İcbari tibbi sığortanın tətbiqi ciddiyyət tələb edir

İcbari tibbi sığorta müəasir cəmiyyətdə həyat keyfiyyətinin vacib göstəricisidir, ona görə Milli Məclisin sosial-iqtisadi siyasət komitəsinin sədri Hadı Rəcəblinin 2015-ci ildən bu xidmətin tətbiqi barədə dedikləri ililn əvvəlindən ən vacib xəbərdir.
İTS tətbiq edilməklə sığorta bazarı dəfələrlə artacaq, bütün sakinlər keyfiyyətli müalicə əldə edəcək. Səhiyyə Nazirliyinin tənzimlədiyi maliyyə axını tib müəssisələri arasında bölünəcək, bu isə rəqabət yaradacaq, - özəl və dövlət müəssisələri yaxşı həkim və qabaqcıl texnologiya uğrunda yarışacaq.
 «Tibbi sığorta haqqında» (http://medportal.az/ru/zakon-o-medicinskom-strahovanii) qanun 1999-cu ildə Rusiya, Norveç, Almaniya və Hollandiya təcrübəsi əsasında yaradılıb. Maliyyə naziri Samir Şərifovun sözlərinə görə, İTS-in tətbiqi üçün maliyyə vəsaiti qoyulur. «Nazirlər Kabineti yanında xüsusi agentlik müvafiq işləri görəndən sonra bu vəsaiti istifadə üçün onlara verəcəyik», - deyə o, dövlət büdcəsi müzakirəsi zamanı bildirir.
 «Könüllü tibbi sığorta öz miqyası, sosial yönümü və səmərəliliyinə görə İTS-i əvəz edə bilməz», - deyə İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov Turan-a bildirib. Onun sözlərinə görə, hökumət hələ vədaşların tibb müəssisələri ilə üfqi vasitəsiz münasibətinə hazır deyil, ona görə İTS-in tam tətbiqi bir neçə il uzanacaq. İlk səbəb budur ki, qanunvericilik bazası sosial reallıqlara uyğun gəlməlidir.
Səhiyyə Nazirliyinin 1 fevral 2008-ci il tarixli qərarı ilə dövlət tibb müəssisələrində bütün xidmətlər pulsuzdur. Bu zaman İTS-i mənası qalmır. «Tibbi sığorta haqqında» qanunda İTS-in uğurlu tətbiqi mexanizmi yoxdur. Nazirlər Kabineti yanında xüsusi agentliyin funksiyası konkretləşdirilməlidir. Aztəminatlı ailələr adından sığorta haqqı ödəyicisi də müəyyən edilməlidir.
İşəgötürənlə əməkdaş arasında icbari ödəniş faizi müəyyən edilsə də, xəstəliyin kompensasiyasının bölünməsi məsələsində aydınlıq yoxdur. Bu, onunla nəticələnəcək ki, işəgötürən tibbi sığorta çərçivəsində tam sosial ayırmalarda maraqlı olmayacaq.
Dövlət tib müəssisələrinin çoxunda xidmət keyfiyyəti tələblərə uyğun deyil. Onlarda yüksək keyfiyyətli xidmət təcrübəsi də yoxdur, - Azərbaycanda həkimlərin vəzifəsini icra edərkən cinayətkar hərəkətlərinə görə nümunəvi cəzalanması praktikası yoxdur, - deyə ekspert bildirir.
Nəhayət, əhali gəlirlərinin 70-i ərzağa, 10%-i vergi və rüsumlara, qalanını cari işlərə xərcləyir. Sığortaya pul qalmır. 2013-cü ildə sığorta bazarının həcmi 405 mln manat (ayda dambaşına 3,56 manat və ya orta maaşın 0,8%-i) olub. Avropada bu göstərici 11%, ABŞ-da 8%-dir.
Ekspertin fikrincə, İTS-ə əngəllərdən biri də köhnəlmiş səhiyyə metodologiyasıdır  – min nəfərə 7,6 çarpayı düşür. Bu, Almaniyadakından 2 dəfə, Türkiyədəkindən 3,5 dəfə çoxdur. Xəstəxana çarpayılarının yüklülüyü (26,1%) Avropadakından azdır - Aİ-də 76,9%, Türkiyədə 61,9%, RF-də 86%.
İTS bazarında 3 oyunçu var. Vətəndaş, xəstəxanalar və sığorta şirkətləri. Onların arasında münasibət formalaşmayıb. Əhali bu yenilikdən xəbərsizdir. Bayramovun fikrincə, hökumət İTS-in sivil tətbiqini istəyirsə, bu istiqamətdə ciddi çalışmalıdır. --17D—