SOCAR və sayğaclar�

Bir sıra dövlət təşkilatlarında və dövlətin təsis etdiyi yan qurumlarda vətəndaşlardan qanunda nəzərdə tutulmayan ödənişlər tələb etmək adi hala çevrilib. Kommunal, sosial sferada bu tələblər daha geniş vüsət alıb. Çox maraqlıdır ki, əslində korrupsiyaya yol açan qanunsuz ödənişlər tələbi vətəndaşlara qanuni tələb kimi çatdırılır və qəbul etdirilir. Sanki elə belə də olmalı imiş…

Son zamanlar qanunsuz ödənişlər tələbinin geniş yayıldığı sahələrdən biri kommunal xidmətlərlə (qaz, işıq, su və s.) bağlı sayğacların quraşdırılması zamanı baş verir. Bu yazıda əhalinin ən çox ehtiyaclarından olan qaz sayğaclarının quraşdırılmasının qanunvericilik əsasları, bu xidmətin həyata keçirilməsinin pullu olub- olmaması, eyni zamanda yol verilən korrupsiya faktlarından və s. bəhs olunacaq.

Qanunvericilik nə deyir?

Gəlin öncə qanunvericiliyə nəzər salaq, görək qaz sayğaclarının quraşdırılması pulludurmu? "Qaz təchizatı haqqında" Qanunun tələblərinə görə ümumi qaz sərfiyyatı saatda 10 kub metrədək olan olan "mavi yanacaq"dan istifadə edən abonentlərin mənzillərində qaz sayğaclarının quraşdırılması və dəyişdirilməsi, eləcə də texniki şərtlərin verilməsi ARDNŞ-nin vəsaiti hesabına pusluz həyata keçirilməlidir ("Qaz təchizatı haqqında" Qanunun, Maddə 13. Qazın pаylаnmаsı və sаtılmаsı- http://socar.az/qaz_istehlakcilari_ucun/qaz_saygaci.html)

"Qazdan istifadə Qaydaları"nın təsdiq edilməsi haqqında Nazirlər Kabinetinin 12 may 2011-ci ildə qəbul olunmuş 80 saylı Qərarında deyilir; Qaz sayğacı ilə təchiz edilmə, onun quraşdırılması və dəyişdirilməsi fiziki şəxs olan istehlakçıya münasibətdə qaz paylayıcısı hesabına, hüquqi şəxs olan istehlakçıya münasibətdə isə öz vəsaiti hesabına həyata keçirilir- Maddə 4.2, http://www.cabmin.gov.az/?/az/pressreliz/view/500/)

İstehlakçılar üçün mənzillərdə qaz sayğacları quraşdırılması "Azəriqaz" İstehsalat Birliyi tərəfindən təmin edilir.

Sayğacları hansı şirkət quraşdırır?

Gəlin görək reallıqda qaz sayğaclarının quraşdırılması, texniki şərtin verilməsi qiyməti neçəyədir, abonentə neçə manata başa gəlir və bu işi hansı şirkət yerinə yetirir? Suala cavab tapmaq üçün abonent kimi ASAN Xidmət Mərkəzinə üz tutub yeni tikilən evə qaz sayğacı quraşdırmaq istədiyimizi bildirdik. Bizə adı çəkilən mərkəzdən üzərində "SOCAR" yazılmış bildiriş vərəqi verildi. Bildiriş vərəqində yazılır ki, "Əhali və qeyri- əhali abonentlərinin fərdi qazlaşma ilə bağlı bütün müraciətlərinin "Azəriqaz" İstehsalat Birliyinin baş podratçı şirkəti olan "Azəriqaz Layihə İnşaat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinə ünvanlandırılması tövsiyyə olunur". Sənəddə "Azəriqaz Layihə İnşaat" MMC- nin ünvanı və telefon nömrələri yazılıb.

Məlumat üçün bildirək ki, əhalinin və qeyri- əhalinin qazlaşdırılması yaxın dövrə qədər 50- yə yaxın MMC tərəfindən həyata keçirilib. İndi isə bu şirkətlərin funksiyasını "Azəriqaz" İstehsalat Birliyinin baş podratçı şirkəti olan "Azəriqaz Layihə İnşaat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti təkbaşına həyata keçirir. Amma apardığımız araşdırmalardan aydın oldu ki, adı çəkilən MMC haqqında dövrü mətbuatda və internet resurlarında hər hansı məlumat yoxdur və təşkilatın saytı mövcud deyil. Nə SOCAR- ın, nə "Azəriqaz" İstehsalat Birliyinin saytında, nə də Google.az sistemində bu təşkilat haqqında heç bir məlumat yoxdur. Digər tərəfdən adı çəkilən MMC- nin hansı şəkildə, hansı tender əsasında seçilib bu işə cəlb olunduğu da məlum deyil. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, "Azəriqaz" İstehsalat Birliyinin saytı da bərbad vəziyyətdədir. Sayğacların istehsalı, alınması, quraşdırılması, dəyəri, qiyməti barədə hər hansı məlumat tapmaq mümkün deyil.

"Azəriqaz Layihə İnşaat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətin ölkənin qazlaşdırılması prosesinə cəlb edilməsi yolu və forması 2010- cu ilin yazında baş vermiş Kür- Araz daşqınları ilə bağlı fəlakətin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün Fövqəladə Hallar Nazirliyinin tikinti inşaat işlərini heç bir tender keçirmədən nazirliyə və digər vəzifəli şəxslərə məxsus olan tikinti şirkətlərini bu prosesə qoşmasını xatırlatdı. Həmin vaxt daşqınlarla bağlı ayrılan böyük həcmdə vəsaitlərin əhəmiyyətli hissəsi bu şirkətlər vasitəsi ilə mənimsənildi. Çox güman ki, cəmiyyət üçün heç bir məna və anlam ifadə etməyən, tanınmayan "Azəriqaz Layihə İnşaat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də SOCAR rəhbərliyinə və ya digər yüksək vəzifəli şəxsə mənsub olan şirkətdir.

Qaz sayğacı neçəyə quraşdırılır?

ASAN Xidmətdən bizə verilən "Azəriqaz Layihə İnşaat" MMC- nin telefon nömrəsinə zəng edib qaz sayğaclarının quraşdırılması üçün qiymətləri öyrəndik. Bildirildi ki, adı çəkilən MMC 15- 20 gün ərzində qaz sayğacının quraşdırılmasını həyata keçirib, 1 ay ərzində bütün işlərini tamamlayır. Bunun üçün abonent sayğacın quraşdırılması, layihələndirmə və texniki şərtin verilməsi üçün 262 manat, tənzimləyici qurğunun qoyulması üçün isə 35 manat pul ödəməlidir. Əlavə olaraq ustaya da "hörmət" edilməlidir. Bu işlər və çəkilən xərc yalnız sayğacın şəbəkəyə quraşdırılmasına qədər olan iş və xərcdir. Sayğacdan sonra evə qaz çəkilişi isə abonentin öz hesabına həyata keçirilir.

Haşiyə. Tikinti şirkətlərindən verilən məlumatlara görə fərdi evlərdən fərqli olaraq yeni tikilən binalara, MTK-lara "Azəriqaz" sayğacları 370-400 manata təklif edir. Əslində buna təklif demək də düz deyil. Çünki ortada bir məcburiyyət var. Üstəlik də, binaların qazlaşdırılması üçün "Azəriqaz" MTK-lara məhz özünün satdığı sayğaclardan almağı şərt kimi qoyur. Yəni, sayğaclar başqa yerdən alınarsa, binanı qazlaşdırmaqdan imtina edir. MTK-lar baha qiymətə olsa da, "Azəriqaz"ın satdığı sayğacları almaq məcburiyyətində qalır.

Azad Sahibkarlar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov qeyd edir ki, qaz sayğaclarının əhalinin hesabına quraşdırılması istehlakçıların hüquqlarının pozulmasıdır. "Qaz təchizatı haqqında" qanun əhali kateqoriyasından olan abonentlərə sayğacların pulsuz quraşdırılmasını tələb edir. Təəssüf ki, istehlakçı üçün vacib olan bu qanuna heç də həmişə əməl olunmur.

E.Hüseynov bizimlə söhbətində bildirib ki, qanunvericiliyə görə, təkcə qaz yox, işıq və su sayğacları da istehlakçıya pulsuz quraşdırılmalıdır. "Əgər sayğac quraşdırılarkən vətəndaşlardan əlavə pul tələb olunursa bu, artıq korrupsiya faktıdır", - o vurğulayıb.