.

"Son 10 ildə əcnəbi tələbələrin sayı 6 dəfə artıb, 11 min 365 mindən 66 min 100-ə çatıb. Polşanın ali məktəblərində dünyanın 156 ölkəsindən tələbələr təhsil alır. Onların arasında Ukrayna (54%), Belarus (8%), Norveç (3%), Almaniya, Rusiya, İspaniya, Çexiyadan (hər birindən 2%) tələbələr var. Digər ölkələr 1%-dən az təmsil olunub", - o bildirib.

Agentlikdən qeyd ediblər ki, Polşa əhali arasında xarici dillər üzrə biliyin səviyyəsinə görə dünyada 11-ci yeri tutur. Bu, qürurvericidir.

Statistikaya görə, ölkə vətəndaşlarının 62,07%-i polyak dili ilə yanaşı başqa dillərdə də danışır. Polşalı tələbələr arasında 90,2% ingilis, 43,2% alman, 13,7% rus, 9,6% fransız, 6,3% ispan 3,2% italyan dillərində danışır.

Bu konteksdə orta təhsili də qeyd etmək lazımdır.

Təkcə Kopernik Elmlər Mərkəzi dövlətin orta təhsilə ayırdığı diqqətə nümunə ola bilər. Bu mərkəzdə məktəblilər elementar fizikanın əsasları ilə əyani şəkildə tanış olur, elektrik enerjisinin, buxarın necə yarandığını, maqnitin necə cəzb etdiyini və s. özləri yoxlaya bilir.

Bu mərkəzə baş çəkdikdən sonra bu cür əyani vəsaitləri olmayan azərbaycanlı məktəblilərə görə məyus olursan.Və belə bir ideya ortaya çıxır: niyə Kristal Hall-u və ya Bakıdakı digər müfaviq obyekti Kopernik Mərkəzi kimi mərkəzlərə çevirməyəsən? Bu obyektlərdə ildə bir-iki tədbir ola ya olmaya. Ancaq bunun saxlanmasına dövlət büdcəsindən böyük pullar ayrılır. Azərbaycanda belə mərkəz olarsa onu orta əsr astronomu, riyaziyyatçı Tusinin adı ilə adlandırmaq olardı. Bunun üzərində baş sındırmağa da gərək yoxdur. Polşa təcrübəsi var. Sadəcə, bu sahəyə investisiya yönəltmək lazımdır.

Müasir Polşa həm də cəlbedici turizm ölkəsidir.

Almaniyanın Polşanı işğal etməsilə başlayan İkinci Dünya Müharibəsi ölkənin tarixində silinməz iz buraxıb.

Demək olar ki, müharibə vaxtı yer üzündən silinən və sovet tikinti qaydalarına uyğun yenidən inşa edilən Varşava küçələri həmin dəhşətli müharibə illərinin xatirəsini saxlayır.

Peşəkar bələdçinin sayəsində Varşavada adi insan gözü ilə görməyin mümkün olmadığı şeyləri görməyə başlayırsınız, ölkənin faciə ilə dolu zəngin tarixindən xəbərdar olursunuz. Hazırda İkinci Dünya Müharibəsi əsas turizm marşrutlarından biridir: Varşava Üsyanı Muzeyi, şəhərin müxtəlif yerlərindəki abidələr, Varşava gettosu, müharibə qəhrəmanlarına ucaldılan abidələr və s. Varşavada Xolokost Muzeyi 2017-ci ilin ən yaxşı muzeyi elan edilib.

Sözsüz ki, Varşavanı Şopensiz təsəvvür etmək mümkün deyil. Polyaklar üçün Şopen azərbaycanlılar üçün Üzeyir Hacıbəyov, avstriyallar üçün Motsart qədər dəyərli, dahi şəxsiyyətdir..

Ancaq bizdən fərqli olaraq, Varşavada cəlbedici Şopen Muzeyinə getmək olar. Burada böyük inqilabçı-bəstəkarın həyat və fəaliyyəti ilə tanış olmaq, onun musiqisini dinləmək, yaşadığı dövrün detallarına varmaq olar. Varşavada Köhnə şəhərdə Şopenlə bağlı 15 skamya tapmaq olar. İlk baxışda adi görünən bu skamyalar xüsusi düymələrlə təchiz edilib. Hər skamyada düyməni basarkən Şopenin musiqisini dinləmək olur. Və hər skamyada təsvir edilmiş xəritədə digər 14 skamyanın harada yerləşdiyi göstərilir.

Varşava beynəlxalq aeroportunun Şopenin adını daşıması faktı polyakların bu böyük bəstəkara münasibətinin parlaq göstəricisidir.

Polşadan danışarkən Krakovun adını çəkməmək ədalətsizlik olardı. Varşava və Krakovun münasibəti Moskva və Sankt-Peterburq, Bakı və Gəncə kimidir. Polşanın qədim paytaxtının xüsusi aurası var. Bəlkə də məhz bu aura onu qoruyub və amansız İkinci Dünya Müharibəsi dövründə toxunulmaz edib.

Uğurlu coğrafi məkana sahib olan şəhər tarixən ticarətin sayəsində inkişaf edib. Varşavalılar krakovluları çox qənaətcil adamlar hesab edirlər, krakovlular da bu şəhərdə insanların tarixən ticarətlə məşğul olmaq bacarıqlarının olmasını arqument kimi gətirirlər. Şəhər sakinlərinin düşüncələrini anlamaq üçün Krakovda orta əsrlərə aid maraqlı qaydadan danışdılar. O vaxtlar şəhərdən böyük sayda tacirlər keçib gedərmiş. Onlar bazar meydanında alverlə məşğul olarmış, həmçinin şəhərdən tranzit kimi istifadə edərmişlər. Əgər küçədə tacirin arabasından hansısa mal yerə düşərdisə onu qaldırmağa ixtiyarı yox imiş. Çünki həmin mal dərhal şəhərin mülkiyyəti hesab olunurmuş.

Krakova gedənlər Polşanın tarixinə şahidlik edən Vavel qəsrini mütləq ziyarət edirlər. Polşa kralları, həmçinin təyyarə qəzasında həlak olmuş prezident Kaçinski və onun xanımı burada dəfn edilib.

Ümumiyyətlə, hər il Polşaya orta hesabla 17 mln. turist gəlir və onların sayı ilbəil artır.

Bəlkə də Varşava, Krakov və ya Polşanın digər şəhərləri turistlərin sayına görə dünyanın nəhəng turizm şəhərlərindən geri qalır, ancaq bu sahəyə düzgün yanaşma, inkişaf etməkdə olan infrastruktur belə düşünməyə əsas verir ki, onların sırasına daxil olmaq zaman məsələsidir.