Dövlətin vətəndaşların həyat səviyyəsini yüksəltmək üçün kifayət qədər vəsaiti var

Bakı/25.10.21/Turan: 2021-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) büdcə gəlirləri 10 444,5 milyon manat, büdcə xərcləri isə 7 328,2 milyon manat təşkil edib. Bu o deməkdir ki, ARDNF-nin büdcəsində 3 milyard 116,3 milyon manat profisit yaranıb. Bu barədə ARDNF-nin məlumatında deyilir.

Qeyd olunur ki, Dövlət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə 7 milyard 309,7 milyon manat vəsait daxil olub.

Ötən ilin məlumatına görə, Fond hesabat ilini 3 064,5 milyon manat məbləğində defisitlə başa vurmuşdu.

Rəsmi məlumata görə, profisit Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsində də yaranıb.

2021-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında profisitin həcmi 159,7 milyon manat məbləğində olub.

Dövlət  büdcəsinin gəlirləri 17 milyard 871,6 milyon manat, xərcləri isə 17 milyard 711,9 milyon manat təşkil edib.

Belə olan halda ekspertlər həmin vəsaitləri kommunal xidmətlərin qiymətlərinin artımı fonunda noyabr ayından əhalinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmasına yönəltməyə lazım

olduğunu bildirirlər.

Lakin Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, cari ilin 9 ayında sosialyönlü xərclər dövlət büdcəsinin faktiki xərclərinin 43,2 faizini təşkil etməklə 7 milyard 655,2 milyon manat məbləğində icra olunub, ötən ilin eyni dövrü üzrə həmin xərc əməliyyatlarını 6,7 faiz üstələyib.

Dövlət Neft Fondunun büdcəsində və dövlət büdcəsində yaranmış profisitin hesabına əhalinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq lazımdırmı?

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Rüfət Quliyev Turan-a bildirib ki, kommunal qurumlar olan “Azəriqaz”, “Azərişıq” və “Azərsu” tariflərin artmasını maya dəyərinin bahalaşması və abunəçi sayının çoxalması ilə izah edirlər: «Maya dəyərinə xərclərin ödənməsi və rentabellik kimi faktorlar təsir edir. Kommunal qurumların nümayəndələri bildirirlər ki, abunəçilərin sayı artanda texniki məsələlərə daha çox pul yatırım etməyə məcburdurlar. Onlar hər dəfə Tarif Şurasının qarşısında qiymətlərin artımı ilə bağlı məsələni qaldıranda deyir ki, hər il dövlət büdcəsindən dotasiya alırdılar, indi dotasiyanı istəmirlər, qoy, dövlət onu öz sosial siyasətində istifadə etsin, onlar isə qiymət artımı hesabına öz xərclərini ödəyəcəklər».

Deputat qeyd edib ki, belə olan halda həmin qurumlara dövlət büdcəsindən verilən dotasiyalar aztəminatlı vətəndaşların sosial təminatının yaxşılaşdırılmasına yönəldilə bilər: «Nəzəriyyədə bu, mümkündür. Digər tərəfdən isə bu, praktikada nə dərəcədə mümkün olacaq? Biz hazırda höküməti, büdcəni, müzakirələri gözləyirik. Düşünürəm ki, biz bu məsələni çox ciddi müzakirə edəcəyik. Əgər həqiqətən də kommunal xidmətlərin maya dəyəri ilə satış qiyməti arasında olan fərq dövlət büdcəsindən ödənilməyəcəksə, onda bunun həlli mümkün olacaq».

İqtisadçı Nemət Əliyev isə bildirib ki, qiymət artımının mənfi təsirlərini azaltmaq məqsədilə əmək haqlarının, pensiyaların və müavinətlərin artırılması üçün Azərbaycanda çox ciddi əsaslar var: «Heç kəs düşünməsin Azərbaycan dövlətinin pulu yoxdur. Azərbaycan Dövlət Neft Fondunda 51 milyard pulumuz var. Bunun idarə olunmasından əlavə, milyardlar qazana bilirlər, amma bir çox hallarda bunu ictimaiyyətə açıqlamırlar. Hətta əvvəlki illərdə demişdilər ki, Dövlət Neft Fondunun bu milyardların idarə olunmasından gəlirliyi cəmi 0,5-0,8 faizdir. Bu rəqəm daha böyükdür. Vəsaitləri şəffaf idarə etsələr, yaxud da gizlətməsələr, böyük mənbələr elə oradadır».

Onun fikrincə, çox böyük dövlət büdcə vəsaitləri korrupsiyanın yeminə ötürülən hissəsindədir: «Çox böyük mənbələr dövlət şirkətlərinin şişirdilmiş xərclərindədir. Xərclər çox şişirdilir. Xərc maddələrini ixtisar etmək, şəffaflığı təmin etmək hesabına çox iri maliyyə vəsaitlərinə yiyələnmək mümkündür. Bu mənbələrin hamısı sosial təyinatlı xərcləri maliyyələşdirmək üçün əlavə pul mənbəyidir».

Ekspert qeyd edib ki, bu ilin yanvar-avqust dövründə Azərbaycanın xarici ölkələrə satdığı neft və qeyri-neft məhsullarının qiyməti 42 faiz bahalaşıb: «Bu dövrdə ixracın həcmi 12,7 milyard olub. Yəni, yalnız ixrac etdiyimiz məhsulların bahalaşmasından 5,3 milyard manat qazanc götürmüşük. Xarici ölkələrdən idxal etdiyimiz malların ölkədaxili bazarlarda bahalaşmasından 8 ay müddətində 2,4 milyard manat gəlir götürmüşük. Bu iki istiqamət üzrə 7,7 milyard manat təmiz qazanc əldə edilib. Bu vəsait sosial xərclərin maliyyələşdirilməsi üçün çox böyük məbləğ hesab olunur. Ona görə də «vəsaitimiz çatışmır» kimi açıqlamalar gülməli görünür».—0--