AŞPA həmməruzəçilərindən gözlənilməz tənqidi hesabat

Avropa Şurası Parlament Assambleyasının  (AŞPA) Monitorinq Komitəsi Azərbaycan hakimiyyətini denokratik institutların fəaliyyəti sahəsində qanunvericiliyin reallaşması üzrə işi canlandırmağa çalışıb.

Bu çağırış çərşənbə günü Parisdə komitənin iclasında Azərbaycan üzrə həmməruzəçilər Pedro Aqramunt və Cozef Qreşin ölkənin AŞ qarşısındakı öhdəliklərini və digər müvafiq tövsiyələri yerinə yetirməsi barədə hesabatı təqdir edildikdən sonra səslənib. Komitə Azərbaycanın monitorinq proseduru altında saxlanmasını məqsədəuyğun sayıb. Bu barədə AŞPA-nın məlumatında deyilir.

Həmsədrlərin hesabatında qeyd olunur ki, Azərbaycan Avropa Şurasına daxil olduğu vaxtdan demokratik institutların fəaliyyəti üçün qanunverici bazanın yaradılması üzrə bəzi sahələrdə irəliləyişə nail olunub.

Lakin eyni zamanda “məhdudiyyətli tətbiq və ya bəzi qanunların pozulması qanunun aliliyinin təminatı  və insan hüquqlarına hörmət edilməsi ilə bağlı narahatlığı artırır. Məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyi ilə bağlı problemlər qalmaqdadır.

Həmməruzəçilər siyasi plüralizmin təminatı məsələsi ilə bağlı qeyd edirlər ki, “Azərbaycanın bir sıra tanınmış müxalifət partiyaları parlamentdə təmsil olunmayıblar. Eyni zamanda hakim Yeni Azərbaycan Partiyası parlamentdə siyasi fraksiyanın yaradılması hüququna malik yeganə partiyadır. Monitorinq Komitəsi parlamentdə təmsil olunmayan müxalifət partiyaları ilə “siyasi dialoq”in olmamasını da təəssüflə qeyd edir.

Hesabat müəllifləri əsas azadlıqlar – fikir, ifadə, toplaşma, birləşmə azadlıqları ilə bağlı vəziyyəti də “həyəcanlı” adlandırır.

Jurnalistlərin, fəalların uydurma ittihamlarla həbsilə bağlı hüquq müdafiəçilərinin məlumatları da narahatlıq doğurur.

Qanunvericiliyə “icazəsiz” nümayişlərin təşkilatçılarına və iştirakçılarına qarşı cərimələrin artırılmasını nəzərdə tutan düzəlişlərin qəbulu da Monitorinq Komitəsində narahatlıq doğurur. Həmməruzəçilər polis şöbələrində ilkin saxlama, istintaq və penitensiar müəssisələrdə cəza dövründə ehtimal olunan işgəncə halları ilə bağlı məlumatların olduğunu qeyd edirlər.

Korrupsiya və mütəşəkkil cinayətkarlığa qarşı mübarizəyə yönələn qanunverici bazanın hazırlanmasında əldə olunmuş irəliləyişə baxmayaraq, əsas problem “bu qanunvericiliyin effektiv tətbiqinin vacibliyindən” ibarətdir.

Monitorinq Komitəsinin təqdir etdiyi qətnamə layihəsində sözügedən problemlərin aradan qaldırılması üzrə tədbirlərin qəbulu təklif olunur.

Tövsiyələr arasında həbsdə olan jurnalistlərin və fəalların işinə yenidən baxılması və onların azadlığa buraxılması üçün bütün mümkün hüquqi alətlərdən istifadə olunması da var.

Həmçinin səhhətində problemlər olan siyasi məhbusların azadlığa buraxılması tövsiyə edilir.

Ümumilikdə, AŞPA-nın Azərbaycanda ehtimal olunan siyasi məhbuslara dair  əvvəlki qətnamələrinin tam reallaşması tövsiyə olunur.

Bununla yanaşı AŞPA Azərbaycanın seçki sisteminin ATƏT DTİHB-nin və Venesiya Komissiyasının təklifləri əsasında təkmilləşdirilməsini, QHT-lərin qeydiyyatında maneələrin aradan qaldırılmasını, beynəlxalq QHT-lərin qeydiyyatı prosedurunun sadələşdirilməsini, parlamentdə müxalifət fraksiyasının yaradılması üçün şəraitin təminatını tövsiyə edir.

Həmçinin qətnamədə Qarabağ probleminin həll olunmadığı vurğulanır, münaqişənin BMT TŞ, eyni zamanda AŞPA, ATƏT, Avropa Parlamentinin qətnamələri əsasında nizamlanmasının dəstəkləməsi qeyd olunur.  Qeyd edək ki, həmin sənədlərin hamısında Azərbaycanın  ərazi bütövlüyünün dəstəkləndiyi bildirilir. 

Bundan əvvəl həmməruzəçilər Azərbaycanda insan hüquqları ilə bağlı problemin qiymətləndirilməsindən yayınıblar. Bəzən onların mövqeyi və ya bunun olmaması yerli müxalifət və hüquq müdafiəçiləri tərəfindən konformizm kimi qiymətləndirilib.

Ümumilikdə qeyd etmək lazımdır ki, bu ilin mayında AŞPA-da “kürü diplomatiyası” haqda məruzədən sonra onun qurumlarının və ayrı-ayrı nümayəndələrinin Azərbaycana qarşı hərəkətlərində yenidən 2000-ci ilin birinci yarısında mövcud olan yanaşma müşahidə olunmağa başladı.

Qətnamə layihəsi təsdiqlənmək yanvarın 21-25-də Strasburqda Assambleyanın qış sessiyasına çıxarılacaq.–06D--