Azərbaycan-Ermənistan iqtisadi münasibətləri Mehri yolu işə salınmadan inkişaf edir

Bakı/14.01.21/Turan: Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan dövlət başçılarının iqtisadi əməkdaşlıq yollarından başqa bir şeyin əks olunmadığı ikinci bəyanatı yayıldıqdan sonra Azərbaycanşünas Anjela Elibeqova Yerevan mətbuatında çıxış edib.

"Ermənistanda SOCAR-ın yanacaqdoldurma stansiyaları yarananda mütləq bunun "ucuz və keyfiyyətli" olduğunu söyləyənlər tapılacaq. Bu isə Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətidir, yəni gəlir dövlət büdcəsinə gedir, yəni siz benzin dolduracaqsınız, onlar isə "Bayraktarlar"ı alıb uşaqlarınızı öldürəcəklər", - o deyib.

Hələlik Ermənistanda SOCAR-ın yanacaqdoldurma məntəqələri yoxdur, amma erməni sürücülər Gürcüstandan keçərkən Azərbaycan stansiyalarında benzin dolduraraq "öz uşaqlarının öldürülməsini maliyyələşdirirlər”. Ermənstanda həmin sürücülər Azərbaycandan Amerikanın Coca-Cola içkisini alırlar.

Paradoksal olsa da bu ilin əvvəlində Ermənistanda Türkiyə mallarının idxalına altıaylıq qadağa tətbiq edilisə də Azərbaycan məhsullarına qadağa qoyulmur. Bundan əlavə, Ermənistan XİN-in saytında Azərbaycan vətəndaşlarının Ermənistana vizasız səfər etmək hüququ haqda məlumat yayılıb.

Türkiyə mallarının hamısına qadağaya baxmayaraq, bu ölkənin geniş istehlak malları və pomidorları Gürcüstandan Ermənistana keçir. Şulaver topdansatış bazarında yerli alverçilər alış-veriş edir, Türkiyə mallarını Gürcüstan bazarından Ermənistana satırlar. Bu əməliyyatlar nəticəsində Türkiyə erməni embarqosundan o qədər çox itirmir.  Türkiyə istehsalçısı hər il Ermənistanda həmin məbləğdən 250 mln. dollar həcmində qazanır.

Ermənistan Dövlət Gəlirləri Komitəsində (DGK) Türkiyə mənşəli malların (haradan gətirilməsindən asılı olmayaraq) sərhəddi keçməməsi üçün gömrük nəzarətinin gücləndiriləcəyini vəd edirlər. Lakin hərbi hadisələrdən sonra dövlətə və hökumət məlumatlarına inam, demək olar ki, sıfır həddindədir. Bundan əlavə, məhdudiyyətlərdən yan keçmənin bir çox yolu var.

Məsələn, "Ermənistanın səsi"nin müxbiri Ermənistanın istixana təsərrüfatlarının sahibləri ilə söhbətində elə bir nikbinlik eşitməyib, ümumilikdə onlar sevinməliydilər ki, nəhayət,  deyəsən, dövlət səviyyəsindən subsiyalaşdırılan Türkiyə tomatları, digər meyvə-tərəvəzlə ümidsiz rəqabətdən qurtulurlar.  Son illər bu kənd təsərrüfatı məhsulları Ermənistana daim və böyük miqdarda gətirilirdi. Bu, yerli istixana təsərrüfatlarında yetişdirilən analoji məhsulların satış vaxtı ilə üs-üstə düşürdü.  Erməni fermerlər qazancından məhrum olurdular. Meymandarda (Armavir vilayəti) topdansatış kənd təsərrüfatı yarmarkasında mövsümdə daim görünən Türkiyə tərəvəzləri və meyvələri olan qutuları üzərində türkcə yazı olmayan taralar əvəz edəcək.

Ermənistanda Azərbaycan məhsullarına formal olaraq embarqo olmadığı üçün Türkiyə tomatları Azərbaycan məhsulları adı altında daxil olacaq. Türkiyə və Azərbaycan ticarətçiləri arasında belə əməkdaşlıq təcrübəsi var.

Məlum olduğu kimi, RF-da Türkiyə pomidorlarına qadağa zamanı “made in Azerbaijan” kimi markalanmış eyni məhsul idxal olunurdu. Bununla əlaqədar Ermənistan DGK-da açıqlama veriblər ki, tətbiq edilən məhdudiyyətlər Türkiyə tırlarına şamil edilmir. “Beynəlxalq yükdaşımalar şirkətinə məxsus ola bilən Türkiyə nömrəli yük maşınında ola bilsin ki, digər ölkələrdən, məsələn, Niderlanddan mallar olub", - DGK İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsinin rəhbəri Lusine Mkrtçyan deyib.

Azərbaycanın "Azərçay Buket" brendinin Ermənistanda və Qarabağın erməni əhalinin yaşadığı rayonlarında satılması erməniləri çoxdandır ki, təəccübləndirmir.

Ermənistan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Qida Məhsullarının Təhlükəsizliyi Dövlət Xidmətinin mətbuat katibi Armine Sukiasyan məlumat bildirib ki, Azərbaycandan Ermənistana heç bir mal aparılmır, lakin bəzi Azərbaycan mallarının çantalarda daşınmasının mümkünlüyünü istisna etməyib. Əslində, çanta versiyasını istisna etməyərək Yerevan mağazalarında satılan “Azərçay” Azərbaycanda yox, Kubanda (Rusiya) istehsal olunur. Azərbaycanın hüdudlarından kənarda istehsal olunan digər Azərbaycan brendli mallar var.  Belə çıxır ki, Avrasiya İqtisadi Birliyinin üzvü olmaqla ermənilər aldığı malların pulu dolayısı ilə "Bayraktarlar"ın ödənişinə gedir.

Biz Azərbaycan mallarının Gürcüstandan, Rusiyadan, bəlkə də başqa ölkələrdən Ermənistana tranzitindən danışdıq. Ancaq birbaşa ixrac-idxal əməliyyatları da mümkündür. Yerevanın “Çorrord işhanutyun” nəşri bildirib ki, Azərbaycandan Ermənistana həyata keçirilən  idxal Ermənistan Maliyyə Nazirliyinin Gömrük Xidmətinin 2014-cü il üçün hesabatında görünüb. Qurumun məlumatına görə, bilavasitə Azərbaycandan 600 dollar dəyərində mal idxal edilib. Yəqin ki, bu, xalça olub. Azərbaycandan Ermənistana xalçalar 2011-ci ildə də aparılıb. O zaman 29.9 kv.m. xalça örtüyünün dəyəri 8,5 min dollar olub”, - qəzet yazır.

Dəfələrlə Ermənistanın spirtli içkiləri və siqaretləri Azərbaycan mağazalarının piştaxtalarında tapılıb (dövlət bu məhsulun bir hissəsini açıq şəkildə məhv edir), Ermənistan istehsalı olan ayaqqabı və geniş istehlak malları “made in Armeniya” etiketi olmadan satılır, ona görə də heç kim İran-Türkiyə malları arasında onu tanıya bilməz.

Ermənistan mallarının Azərbaycana ixracı mövzusu dekabrın əvvəlində Yerevanda qaldırılıb. Paşinyanpərəst Mənim Addımım Partiyasından deputat Ayk Gevorqyan bildirib ki, Azərbaycanda erməni məhsullarının satışında pis bir şey yoxdur.

Jurnalistlər ona sual veriblər: "Azərbaycan mallarının Ermənistanda satılacağı nə dərəcədə düzgündür, əgər onlar bizim əsgərlərimizi öldürüblərsə?»

"Mən bilmirəm, siz belə düşüncə ilə hara gedirsiniz", - deputat başını tutaraq cavab verib.—0—