Amerikalı ekspertlər Cənub Enerji Dəhlizinin əhəmiyyəti və çətinlikləri haqqında

Məşhur Amerika məmurları və energetika siyasəti sahəsində keçmiş diplomatlar çərşənbə axşamı Xəzər bölgəsindən Avropaya qaz və neft nəqli üçün boru kəmərləri şəbəkəsinin çəkilməsini nəzərdə tutan Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin həyata keçirilməsi ilə bağlı məsələləri müzakirə ediblər.

“Avropanın energetika təhlükəsizliyi ABŞ-ın milli təhlükəsizliyi üçün əsas məsələdir”, deyə Dövlət Departamentinin dövlət katibinin energetika diplomatiyası üzrə köməkçisi Robin Danigan bildirib.

Vaşinqton üçün Cənub Dəhlizi Avropanın enerji təhlükəsizliyi probleminin həlli üzrə və Rusiya-Ukrayna böhranı fonunda bütün digər ideyalar arasında “ən mühüm layihə” olaraq qalmaqdadır, deyə o qeyd edib.

Turan-ın Vaşiqton müxbirinin verdiyi məlumata görə, SOCAR dövlət neft şirkətinin sponsorluq etdiyi bu tədbir Uilson Mərkəzində keçirilib. Konfransda həmçinin ABŞ-ın Bakıdakı keçmiş səfirləri Riçard Kozlariç və Riçard Morninqstar çıxış ediblər.

ABŞ və Avropa İttifaqı çoxdan onlarla prioritet infrastruktur layihəsi ilə birgə bu energetika paketinin həyata keçirilməsini müzakirə edir. Vaşinqton üçün Cənub Dəhlizi nəql yollarının müxtəlifləşdirilməsi probleminin həlli üçün “ən mühüm” layihə olaraq qalmaqdadır.

Rusiyanın “Cənub dəhlizi” və Türkiyə axını” layihələrinə gəlincə, onlar diversifikasiya üçün deyil, “eyni tədarükçünün qazını eyni müştərilərə, amma başqa marşrutlarla çatdırmaq üçündür”, deyə Danigan əlavə edib.

Morninqstar öz növbəsində deyib ki, Vaşinqtonun Avropaya nisbətdə energetika siyasəti “Rusiyaya qarşı deyil, Avropanın dəstəklənməsinə yönəlib”. Rusiyanın “Cənub Axını” layihəsinin uğursuzluğuna gəlincə, o deyib ki, bu layihə heç cürə Avropanın dəstəyini almayacaq.

Rusiyanın Avropanın energetika təhlükəsizliyinin təmin edilməsində rolu haqqında danışarkən o deyib ki, Rusiya və Ukrayna arasında energetika əlaqələri davam edir. Rusiya tranzitin böyük hissəsini hələ uzun müddət Ukrayna vasitəsilə həyata keçirəcək, o, belə hesab edir.

Riçard Kozlariç hesab edir ki, Xəzər bölgəsi ölkələri ayrı-ayrı ölkələrin sərvəti kimi deyil, regional amil kimi öz enerji resurslarının rolunu və əhəmiyyətini dərk etməlidirlər.

Daha bir mühüm problem Xəzərin bölgüsüdür. Bir tərəfdən Moskva və Tehranın razılığı, digər tərəfdən Bakı, Aşqabad və Astana arasında razılıq olmadan Transxəzər qaz kəmərini tikmək çətin olacaq, deyə Kozlariç qeyd edib.

Regionda qeyri-sabitlik potensialını gücləndirən və boru kəmərinin tikintisinə mane ola biləcək potensial regional münaqişələr gecikdirici amil olaraq qalır. -25В-