Nağdsız hesablaşmalar artmaq istəmir

Nağdsız hesablaşmaların inkişaf səviyyəsi çox aşağıdır.  Bunu Azərbaycan, Belarus və Ukraynanı müqayisə edəndə aydın görmək olar.

AMB-nin məlumatına görə, ötən il 5,8 mln plastik kart sahibi 10,3 mlrd manatlıq 67,8 mln əməliyyat həyata keçirib. Nağdsız hesablaşmaların xüsusi çəkisi kəmiyyətcə 17%, məbləğcə 5,6% olub. Əhalisi ölkəmizlə eyni olan Belarusda 11,8 mln kartla 26 mlrd dollarlıq 10 dəfə çox əməliyyat keçirilib. Nağdsız hesablaşmaların ödəniş kartı istifadə etməklə əməliyyatlarda xüsusi çəkisi 68,4%, məbləğcə 21,5% olub. Ukraynada nağdsız hesablaşmalar əməliyyatların 17,3%-i qədərdir.

AMB ilk dəfə 2005-2007-ci illərdə milli ödəniş sisteminin inkişaf proqramını hazırlayıb. Nağdsız hesablaşmaların inkişafı üzrə  2-ci proqram 2012-2016-ci illəri əhatə edir. Son 4 ildə nağdsız hesablaşmaların xüsusi çəkisi 3 faiz bəndi artıb. Bu templə Belarusa çatmağa 12-15 il lazımdır.

Hazırda Bakıda pərakəndə satış sahəsində 28 min POS terminal var. Əhalinin ticarət etdiyi məntəqələrin çoxunda ən yaxşı halda kassa aparatı var.

Tacirlər və İstehsalçılar Birliyinin sədri Sevgim Rəhmanovun sözlərinə görə, səbəb kiçik ticarətçilərin mala görə nağd ödəniş etməsi ilə bağlıdır. Həmçinin onlar dövriyyəni gizli saxlamaq istəyir. Onlar həmçinin 2% bank faizinə görə qiyməti qaldırmaq istəmirlər. Bu, rəqabət qabiliyyətini azaldır. Ən yaxşısı POS terminalı gizlədib ayda banka 10-20 manat cərimə ödəməkdir.

Ekspertlərə görə, nağdsız hesablaşmaların inkişafı üçün onun nəqliyyat, ticarət, əyləncə və xidmət sahələrinə keçməsi lazımdır. Bankımat və POS terminal şəbəkəsi genişləndirilməlidir. Digər vacib məqam isə İnternet şəbəkəsinin regionlarda inkişafıdır. Ekspertlərin bəzilərinə görə, nağd hesablaşmalara limit qoyulmalıdır.

Azərbaycanda kartların 80%-i sosialdır, bunun 30%-i maaş kartıdır. Kartlara 2427 bankomat və 34141 POS terminal vasutəsilə xidmət göstərilir. Kartların prosessinqi ilə Azericard və Millikart məşğul olur.--15B--