Öhdəlik yüksək olsa da, Rusiya Azərbaycan qazını niyə az alır?

2012-ci ildə Azərbaycan mənbələri ARDNŞ-nin Rusiyaya qaz tədarükü barədə məlumatları verməyi dayandırıb. Maraqlıdır ki, Rusiya qaz inhisarçısı "Qazprom" da belə hərəkət edir, amma onun rüblük hesabatlarında kubmetrlər də göstərilirdi. 

Bu informasiyaların verilməməsinin səbəbi sadədir: "Qazprom" ARDNŞ-dən 3 mlrd m3 qaz alışı üzrə öhdəliyə əməl etmir. 

Amma Rusiya mənbələrindən Azərbaycan qazının bu ölkəyə tədarükü barədə müəyyən məlumatlar əldə etmək mümkün oldu. Belə ki, YEK mərkəzi disopetçer idarəsinin məlumatına görə, 2012-ci iolin yanvar-fevralında Azərbaycandan 211 mln m3, martda 70 mln m3 qaz alınıb. Tədarük həcminin azalması Hacıqabul-Mozdok magistral kəmərində 2 həftəlik təmirlə izah edilib. Apreldə alış 150 mln m3, mayda 135 mln m3 olub. "Qazprom" yayda cəmi 550 mln m3 Azərbaycan qazı alıb. 

ARDNŞ-nin məlumatına görə, Rusiyaya qaz ixracı 25 sentyabr üçün sutkada 4,6 mln m3-ə çatıb. Əvvəl bu göstərici 4 mln m3 olub.

Beləliklə, "Qazprom" indiyə kimi cəmi 1 mlrd m3 Azərbaycan qazı alıb. 

Ehtimal ki, oktyabrda ARDNŞ "Qazprom"a  150-160 mln m3, noyabr-dekabrda 200 mln m3 qaz verəcək. Nəticədə RF bu il Azərbaycandan 1,55-1,6 mlrd m3 qaz almış olacaq. Bu isə bu ilin yanvarındakı razılaşmada göstəriləndən 2 dəfə azdır. 

Etiraf edək ki, müvafiq kommersiya sazişində deyilən həcmin alınmaıs üçün sərt tələb yoxdur. Amma bu, Rusiyanın 2010-cu ildən Azərbaycandan qaz idxalın başlayıb nəzərdə tutulan  2 mlrd əvəzinə 1,48 mlrd m3 qaz almasının səbəbini izah etmir. 

Azərbaycan neftinin Bakı-Novorossisysk kəməri ilə ixracı da azalır: ARDNŞ-də hasilat düşür. Qaz məsləsi başqa cürdür: Azərbaycan iki ildir ki, qaz hasilatını azaltmağa məcburdur, çünki regionda alıcı yoxdur. --12А--