Gürcüstanda etirazların ikinci günü yüksək gərginliyin davam etdiyini göstərir

Gürcüstanda hökumətin Aİ inteqrasiyası ilə bağlı danışıqları dayandırmaq qərarına qarşı etirazlar davam etdikcə gərginlik yüksək olaraq qalır. Noyabrın 29-u saat 19:00-da nümayişlər bərpa olunub, minlərlə insan Tbilisinin Rustaveli prospektində toplaşıb. Hakim partiya olan “Gürcü Arzusu”nun Avropa İttifaqı ilə danışıqları dayandırmaq qərarı həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə geniş tənqidə səbəb olub, ölkəni daha da qütbləşdirib.

Gərgin gecə

Səhər saatlarına yaxın nümayişçilərlə təhlükəsizlik qüvvələri arasında toqquşmalar qeyri-müntəzəm olaraq baş verib. Noyabrın 29-dan 30-na keçən gecə xüsusi təyinatlılar Rustaveli prospektində nümayişləri dağıtmaq üçün su şırnaqları və digər kütləni idarəetmə vasitələrindən istifadə edib, nəticədə çoxlu sayda insan yaralanıb. Xüsusilə, TV Pirveli jurnalisti Mariam Gaprindaşvili ağır döyülüb, lakin onun vəziyyəti sabitdir. Transparency International Georgia güc tətbiqinin həddən artıq olmasını, Helsinki Komissiyası və Avropalı rəsmilər də daxil olmaqla bir sıra beynəlxalq təşkilatlar kimi, qınayıb.

Batumi şəhərində səkkiz nümayişçi saxlanılıb, həbslər zamanı zorakılıq halları barədə məlumatlar yayılıb. İnsan hüquqları müdafiəçiləri və hüquqşünaslar hüquq pozuntuları, o cümlədən 17 yaşlı bir yeniyetmənin döyülməsi və polislər tərəfindən saxlanılması ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər.

Beynəlxalq reaksiya

Beynəlxalq ictimaiyyət dərin narahatlıq ifadə edib. Finlandiyanın xarici işlər naziri “Gürcüstan Avropadır” deyərək, gürcü xalqı ilə həmrəyliyini vurğulayıb. Danimarka, Almaniya və Polşa güc tətbiqinin həddən artıq olmasını və hökumətin Avropa yönümlü siyasətdən uzaqlaşmasını tənqid ediblər. ABŞ-da isə konqresmenlər Co Uilson və Stiv Kohen birgə bəyanatla çıxış edərək zorakılığı qınayıb və hazırkı hökumətin legitimliyini şübhə altına alıblar.

Helsinki Komissiyası daha da irəli gedərək, gürcü hökumətini “de-fakto qeyri-legitim” elan edib, onun öz vətəndaşlarına və Avropa yönümlü istəklərinə qarşı hərəkətlərini əsas gətirib.

Siyasi və ictimai nəticələr

Etirazlar Gürcüstan institutlarında istefalara və parçalanmalara səbəb olub. Müdafiə Nazirliyinin Baş Qərargahının yüksək rütbəli əməkdaşı hökumətin rəhbərliyindən məyus olduğunu bildirərək istefa verib. Ədliyyə Nazirliyinin 300-dən çox əməkdaşı, eləcə də Tbilisi Dövlət Universitetinin professorları hökumətin mövqeyinə qarşı çıxaraq müxalifətə qoşulublar. Bir neçə universitet nümayişçilərlə həmrəylik göstərərək dərsləri dayandırıb.

Mədəni və ictimai sektorlar da müqavimətə qoşulub. Tbilisinin tanınmış gecə klubları tədbirləri ləğv edərək etirazlarını bildirib, bu isə sosial sərhədləri aşan geniş hərəkatın siqnalı olub.

Hökumətin cavabı

Baş nazir İrakli Kobaxidze hökumətin qərarını iqtisadi və geosiyasi çətinlikləri əsas gətirərək müdafiə edib. Lakin keçmiş baş nazir Giorgi Gaxariya da daxil olmaqla müxalifət nümayəndələri rejimi milli maraqlardan üstün tutaraq öz varlığını qorumaqda ittiham ediblər. “Rejim hakimiyyətini qorumaq üçün güc tətbiq edir,” – Gaxariya səhər tezdən verdiyi bəyanatda bildirib.

Prezident Salome Zurabişvili isə sərt repressiyaları tənqid edərək, gərginliyin artmasını təhlükəsizlik qüvvələrinin hərəkətləri ilə əlaqələndirib. O, “ruslaşdırma” siyasətinə qarşı qəti mövqeyini təsdiq edərək bəyan edib: “Heç kim Gürcüstanı Rusiya koloniyası kimi qəbul etməyə hazır deyil.”

Nümayişçilərin qətiyyəti

Repressiyalara baxmayaraq, nümayişçilər əzmkarlığını saxlayır. Etirazçılar əsas yolları, o cümlədən Rustaveli prospektini bağlayaraq, Gürcüstanın Avropa gələcəyinə dəstək şüarları səsləndiriblər. Etirazlar hakim “Gürcü Arzusu” partiyasında da parçalanmaları üzə çıxarıb, bir neçə hakim, müəllim və dövlət qulluqçusu Avropa yönümlü kursu dəstəkləmək üçün partiyadan ayrılıb.

Perspektivlər

Vəziyyət qeyri-sabit olaraq qalır, çünki müxalifət nümayişlərin davam etdirilməsini tələb edir, beynəlxalq qurumlar isə dinc həll yolları axtarışındadır. Hökumət qərarını yenidən nəzərdən keçirmək və ya siyasi böhranı daha da dərinləşdirmək riskinə qarşı artan təzyiqlərlə üzləşir.