Avropa İttifaqı, çətin ki, Azərbaycan qazının tədarükünü dayandırsın

Bakı/07.10.23/Turan: Brüsseldə yaşayan keçmiş azərbaycanlı diplomat Arif Şahmarlı (Məmmədov) Avropa İttifaqı ölkələrinin Avropa Parlamentinin Azərbaycana qarşı təklif etdiyi sanksiyaları yerinə yetirməsi mümkünlüyünə şübhə ilə yanaşıb. Parlamentin sanksiya çağırışı Azərbaycanın Qarabağda lokal xüsusi əməliyyatının nəticələri ilə bağlı narahatlıqdan irəli gəlir.

Oktyabrın 6-da Avropa Parlamentinin sədri Roberta Metsola Aİ-nin Qranadadakı qeyri-formal sammiti çərçivəsində jurnalistlər qarşısında çıxış edərək, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyatlardan sonra etibarsız tərəfdaş kimi qəbul edilməsi ilə əlaqədar Aİ-yə bu ölkədən qaz almağı dayandırmağı təklif edib. Oktyabrın 5-də Avropa Parlamenti Azərbaycanın Dağlıq Qarabağdakı hərəkətlərinə görə ölkəyə qarşı sanksiyalar təklif edən və Bakı ilə siyasi dialoqu və enerji əməkdaşlığını dayandırmağı tövsiyə edən qətnamə qəbul edib.

Arif Şahmarlı Turan agentliyinin müxbiri ilə söhbətində bu qətnamənin effektivliyinə şübhə etdiyini bildirib. O qeyd edib ki, Avropa Parlamenti öz fikrini və mövqeyini bildirə bilsə də, sanksiyaların faktiki tətbiqi hər bir Avropa ölkəsində icra hakimiyyətinin müstəsna səlahiyyətinə aiddir. 

"Avropa Parlamenti öz fikrini və mövqeyini bildirə bilər, amma bu fikrin həyata keçirilməsi üçün bütün ölkələr arasında konsensus olmalıdır, Ukraynadakı münaqişə ilə əlaqədar Rusiya qazının alınmasına son qoyulması qərarında olduğu kimi. Azərbaycan məsələsində Macarıstanın baş naziri Viktor Orban Avropa Parlamentinin Azərbaycanın dövlət məmurlarına qarşı məqsədyönlü sanksiyalar çağırışını dəstəkləmir. Rusiyadan qaz tədarükü olmaması ilə üzləşən Bolqarıstan, çətin ki, bilavasitə qış fəslindən əvvəl Azərbaycan qazından imtina etsin. Azərbaycan qaz Balkan ölkələri üçün vacibdir", deyə Şahmarlı fikrini izah edib.

O qeyd edib ki, Aİ əvvəlcə Rusiya əleyhinə sanksiyalara həvəssiz qoşulan Macarıstana təzyiq göstərib. Aİ Macarıstandakı layihələri dayandırmaqla təhdid edib, bu da baş nazir Viktor Orbanı razılaşmağa vadar edib.

Arif Şahmarlı Aİ-nin Azərbaycanın yüksək vəzifəli şəxslərinə qarşı məqsədyönlü sanksiyalar tətbiq edəcəyinə, Bakı ilə Aİ ilə əməkdaşlığa dair danışıqları dayandıracağına və bəlkə də, Azərbaycanla imtiyazlı viza rejimini ləğv edəcəyinə daha çox ehtimal verir. Lakin o, bu tədbirlərin belə ciddi maneələrlə üzləşəcəyi və gecikəcəyi barədə xəbərdarlıq edib.

"Rusiya məmurlarına qarşı sanksiyalarla bağlı konsensus əldə edilməsinin nə dərəcədə çətin və zəhmətli olduğunu yada salmaq olar. Avropalılar əvvəlcə həm Aİ, həm də bir dövlət və xalq olaraq Azərbaycan üçün potensial zərəri qiymətləndirəcəklər. Avropa Azərbaycanın öz qazını Türkiyə və İsrailə yönəldə biləcəyini nəzərə alacaq, bu da son nəticədə Avropa istehlakçılarına təsir edəcək. Bəlkə də, Azərbaycan qazının maksimum qiyməti ilə bağlı məhdudiyyətlər tətbiq edilməsi haqqında qərar qəbul edilə bilər, lakin bu qərar belə çətin və yavaş olardı", deyə Şahmarlı qeyd edib. 

O, Fransanı və Almaniyanı Aİ-də ən güclü iqtisadiyyata malik olan, Avropada qərarların qəbulu proseslərinə ciddi təsir göstərən ölkələr kimi qeyd edib.

Baş nazir Viktor Orban Avropa Parlamentinin bu yaxınlarda Azərbaycanla bağlı qəbul etdiyi, Bakı ilə münasibətləri yenidən qiymətləndirmək və məqsədyönlü sanksiyaları nəzərdən keçirmək çağırışı yer alan qətnaməni şərh edib. "Azərbaycan strateji cəhətdən önəmli ölkədir. Azərbaycan olmadan biz enerji müstəqilliyinə nail ola bilmərik... Rusiyadan enerji asılılığından xilas olmaq istəyiriksə, Azərbaycan bizə lazımdır, bu tamamilə aydındır. Bu, strateji cəhətdən önəmli ölkədir", deyə Orban bildirib, xəbəri Politico yayıb. 

Nəşr həmçinin Avropa Parlamentinin müdafiə alt komitəsinin sədri Natali Luazonun şərhini istat gətirib. O, Avropa Parlamentinin 60 deputatı ilə birlikdə Aİ-nin Xarici siyasət idarəsinin rəhbəri Jozep Borrelə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi fonunda Azərbaycana qarşı tətbiq ediləcək sanksiyalar haqqında sorğu göndərib. Luazo qeyd edib ki, real məsələ Aİ-yə üzv dövlətlər səviyyəsindədir. O, Macarıstanın Rusiya, Türkiyə və Azərbaycanla sıx əlaqədə olduğunu, Avstriya, Bolqarıstan və Rumıniyanın Azərbaycan qazından asılı olduğunu qeyd edib. O, həmçinin öz neft şirkəti üçün lisenziya almağa ümid edən İtaliya kimi ölkələri yada salıb və vəziyyəti Aİ-nin Moskva ilə iqtisadi əlaqələri hesabına Ukraynanı dəstəkləməyə hazır olması ilə müqayisə edib. 

Avropa siyasətçiləri öz bəyanatlarında tez-tez Ermənistana dəstək ifadə etsələr də, Brüsselin Rusiya tədarükünün alternativi olaraq Xəzər qazına baxışını nəzərə alaraq, Azərbaycanın regiona təsiri daha böyükdür. Bəzi Avropa siyasətçilərinin ehtiyatla narahatlıqlarını bildirməsinə baxmayaraq, iqtisadi böhran Aİ-ni öz dəyərləri və Bakı ilə əməkdaşlığın faydaları arasında seçim etməyə məcbur edir. 

Qəzetin məlumatına görə, 2022-ci ildə Avropa İttifaqı Transadriatik boru kəməri ilə Azərbaycan qazının ümumi tədarük həcminin təxminən 3,4%-ni idxal edib.

Azərbaycanın tənqidçisi kimi məşhur olan Fransa prezidenti Emmanuel Makronun bəyanatı bu məlumatı gücləndirir. O, "İnterfaks"a müsahibəsində iddia edib ki, Azərbaycana qarşı sanksiyaların tətbiqi əks təsir göstərə bilərdi. "İndi sanksiyalar üçün uyğun vaxt olduğunu düşünmürəm, çünki onlar əks təsir göstərəcək. Onlar Ermənistan ərazisini və əhalisini ən yaxşı şəkildə müdafiə edə bilməz", deyə o bildirib. 0