Kişinyov görüşü. Qarabağ ermənilərinin dilemması...- Əhməd Əlili Çətin sualda

Bakı/02.06.23/Turan: Kişinyovda Avropa siyasi İttifaqının sammiti çərçivəsində Avropa İttifaqı Şurasının sədri Şarl Mişel Azərbaycan və Ermənistan liderləri ilə görüş çağırıb. Görüşdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan, Avropa İttifaqı Şurasının sədri Şarl Mişel, Fransa prezidenti Emmanuel Makron və Almaniya kansleri Olaf Şolz iştirak ediblər.

Charles Michel, iclasda hüquqlar, sülh müqaviləsi və sərhəd demarkasiyası da daxil olmaqla may ayında əvvəllər müzakirə olunan məsələlərə baxıldığını söylədi. Kişinyovda görüşün məqsədi iyulun 21-də Brüsseldə keçiriləcək görüşə hazırlıq idi.

Əliyevlə Paşinyan arasında əldə edilmiş razılaşmalarla bağlı heç bir konkret açıqlama verilməyib.

Eyni zamanda, Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər Nazirləri Ceyhun Bayramov və Ararat Mirzoyan Kişinyovda qeyri-rəsmi görüş keçiriblər.

Bundan başqa, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bildirib ki, həmin gün Moskvada Azərbaycan və Ermənistan baş nazirlərinin müavinlərindən ibarət işçi qrupunun iclası planlaşdırılıb. Bu görüşün məqsədi regional kommunikasiyaların açılması məsələsini həll etmək idi. Bundan başqa, Paşinyan bildirib ki, Ermənistan və Azərbaycan Xarici İşlər Nazirləri iyunun 12-də Vaşinqtonda görüşməli olublar.

Kişinyovda Azərbaycan, Fransa, Almaniya və Avropa İttifaqı liderlərinin iştirakı ilə keçirilən beştərəfli görüşün yekunlarına toxunan Paşinyan qeyd edib ki, tərəflər kommunikasiyaların açılması haqqında sazişə nail olmağa yaxın olublar. Lakin o, razılaşmaların pozula biləcəyinə işarə edərək bunun onun səlahiyyətinə daxil olmayacağını vurğuladı.

Gözləntilərə baxmayaraq, Kişinyov sammiti zamanı heç bir rəsmi sənəd imzalanmadı.

Politoloq Əhməd Alili Vaşinqtonun fəal müdaxiləsi sayəsində 2020-ci ilin noyabr ayından bəri uzun fasilədən sonra yenidən başlayan danışıqlar prosesinin bir hissəsi kimi Kişinyov sammitini müzakirə edərkən "Çətin sual" proqramına şərh verdi.

Alili bu prosesi çox uğurlu hesab edərək, 14 may 2023-cü il tarixində Brüsseldə Azərbaycan və Ermənistanın bir-birinin ərazi bütövlüyünü qarşılıqlı şəkildə tanıdıqları görüşü xüsusi vurğuladı. O qeyd edib ki, Avropa platforması üç danışıq platformasından (Rusiya, Amerika və Avropa) bəlkə də ən uğurludur. Alili Kişinyov və Avropa platformalarının ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirmək əvəzinə bir-birinə bağlı olduğunu vurğuladı.

Sülh müqaviləsi üçün Çərçivə Sənədinin imzalanmasının mümkünlüyünə gəlincə, ekspert Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın onu imzalayan şəxs olacağına şübhə etdiyini bildirib. O, daha çox ehtimal olunan İmzalayanların Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan və ya Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan olacağını irəli sürdü. Alili öz qiymətləndirməsini 9-10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli sazişin Azərbaycan və Ermənistan liderləri tərəfindən imzalanmış yeganə sənəd olmasına əsaslanıb. O, Paşinyanın belə bir hərəkəti təkrarlayacağını ehtimal etmirdi.