Bakı ermənilərlə azərbaycanlıların münasibətlərini normallaşdırmaq üçün vətəndaş cəmiyyətinin potensialından istifadə etmir

Bakı/11.08.22/Turan: Qarabağ və onun ətrafındakı vəziyyət, RF-də Ukrayna müharibəsindən sonra mümkün proseslər, Türkiyənin geosiyası planları - bu məsələlər avqustun 9-da Qarabağ İctimai Şurasının (QŞ) növbəti iclasında müzakirə olunub. 

Press-relizdə deyilir ki, müzakirə iştirakçıları Ukraynaya qarşı təcavüz nəticəsində Rusiyanın tamamilə dağılması ehtimalını istisna ediblər. Lakin Kalininqrad, Kuril, Krım və Çeçenistanın itiriləcəyi istisna edilmir.

Amma Rusiyanın real federallaşması gələcəkdə ictimai-siyasi böhran yaşanacağı təqdirdə dağılma təhlükəsi ehtiva edir. Dünya sosialist sisteminin qlobal böhranının Çexoslovakiya, Yuqoslaviya və SSRİ kimi federativ dövlətlərin dağılmasına səbəb olduğunu xatırlatmaq kifayətdir.

Ukrayna müharibəsindən sonra RF-də yeni böhran dalğası olarasa, Rusiyanın zəngin xammal regionlarının rəhbərləri öz resurslarını Moskvaya verməmək, özləri idarə etmək istəyə bilərlər.

Qarabağdakı hadisələrlə bağlı qeyd edilib ki, yeni Laçın yolu ilə bağlı məsələ həll edildikdən sonra növbədə erməni silahlı birləşmələrinin Qarabağdan tamamilə çıxarılması və azərbaycanlı əhalinin Rusiya sülhməramlılarının yerləşdiyi əraziyə qaytarılması məsələsi var. 

RF-nin regiondakı roluna toxunularaq qeyd edilib ki, 1992-ci ildə imzalanmış hökumətlərarası sazişə uyğun olaraq Rusiya sərhərciləri Zəngəzur dəhlizi zolağını nəzarətə götürüb. Dəmiryolu məhz RF qoşunlarının sərhəd zolağına daxildir.  Qarabağda da sülhməramlılar nizam-intizam yaratmaq, Ermənistan tərəfə götürdükləri öhdəlikləri yerinə yetirmələri zərurətini xatırlatmaq məcburiyyətindədirlər.

Bakı və Moskvanın Laçın və Zəngəzur məsələsi ilə bağlı mövqeləri üst-üstə düşür. Məhz buna görə bir gecədə bütün erməni çağırışçıları avtobuslara mindirilərək Qarabağdan Yerevana aparılıb və burada əsgərlərə vaxtından əvvəl tərxis olunduqları elan olunub.

Bu arada, Azərbaycan SQ Laçın ətrafında dörd hakim yüksəkliyi nəzarəti altına götürüb. 

Qarabağdakı proseslər ermənilərin və azərbaycanlıların birgə yaşaması ehtimalını istisna etmir, amma ermənilərin sayı çox olmaya bilər.

Rusiya separatçılara görə Türkiyə və Azərbaycanla münasibətlərini korlamaz. Türkiyə isə Ermənistanla münasibətlərini Azərbaycanla 100% əlaqələndirərək qurur.

Eyni zamanda, Ankaranın Moskva ilə tərəfdaşlığının dərinləşməsi ilə əlaqədar Türkiyənin NATO-dan olan müttəfiqləri ilə münasibətlərində açıq-aşkar gərginlik əlamətləri olduğu qeyd edilib. 

Hətta 2023-cü il seçkilərindən sonra Türkiyədə mümkün hakimiyyət dəyişikliyi Türkiyə-Azərbaycan strateji münasibətlərində radikal dəyişikliyə səbəb olmayacaq.

Türkiyə Qərblə münasibətlərində daha koordinasiyalı siyasət yeridəcək. Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) növbəti görüşündə Türkiyə və Azərbaycan müşahidəçi ölkə statusu ala bilər.

Türk birliyi mövzusu Mərkəzi Asiyada aktuallaşır, burada Özbəkistan ön mövqelərə çıxır, Türkmənistanda isə qonşularla daha fəal xarici siyasi münasibətlər istiqamətində müəyyən irəliləyişlər başlayıb.

  Müzakirə iştirakçıları ermənilər və azərbaycanlılar arasında münasibətlərin normallaşması üçün sülhyaratma fəaliyyəti mövzusunu ayrıca müzakirə ediblər. Qarabağın erməni əhalisinə ölkədə yaşamaları ilə bağlı konkret şərtlərin izahı üçün ictimai kanallardan istifadə etməyən Azərbaycan hakimiyyətinin ünvanına tənqid səslənib.

 Hakimiyyət Qarabağın erməni vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri ilə əlaqələr və əməkdaşlıq üçün Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin buraxılması məsələsini niyə qaldırmır? Niyə Azərbaycan hakimiyyəti Laçın və Zabuxun erməni sakinlərinə açıq şəkildə Azərbaycanda qalmağı və azərbaycanlı qonşuları ilə birlikdə yaşamağı təklif etməyib?

 "Təəssüf ki, Azərbaycan hakimiyyəti bu məsələləri vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri ilə müzakirə etməyə ehtiyac duymur və bir çox məsələlərin həllinin alternativ, ümumi-sivil yollarını tapmağa kömək edə biləcək dialoqa girmir", deyə Qarabağ Şurasının press-relizində bildirilir. 06В