Azərbaycanda hüquqi şəxslər yeni qaydalarla ləğv edilir

Dövlət başçısı İlham Əliyev 28 dekabrda hüquqi şəxslərin ləğvi prosesinin tənzimlənməsi və ondan yayınmağa görə məsuliyyətin müəyyən edilməsinə yönəlmiş qanunvercilik aktları paketini imzalayıb. Mövcud qanunvericilikdə nöqsanlar vardı və onlar hüquqi şəxslərə nəzarət edən şəxslərin onları digər mülkiyyətçilərin hüquqları pozulmaqla ləğv etməyə imkan yaradırdı. 

«Mülki Məcəlləyə dəyişikliklər edilməsi haqqında» qanunun tətbiqi ilə bağlı sərəncam, «Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı və dövlət reyestri haqqında» qanuna dəyişikliklər edilməsi haqqında” qanunun tətbiqi haqqında fərman, а также Закон «İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər edilməsi haqqında» qanun imzalanıb. 

Bu sənədlərdə bütün zəncir üzrə - şirkətin ləğvi barədə tələb yaranmasından onun dövlət reyestrindən çıxarılmasına qədər proses reqlamentləşdirilib. Bu sənədləri parlament 22 noyabrda qəbul edib və cəmiyyət yaxşı qarşılayıb. 

Mülki Məcəlləinin hüquqi şəxslərin ləğvi üzrə normaları yenilənib və daha şəffaf mexanizmlər qoyulub. Dəyişikliyə əsasən, ləğvetmədə birinci addım 12 aylıq müddətə hüquqi şəxsin ödəniş qabilliyyəti barədə rəsmi bəyanatın verilməsidir. Bəyanat şirkətin iştirakçısının tələbi ilə ləğetmə qərarından 20 gün əvvəl şirkətin icra orqanına verilir. İndiyəcən şirkətlərin ləğvi maliyyə vəziyyətindən asılı olmayıb və məsələ ani şəkildə təsisçilərin ümumi yığıncağına çıxarılıb. İndi əgər şirkətin icra orqanı ödəniş qabilliyyəti barədə rəsmi bəyanatın verilməsinin mümkün olmadığını açıqlasa, ümumi yığıncağın cəlb etdiyi müstəqil auditor öz rəyi ilə hüquqi şəxsin ödəniş qabiliyyətini təsdiq edə bilər. Bu rəy müvafiq rəsmi rəy sayılır. Əgər auditor ödəniş qabiliyyətinin olduğnu təsdiq etsə,  könüllü ləğetmə mümkün deyil. Ödəniş qabiliyyəti barədə qəsdən yalan bəyanata görə vəzifəli şəxslər 1000 manat cərimə edilir. 

Ləğvetmə prosesi 12 aydan çox çəkə bilməz. Əks halda proses yenidən başlamalıdır. Məcəllənin yeni mətnində hər bir prosesin konkret icra müddəti göstərilib. 

MM-in hüquqi şəxsin ləğvi barədə qərar qəbulu və qaydaları nəzərdə tutan maddəsi tamamilə yeni redaksiyada verilib. Ləğvetmə komissiyası kreditor borcların ödənilməsi, satış və əmlakın mülkiyyətçilər arasında bölüşdürülməsi üçün hüquqi şəxsin fəaliyyətini davam etdirir. 

Hüquqi şəxslərin ləğv edilməsi barədə qərar, bu barədə kreditorların məlumatlandırılması üçün komissiya yaradılandan sonra 60 gün ərzində dövlət qeydiyyat xidmətinin çap orqanında dərc edilir. 

Hüquqi şəxsin möhürü qeydiyyat orqanına qaytarılır. Bundan sonra komissiya hüquqi şəxsin möhüründən istifadə edir. Kreditorlar tərəfindən tələb verilməsi müddəti bitəndən sonra aralıq lıəğvetmə balansı tərtib edilir və hüquqi şəxsin bütün iştirakçılarına göndərilir. Sənəddə minimum əmlak və debitor borclar, kreditorların tələbi barədə informasiya verilir. Bu balansla razı olmayan ən azı 10% pay sahibi etiraz edə bilər. Bu halda aralıq balans ümumi yığıncaqda təsdiqlənməlidir. 

Əgər ləğvetmə komissiyası əmlakın kreditorların bütün tələblərini təmin etməyəcəyini müəyyən etsə, müflislik prosesi başlanmalıdır. 

Kreditorların borcu növbə ilə ödənilir. Kreditorlarla hesablaşma bitəndən sonra 5 gün ərzində ləğvetmə balansı və qalan əmlakın mülkiyyətçilər arasında bölünməsi planı tərtib edilir. Bu sənəd hüquqi şəxsin iştirakçıları tərəfindən 45 gündən gec olmayaraq təsdiq edilməlidir. Əmlak iştirakçılara 10 günə verilməlidir. Ləğvetmə komissiyasına ləğvetmə balansı və qalan əmlakın mülkiyyətçilər arasında bölünməsi planının təqdim edilməsi üçün də 10 gün ayrılıb. Səhmdar cəmiyyətlər səhmlərin dövriyyədən çıxarılması barədə Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsindən arayış verməlidir. 

Hüquqi şəxslərin dövlət reyestrində müvafiq qeyd ediləndən sonra hüquqi şəxs mövcud sayılmır.  

Xatırladaq ki, indiyə qədər kreditorlar ləğvetmə elan ediləndən sonra 2 ay müddətində maddi tələb irəli sürə bilərdi. Ləğvetmə isə sonsuzluğa qədər davam edə bilərdi. --08D—