"Toplum TV işi" üzrə ittihamlar əsaslıdırmı?

"ToplumTV işi" adlandırılan cinayət işi üzrə təqsirləndirilən şəxslərin ittihamının ağırlaşdırıldığı, istintaqın artıq yekunlaşmaq üzrə olduğu bildirilir. Həmin cinayət işinə "Toplum" İnternet Televiziyasının, Demokratik Təşəbbüslər İnstitutunun, habelə III Respublika Platforması təşəbbüsünün bəzi əməkdaş və təmsilçilərinin həbsi daxildir. Müdafiə tərəfinin məlumatina görə, onlara Cinayət Məcəlləsinin 162-1.1 (Əmək müqaviləsi olmadan işçilərin cəlb edilməsi), 192.3.2 ( küllü miqdarda gəlir əldə etməklə qanunsuz sahibkarlıq), 193-1.3.1 (Cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakı leqallaşdırma), 193-1.3.2 (...xeyli miqdarda), 206.4 (mütəşəkkil dəstənin qaçaqmalçılığı) və 213.2.1 (Vergiləri,... ödəməkdən yayınma ) maddələri ilə yeni ittihamlar irəli sürülüb. Əvvəl "ToplumTV işi" üzrə həbs olunanlar 206.3.2-ci (qaçaqmalçılıq – qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən törədildikdə) maddələri ilə təqsirləndirilirdi. Əvvəlki ittihamlarla şəxslərə 8 ilədək həbs verilə bilərdisə, indi cəza müddəti 12 ilə çata bilər.

Ondan əvvəl isə "AbzasMedia işi"ndə də həbs edilənlərin ittihamları ağırlaşdırılmışdı. Onlar da qaçaqmalçılıqda ittiham edilirlər.

"ToplumTV işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin vəkilləri hesab edirlər ki, nə ilkin, nə də indiki ittihamlar üçün maddi və hüquqi əsas var. III Respublika Platformasının həbsdə olan spikeri Akif Qurbanovun vəkili Şəhla Hümbətova deyir ki, müvəkkili ona irəli sürülən heç bir ittihamı qəbul etmir: "Akif Qurbanov hesab edir ki, ona qarşı irəli sürülən bütün ittihamlar hüquqi yox, siyasi xarakterlidir və ittihamlar üçün heç bir əsas yoxdur. Onun fikrincə, bu cinayət işi üzrə ittihamlar müstəqil mediaya və müstəqil vətəndaş cəmiyyətinə yönəlib".

Vəkil qeyd edib ki, bu iş üzrə təqsirləndirilən şəxslər barəsində heç bir əsas olmadan həbs--qətimkan tədbiri seçilib və onlar artıq 10 aydır həbsdə saxlanılırlar: "Baxmayaraq ki, dəfələrlə ev dustaqlığı ilə bağlı əsaslı vəsatətlər vermişik. Heç bir əsas olmadan onların həbsdə saxlanması göstərirdi ki, bu iş istintaqa hüquqi baxımından maraqlı deyil. Qanunsuz sahibkarlıq kimi yeni ittihamlar isə hüquqi baxımından absurddur və heç bir hüquqi əsasları yoxdur".

Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Zahid Oruc isə Turana bildirib ki, 2010-cu ildən sonra Qərb dairələrinin donor mənbələr üzərindən istənilən ölkələrin daxili işlərinə müdaxilələri, üçüncü sektoru, siyasi partiyaları maliyyələşməsinin aləti kimi seçmələri, özlərinin təsir agentləri kimi formalaşdırmaları, media strukturları bu plana uyğun meydana gətirmələri fonunda Azərbaycan qanunvericilik sistemində müəyyən qədər sərtləşmələr baş verdi: “Biz bu proseslərə USAİD-in misalında baxsaq görəcəyik ki, elə ki Azərbaycan dövləti məhz əməkdaşlıq etmək istədikləri istiqamətləri bəyan etdikcə həmən ABŞ tərəfi məsələyə razılıq vermir, sərt ittihamlara keçir. Amma əgər məqsəd Azərbaycan xalqına hərtərəfli kömək etməkdirsə, burada mütləq qarşılıqlı anlaşma olmalıdır”.

“Toplum TV işi”nə gəldikdə, deputat hesab edir ki, həmin internet televiziyanın təsisçisi Ələsgər Məmmədlinin istintaq dövründə ev şəraitində qalması proseslərə mənfi təsir göstərməyəcəkdi: “Onun dövlət-media münasibətlərdəki müxtəlif məqamlarda fərqli mövqeləri olub və bu, başadüşüləndir. Amma bütün hallarda onu antidövlət profilində işi aparan bir insan olduğunu hesab etmirəm”.

Z.Oruc qeyd edib ki, qanunvericilik sistemi sərtləşdiriləndən sonra xaricdən dolayı yollarla vəsaitlərin alınması qaçaqmalçılıq kimi dəyərləndirilib: “Eyni zamanda paralel olaraq həm də vergidən yayınma kimi vəziyyət meydana çıxdı. Əksər hallarda Qərbin ölkəmizlə bağlı planları Gürcüstan üzərindən gerçəkləşirdi. “Toplum TV”-nin də maliyyə qaynağı da əsasən oradandır və 7-8 beynəlxalq donor qurumları vahid mərkəzdən idarə olunan bir səviyyədə 1 milyon manat məbləğində yardımların hesabına oldu”.

Komitə sədrinin fikrincə “Toplum TV işi”ndə əlavə maddələr seçilibsə qarşı tərəfi bununla bağlı müəyyən bir izahlara malikdir: “O cümlədən vəkil mövqeyi var. Həmçinin də sözügedən qüvvələrlə bağlı beynəlxalq müdafiə sistemləri də çoxdur. Ancaq bunların mövqeləri elə olsa ki, hazırkı qanunun müəyyən müddəaları pozmuşuq, ancaq bu, Vətənə xəyanət deyil və yaxud da vergidən yayınma məqsədlərimiz yalnız məcburi qaydada pulun nağdlaşdırılması və ölkəyə gətirilməsi üzərində qurulub, məncə bu konsesusa gəlməyə və çox da sərt olmayan bir hökmə səbəb ola bilərdi”.

Onun sözlərinə görə, media vasitələrin cəzalanması Azərbaycan dövlətinin hədəfində heç vaxt dayanmayıb.

Hüquqşünas, hüquq müdafiəçisi Asif Yusifli isə hesab edir ki, ölkədə vətəndaş cəmiyyətinin, azad mətbuatın son qalıqlarının ləğvi prosesi gedir. "Həm "AbzasMedia", həm ToplumTV, həm MeydanTV, habelə "Kanal 13" və "Kanal 11"in jurnalistlərinin kütləvi surətdə həbs olunması onu deməyə əsas verir ki, artıq ölkədə müstəqil mediadan əsər-əlamət belə qalmayıb", - A.Yusifli AzadlıqRadiosuna deyib.

Ekspertin sözlərinə görə, vətəndaş cəmiyyəti və siyasi partiyalarla da eyni vəziyyətdir: "Həm siyasi partiyalarının aparıcı funksionerləri, həm vətəndaş cəmiyyətinin aparıcı simaları, həm də hüquq müdafiəçiləri kütləvi surətdə həbsə məruz qalır".

Onun fikrincə, bu işlər üzrə aparılan bütün istintaq hərəkətləri, irəli sürülən ittihamlar tamamilə qanunsuzdur: "Bunların heç bir hüquqi əsası yoxdur. Heç bir qaçaqmalçılıqdan söhbət gedə bilməz. Ölkədə elə bir siyasi sistem formalaşdırılıb ki, baş verən cinayətlərə əhəmiyyət verilmir, amma heç bir günahı olmayan, sadəcə insanları müstəqil surətdə informasiya ilə təmin etdiyinə görə jurnalistlər həbs olunur".