Mərkəzi Bankın bank sektorunun həyatında iştirakı hiss olunmur, Natiq Cəfərli

Bakı/27.05.19/Turan: İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli hesab edir ki, hazırda Azərbaycan bank sektorunda sabitləşmə baş verir. Turan agentliyinin "Çətin sual" verilişinə müsahibəsində Cəfərli bunun əsası kimi prezidentin fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli haqqında fərmanı göstərib.

" ünki bu fərmanda xərclənməsi üçün 1 milyarddan bir az çox vəsait nəzərdə tutulub. Bunun böyük bir hissəsi banklara yönələcək. Çünki banklarda problemli kreditlərin silinməsi məsələsində məhz həmin vəsaitdən istifadə olunacaq. 210 milyon dollara yaxın vəsait isə bankların dayanılıqlığı üçün dövlət tərəfindən təsis ediləcək. Bu, bankların vəziyyətinin sabitləşməsinə səbəb oldu. Amma hələ də fundamental problemlərin qaldığını söyləmək mümkündür. Yəni problemlərin tam həll olunduğunu söyləmək çətindir", deyə o bildirib.

Ekspertin fikrincə, bank sektorunun əsas problemlərindən biri rəqabətin olmamasıdır, bu, yüksək kredit faizlərinə, qısamüddətli kreditlərə gətirib çıxarır.

"Bütün bunlar bank sektorunun iqtisadiyyatın lokomotivinə çevrilməsinə imkan vermir. Son 3-4 ilin dinamikasına, xüsusilə 2015-ci ildə manatın iki devalvasiyasından sonrakı dövrə baxsaq, vətəndaşların banklara etibarı xeyli azalıb, bu, banklardakı depozitlərin həcminin azalmasında özünü göstərib. Amma ötən ildən başlayaraq, depozit həcminin azalması prosesinin dayandığını müşahidə etmək olar. Bunun əsas səbəbi manatın sabitləşməsi, milli valyutanın məzənnəsinin inzibati yolla qorunub saxlanması, milli valyuta ilə depozitlərə verilən yüksək faizdir (təqribən 9-10 faiz). Bütün bunlar banklara etibarın çox olmasa da, bərpa edildiyini deməyə əsas verir".

Onun sözlərinə görə, bank sektorunda rəqabət yaratmaq üçün qanunvericilik bazası təkmilləşdirilməlidir.

"Azərbaycanda Mərkəzi Bankın bank sektorunun həyatında iştirakı hiss olunmur. Faiz dərəcədinin hansı səviyyədə olmasından asılı olmayaraq, bu, kredit faizlərinə təsir etmir. Məsələn, 2014-cü ildə Azərbaycanda faiz dərəcəsi 3% səviyyəsində idi, biznes kreditləri isə yenə də 20-25% səviyyəsində idi. Daha sonra faiz dərəcəsi 15%-ə yüksəldildi, amma biznes kreditləri üzrə faizlər dəyişmədi. Hazırda faiz dərəcəsi 9%-dir, yenə də heç nə dəyişmir", deyə Cəfərli bildirib.

Ekspert bank sektorunda rəqabət şəraitinə mənfi təsir kimi bu sektorun bir neçə oliqarxlar qrupunun əlində olmasını göstərib.

"Birinci növbədə təbii ki, dövlətin bu sektorda hegemon rolu azaldılmalıdır.

İkinci, rəqabətli mühit genişləndirilməlidir. Ən azı Gürcüstanda olduğu kimi, Rusiyada olduğu kimi. Mən Avropa ölkələrini hətta misal kimi çəkmirəm. Xarici bankların, Fransa, Amerika, Avropa banklarının birbaşa bazara daxil olması üçün bərabər şərait yaradılmalıdır. Onların bazara daxil olması bank sektorunun dayanıqlılığını yüksəldəcək. Banklarda faizlərin aşağı düşməsinə, müştərilərə daha yaxşı xidmət göstərilməsinə səbəb olacaq", deyə Cəfərli qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, rəsmi mövqe belədir ki, Azərbaycan ölkənin maliyyə təhlükəszliyi nöqteyi-nəzərdən xarici bankları ölkəyə buraxmır.

"Amma Gürcüstan və Rusiya arasında məlum münasibətlərə baxmayaraq, Gürcüstanda bir neçə Rusiya bankı fəaliyyət göstərir. Düşünürəm ki, oliqarxlarımız xarici banklarla rəqabətdən qorxurlar, buna görə də onları Azərbaycan bazarına buraxmaq istəmirlər. Bundan isə sıravi Azərbaycan vətəndaşları uduzur", deyə N.Cəfərli qeyd edib. -71D-