“Rəqabət Məcəlləsində çox şey siyasi iradədən və məhkəmədən asılı olacaq”

Bugünlərdə prezident İlham Əliyev Rəqabət Məcəlləsini təsdiq edib. Qanun 2024-cü il iyulun 1-dən qüvvəyə minəcək.

Məcəllə parlamentdə ötən ilin dekabrında qəbul edilib. Sənədə əsasən, rəqabət qanunvericiliyinin pozulmasına görə maliyyə sanksiyaları tətbiq olunacaq.

Antiinhisar və İstehlak bazarına Dövlət Nəzarət Xidmətindən "Turana" bildirilib ki, Rəqabət Məcəlləsinin qəbulu bazarlara giriş maneələrini aradan qaldıracaq, mikro, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına töhfə verəcək: "Kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin artması yeni iş yerlərin yaranmasına, məhsulların çeşidlərinin çoxalmasına ciddi təkan verəcək. Təkliflərin artması isə qiymətlərin aşağı düşməsinə səbəb olacaq".

Deputat Rüfət Quliyev da Agentliyə deyib ki, rəqabət bazar iqtisadiyyatın qanunu kimi həmişə mövcud idi: “Rəqabət bütün bazar iqtisadiyyatı olan ölkələrdə var və qiymətlərin formalaşmasına çox böyük təsir göstərir”.

Deputat vurğulayıb ki, Azərbaycan balaca ölkədir və bazarın həcmi məhduddur: “Kimsə bazarın 35-40 faizini tutursa dərhal bunun monopoliya olduğu ilə bağlı stereotip işə düşür. Əslində isə bu, monopoliya deyil, sadəcə biznesin yaxşı idarə olunmasıdır. Monopoliyanın müəyyən elementlərin olması istisna deyil, amma 15-20 il əvvəl olan monopoliya və monopolistləri müdafiə edən qurum hazırda yoxdur”.

R.Quliyev qeyd edib ki, Rəqabət Məcəlləsi azad, rəqabətli bazarın formallaşması uğrunda mübarizə aparmaq üçün güclü bir alətdir: “Bu, fürsətcil sahibkarları, qiymətləri süni qaldırmağa çalışan şirkətləri cəzalandırmaq üçün imkandır. Yəni, bu qanun bazara giriş-çıxış şərtlərinin bərabərləşməsi üçün mübarizə sahəsində praktiki bir alətdir”.

Onun sözlərinə görə, yayın sonunda Rəqabət Məcəlləsinin gücü artıq hiss olunacaq.

İqtisadçı Natiq Cəfərli isə AzadlıqRadiosuna xatırladıb ki, Rəqabət Məcəlləsi ilə bağlı təklif ilk dəfə 2007-ci ildə səsləndirilib, onun indiyə qədər qəbul olunmamasının səbəbi ciddi maraq və lobbi qruplarının buna mane yaratması idi: “Məmurlar olmasaydı, bu lobbi qruplarının təbii ki, həmin məsələni 16 il uzatmağa gücü çatmazdı”.

Onun fikrincə, Rəqabət Məcəlləsi özü özlüyündə pozitiv addımdır: “O, rəqabətsizlik mühiti ilə bağlı problemlərin aradan qaldırılması üçün hüquqi baza yaradır”.

Amma, onun sözlərinə görə, “bir tək Rəqabət Məcəlləsinin qəbul olunması hər şeyi düzəldəcək” fikri yanlışdır: “Burada ciddi siyasi iradəyə də ehtiyac var. Qanunun da 6 aydan sonra tətbiq olunması barədə fərman məntiqi ilə bunu deməyə əsas ver ki, bu aylar ərzində inhisarçı şirkətlərə bazarda öz fəaliyyətlərinə çəki-düzən verməsi üçün zaman tanınır. Amma digər tərəfdən də bu 6 ay ərzində həmin şirkətlər törəmə şirkətləri da yarada bilər. Yəni, rəsmi olaraq Rəqabət Məcəlləsinə tuş gəlməmək üçün sənədlər üzərində şirkətlərin pay bölgüsünü başqa cür həyata keçirə bilərlər və bu zaman tanıması onlara da xeyirdir”.

N.Cəfərli düşünür ki, burada çox şey siyasi iradədən və məhkəmə hakimiyyətindən asılı olacaq: “Çünki Rəqabət Məcəlləsi özü özlüyündə rəqabətsizlik mühiti ilə mübarizə üçün fürsətlər yaradır. Amma onun yerinə yetirilməsi və implementasiyası daha vacibdir. Yəni, rəqabətsizlik mühiti ilə məhkəmə orqanlarının doğrudan da mübarizə aparılmasının olub-olmayacağını zaman göstərəcək. İndi, təəssüf ki, buna ümid çox azdır. Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycanda iri şirkətlərin arxasında siyasi güc var”.