AŞPA-da Ştrasserin sənədinin qarşısının alınmasına yönələn cəhdlər nəticəsiz qalıb

Çərşənbə günü axşam AŞPA payız sessiyasının plenar iclasında alman deputat Kristofer Ştrasserin məruzəsi əsasında siyasi məhbus anlayışının tərifi”nə dair qəqətnamə qəbul edib. 100 deputat qətnamənin “lehinə”, 64-ü əleyhinə səs verib.

Turan-ın xüsusi müxbirinin Strasburqdan verdiyi məlumata görə,  debatlar gərgin şəraitdə keçib. Hüquq məsələləri və insan haqları Komitəsində bir qrup deputat tərəfindən təklif edilən düzəlişlər ətrafında kəskin müzakirələr gedib. Həmin düzəlişlərə əsasən siyasi məhbus tərifi Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin səlahiyyətinə verilməlidir. Lakin deputatların bur çoxu bunun əleyhinə çıxaraq bildiriblər ki, belə olan halda qətnamə öz əhəmiyyətini itirəcək. 

Səsvermə zamanı səslər bərabər 89:89 bölünüb. Lakin prosedur qaydalara görə, norma məruzəçinin təklif etdiyi redaksiyada qəbul olunub.  

Hesabatın mözakirəsi bir saatdan çox davam edib. 

Türkiyə, Rusiya, İspaniya, Böyük Britaniyadan olan deputatlar sənədin əleyhinə çıxıblar. Onlar öz fikirlərini onunla əsaslandırıblar ki, “bu, siyasi təzyiq alətidir” və Ştrasserin işi “mükəmməl” deyil.

Onların fikrincə, hesabatda bu anlayışın dəqiq təqdimatı yoxdur. Türk Mövlut Çavuşoğlu sənədi “cəfəngiyyat” adlandırıb.

Britaniyalı deputat Henkok məruzəçini hesabatın Azərbaycana qarşı yönəldilməsində ittiham edib. “Sizin sənəddə Azərbaycanın adı dörd dəfə çəkilir, bəlkə də ona görədir ki, sizə viza verməyiblər”, - Ştrasserdən fərqli olaraq Bakıya tez-tez gələn Henkok bildirib.  O, hesabatı tamamilə “boş” adlandırıb.

Öz növbəsində Almaniyadan olan qadın deputatlar Şutser və Qramontaubadel sənədi dəstəkləyərək Çavuşoğlunu Azərbaycan hakimiyyətinin maraqlarını lobbiləşdirməkdə ittiham ediblər.

Estoniya, Almaniya, İtaliya, Fransadan olan deputatlar sənədin qəbuluna tərəfdar olduqlarını bildiriblər.

Hollandiyalı deputat Koks təklif edib ki, sənəd yenidən hazırlanıb tamamlanmaq üçün Hüquq komitəsinə göndərilsin, lakin təklif qəbul olunmayıb.

Müzakirələr başa çatdıqdan sonra keçirilən mətbuat konfransında Kristofer Ştrasser bildirib ki, onun hesabatının qəbul olunması taleyüklü məsələyə çevrilib. 

Onun sözlərinə görə, əgər bu məsələ Avropa məhkəməsinə verilsəydi, AŞPA-nın siyasi məhbuslar məsələsinə təsiri və səlahiyyəti olmazdı. O həmçinin qeyd edib ki, onun məruzəsi qəbul olunmadığı halda AŞPA-nın yanvar sessiyasına təqdim olunacaq Azərbaycanda siyasi məhbuslar üzrə hesabatı da avtomatik olaraq öz qüvvəsini itirərdi. “Məncə, elə bu məqsəd güdülüb”, - Ştrasser qeyd edib. O həmçinin bildirib ki, Hüquq komitəsinin iclasında hesabatın qarşısının alınmasına, siyasi məhbus anlayışının tərifində olan beş bəndin çıxarılmasına və bu məsələnin Avropa məhkəməsinə verilməsinə cəhd olub.  Onun Azərbaycana gəlişinə gəlincə, Ştrasserin sözlərinə görə, Azərbaycan hökuməti  düzgün qərar qəbul etməli və ona viza verməlidir ki, hadisə ilə yerində tanış ola bilsin. O əlavə edib ki, bu tərif AŞ ölkələrinin hamısına aid edilir. O qeyd edib  ki, insan hüquqları ölkənin daxili işi deyil.  

Xatırladaq ki, Ştrasserin hesabatında siyasi məhbus anlayışının tərifi aşağıdakı kimi müəyyən edilir: şəxsin saxlanması Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasında və ona əlavə protokollarda əksini tapan əsas təminatlardan biri, əsasən: 

a) fikir, vicdan və din azadlığı, fikrin ifadə olunması və informasiya azadlığı, toplaşma və assosiasiya azadlığı pozulmaqla  həyata keçirilibsə azadlıqdan məhrum edilən şəxsə “siyasi məhbus” kimi baxılmalıdır.

b) əgər saxlama istənilən cinayətlə əlaqəsi olmadan siyasi səbəblərdən  həyata keçirilibsə;

c) həbsdə saxlamanın müddəti və ya onun şərtləri şəxsin ittiham olunduğu cinayətə proporsional deyilsə;

d) əgər vətəndaş digər şəxslərlə müqayisədə ayrı-seçkilik əsasında saxlanılıbsa və ya saxlama ədalətsiz məhkəmə çəkişməsinin nəticəsidirsə və bu, hakimiyyətin siyasi motivləri ilə bağlıdırsa.-04C-