Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoru 2024-cü ilin əvvəlində birməlaı olmayan nəticələr göstərir

Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, 2024-cü ilin ilk beş ayında Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoru birmənalı olmayan nəticələr göstərib. Kənd təsərrüfatı məhsullarının ümumi dəyəri 3 milyard 352 milyon manata çatıb ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,1 faiz çoxdur.

Bitkiçilik məhsulları istehsalı 7,4 faiz artaraq 783 milyon manata, heyvandarlıq məhsulları istehsalı isə cüzi artaraq 1,7 faiz artaraq 2 milyard 569 milyon manata çatıb. Bu artıma baxmayaraq, bəzi sektorlarda tənəzzül müşahidə olunaraq kənd təsərrüfatı istehsalının sabitliyi ilə bağlı narahatlıqlar yaranıb.

Taxıl istehsalı nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksək olub, iyunun 1-dək 89 min ton məhsul yığılıb ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 8,5% çoxdur. Lakin bu rəqəm 2019-cu ilin eyni dövründə toplanan 155 min tondan 42,5% azdır. Dövlət Statistika Komitəsindən bildirilib ki, 403,5 min hektar sahədə taxıl biçini başa çatıb, 878,1 min ton arpa, 366,7 min ton buğda biçilib. Buna baxmayaraq, buğdanın məhsuldarlığı ötən illə müqayisədə 30 faiz, arpanın məhsuldarlığı isə hektardan 0,7 sentner azalıb.

Kartof istehsalı 6,9% azalaraq 160,2 min tona düşüb ki, bu da son 4 ildə ən aşağı göstəricidir. İxrac həcmləri də azalıb: ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ixracın fiziki həcmi 35%, dəyəri isə 38% azalıb.

Əksinə, tərəvəz və meyvə istehsalı artıb: tərəvəz istehsalı 11,5% artaraq 429,4 min tona, meyvə və giləmeyvə istehsalı isə 14,2% artaraq 33,6 min tona çatıb. Bununla belə, bu məhsulların idxalı da xeyli artaraq, daxili istehsalın artmasının idxaldan asılılığı azaltmadığı paradoksal vəziyyət yaradır. Tərəvəz və meyvələrin idxalı həcm ifadəsində 17,7 faiz, dəyər ifadəsində isə 27,2 faiz artıb, ixrac isə 3,3 faiz azalıb.

Heyvandarlıq məhsullarının istehsalı cüzi artım göstərib. Ət istehsalı 1,7 faiz artaraq 230,8 min tona, süd istehsalı isə 0,6 faiz artaraq 915,1 min tona çatıb. Yumurta istehsalı illik müqayisədə 7,1% artaraq 983,5 milyon ədədə çatıb. Buna baxmayaraq, ət idxalı həcm ifadəsində 23,2 faiz, süd idxalı isə 11,9 faiz artıb.

Bu ilin ilk 5 ayında çay yarpağı istehsalı 8,6% azalaraq cəmi 453,5 tona düşüb. Bundan əlavə, barama istehsalı ötən illə müqayisədə 29,8 faiz azalıb.

Bu da istehlak qiymətlərinə təsir edib. Dövlət Statistika Xidmətindən verilən məlumata görə, 2024-cü ilin may ayında istehlak qiymətləri indeksi 2023-cü ilin may ayına nisbətən 100,3 faiz təşkil edib. Ərzaq, içki və tütün məmulatlarının qiymətləri ucuzlaşıb, qeyri-ərzaq mallarının və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri artıb. Çörək, çörək məhsulları, dənli bitkilər, ət, süd, süd məhsulları, meyvə və digər əsas ərzaq məhsullarında cüzi artım müşahidə olunub.

Aqrar İslahatlara Dəstək İctimai Birliyinin rəhbəri Vahid Məhərrəmov Azərbaycanın aqrar sektorunun üzləşdiyi problemlərin həlli üçün təcili tədbirlərin görülməsinə çağırıb. O, hökumətin vəziyyəti təhlil etməli və islahatlar, o cümlədən torpaqların münbitliyinin bərpası, suvarma sisteminin yenidən qurulması, fermerlər üçün təhsil və təlimin təkmilləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

“Bu acınacaqlı vəziyyətdən hələ də çıxış yolu var”, - deyən Məhərrəmov kənd təsərrüfatı sənayesini sabitləşdirmək və inkişaf etdirmək üçün təcili tədbirlər görməyə çağırıb.