Azərbaycan prezidentinin fikrincə, Cənubi Qafqaz Baltikyanı ölkələr kimi olmalıdır

Latviya prezidenti Eqlis Levitsin səfəri Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Qafqaz regionunun gələcəyi ilə bağlı ictimai bəyanatlarına bəzi Avropa motivləri gətirib.

Prezident Levits martın 9-da “Dünya bu gün: çağırışlar və ümidlər” 10-cu Qlobal Bakı Forumuna ev sahibliyi etmək üçün Azərbaycana ikigünlük rəsmi səfərə gəlib.

Prezidentlər təkbətək və Zaqulba iqamətgahında geniş tərkibdə görüşdə sülh və ümiddən danışıblar, mətbuatın qarşısında regionun gələcəyi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin sakitləşdirilməsi və Avropa perspektivi barədə fikir mübadiləsi aparıblar.

Əliyev Avropa İttifaqının Azərbaycanla əməkdaşlığında Latviyanın mühüm rolunu qeyd edib və onun fikrincə, bu əməkdaşlıq çox uğurla inkişaf edir: “Biz Avropa İttifaqının doqquz üzvü ilə strateji tərəfdaşlıq haqqında bəyannamə və sazişlər imzalamışıq və ya qəbul etmişik. Bu da Avropa İttifaqına üzv ölkələrin üçdə birini təşkil edir. Bu, hazırda Azərbaycanla Avropa Komissiyası arasında müzakirə olunan saziş üçün həqiqətən yaxşı platformadır. Müqavilənin böyük əksəriyyəti artıq razılaşdırılıb. Ona görə də son addımları atmalıyıq. Ümid edirəm ki, biz bunu tez bir zamanda həyata keçirəcəyik”.

Prezident qeyd edib ki, Azərbaycan enerji təchizatı, o cümlədən neft, qaz və perspektivli “yaşıl” enerji baxımından Avropa İttifaqı üçün daha vacib tərəfdaşa çevrilir.

Əliyev bildirib ki, Latviya Aİ ilə Azərbaycan arasında daha sıx əməkdaşlığın təmin edilməsində, o cümlədən NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıqda həmişə çox mühüm və çox müsbət rol oynayıb və bu əməkdaşlıq da çox uğurla inkişaf edir.

Ermənistanla münasibətlərə toxunan Əliyev ümidvar olduğunu bildirib ki, İrəvan sülh sazişi təklifi üzrə iradlara pozitiv reaksiya verəcək: “Bir müddət əvvəl biz beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə əsaslanan təklifimizi təqdim etmişdik. Ermənistandan şərhlər almışıq. Cavab olaraq şərhlərimizi onlara göndərdik. Deməli, proses gedir və biz Ermənistandan da eyni güclü siyasi iradəni görəcəyimizə ümid edirik. Ümid edirik ki, düzgün qərar verəcəklər”.

Əliyev gizlətmədi ki, keçmiş sovet Baltikyanı ölkələrin əməkdaşlıq və inteqrasiya təcrübəsi onda rəğbət oyadır: “Biz uzun illər bir ölkədə bir yerdə yaşadıq. Onlar sıx əməkdaşlıq qurmağa nail olublar. Uzun illərdir Aİ və NATO-nun üzvüdürlər. Onlar uğurla inkişaf edirlər. Təəssüf ki, Cənubi Qafqazda fərqli mənzərə var idi. Bizdə müharibələr, separatizm, terrorizm, ekstremizm olub. Bütün bunlara son qoymağın vaxtıdır. Bu, baş verərsə, keçmiş Sovet İttifaqının Baltikyanı ölkələri kimi Cənubi Qafqazın da dinc və firavan inkişaf şansı olacaq”.

Əliyevin son əsas açıqlaması Levitsi biganə qoymayıb: “Bildirmək istəyirəm ki, Latviya Avropa İttifaqının  üzvü olan ölkə kimi Aİ ilə Azərbaycan arasında sıx əməkdaşlıqda maraqlıdır. Latviya Aİ ilə Azərbaycan arasında enerji sektorunda əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumunu alqışlayır. Hazırda Azərbaycan Avropa İttifaqının enerji təchizatının şaxələndirilməsində çox mühüm rol oynayır və Aİ-nin enerji təhlükəsizliyinə töhfə verir. Biz həmçinin bərpa olunan enerji sahəsində daha sıx əməkdaşlığı gözləyirik”.

Təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığa gəlincə, Latviya Prezidenti qeyd edib: “Latviya səfirliyi Azərbaycanda NATO koordinatoru funksiyasını yerinə yetirir və biz Bakıdakı səfirliyimizin bu mandatını 2024-cü ilə qədər uzadacağıq. Mən görürəm ki, Azərbaycan və NATO təhlükəsizlik məsələlərində daha sıx əməkdaşlıqda qarşılıqlı maraq göstərir”.

Levits Ukrayna mövzusuna toxunmaya bilməyib, onun vəziyyəti Azərbaycanın son 28 ildə yaşadıqlarına uyğun gəlir: “Latviyanın xarici siyasəti beynəlxalq hüquqa və bütün ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmət üzərində qurulub. Ona görə də biz Ukraynaya qarşı bu səbəbsiz və əsassız təcavüzü pisləyirik... Bununla belə, deyə bilərəm ki, davamlı sülh yalnız beynəlxalq hüquqa əsaslanmalıdır. Biz beynəlxalq hüquqa müdaxiləyə və onun pozulması nəticəsində bu vəziyyətin uzunmüddətli dondurulmuş münaqişəyə çevrilməsinə yol verə bilmərik”.

Cənubi Qafqaz, Azərbaycan və Ermənistanda sülh prosesinə toxunan Levits qeyd edib ki, Latviya beynəlxalq hüquqa əsaslanan nizamlanmanın tərəfdarıdır: “Beynəlxalq hüquq isə ölkələrin ərazi bütövlüyü deməkdir. Hesab edirəm ki, belə bir sülh sazişinə nail olmağın vaxtı çatıb və biz hər iki tərəfin razılığa gəldiyi sülh sazişini dəstəkləyəcəyik. Davamlı sülh yalnız o zaman əldə edilə bilər ki, o, beynəlxalq hüquqa və ərazi bütövlüyünə əsaslansın”.

Latviya Prezidenti Azərbaycanın sədrlik etdiyi Qoşulmama Hərəkatının 2025-ci il üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzvlüyə namizədliyini dəstəkləyəcəyinə ümidvar olduğunu bildirib.

O, həmçinin bildirib ki, Latviya Avropa Şurasına sədrlik edəcək və burada tərəflər “bütün iştirakçı ölkələrin maraqları naminə Avropada demokratiya və qanunun aliliyinin gücləndirilməsi məsələlərini müzakirə etməyə davam edə bilərlər”—0—.