Cənubi Qafqaz problemləri Qarabaq münaqişəsinin həllınə manədilər

Amerika Mərkəzində ABŞ-ın Hudson siyasi tədqiqatlar institutunun “siyasi-hərbi təhlillər” mərkəzinin direktoru cənab Richard Wietsz bir qrup  Azərbaycan mediasının nümayandələri iıə Avrasiya məkanında regional təhlükəsizliyin inkişaf etdirilməsi  mövzusunda dəyirmi masa keçirmişdir.

Xarici Dillər Universitetinin Amərika təhsil mərkəzində keçirilən müzakirəıərdə əsasən Azərbaycan-Amerika münasibətləri, Azərbaycanın təhlükəsizlik sisteminin təhlili, Azərbaycan-İran, İran-Amerika münasibətləri və bu konteksdə  Azərbaycanın rolu, Qarabağ münaqişəsinin həllindəki problemlər və eləcədə  Amerikanın reginal təhlükəsizliyin təmin olunmasındakı əhəmiyyəti kimi mövzulara xüsusi diqqət yetirilmişdir.

Azərbaycanın regiondakı  əhəmiyyətinin olduqca mühüm olduğunu vurğulayan   Cənab Richard Wietsz,  Azərbaycanla bağlı öz fikirlərini belə ifadə etdi: “Azərbaycan Qərb və Şərq arasında tranzit bir ölkədir. Təsadüfi deyilki bir sıra böyük iqtisadi və enerji layihələrinin həyata keçirilməsində Azərbaycan tranzit ölkə kimi strateji əhəmiyyətə malikdir”. Bu gun, Azərbaycan regionun təhlükəsizliyinin təmin olunmasında mühüm mövqeyə malikdir. Onun İran, Rusiya, Türkiyə kimi böyük ölkələrlə qonşu olması və eləcədə bu ölkələrdə baş verə biləcək proseslərə təsir imkanlarının olması, onun regional əhəmiyyətindən xəbər verir. Cənab Richard Wietsz Azərbaycan və Amerika hökumətlərinin bir sıra təhlükəsizlik məsələlərində də sıx əməkdaşlıq etdiklərini vurğuladı və misal kimi Azərbaycanın Əfqanstan və İraqda baş verən hadisələr zamanı Amerikanı dəstəklədiyini və proseslərdə aktiv iştirak etdiyini qeyd etdi.

Qarabağ münaqişəsinə toxunan Cənab Richard Wietsz, münaqişənin həll olunmasında yaranan problemləri əsasən daxili amillərlə əlaqələndirdi. Münaqişə ilə bağlı öz fikrini belə ifadə etdi: “Bu münaqişənin həll olunmasında Amerika və beynəlxalq aləm maraqlıdı, sadəcə olaraq mövcud olan siyasi, etnik və regional problemlər hər iki tərəfi qarğılıqlı şəkildə razılığa gəlməyə imkan vermir.”

Cənab Richard Wietszin jurnalistlərin Amerika-İran münasibətləri və bu münasibətlərin regional proseslərinə təsiri ilə bağlı suallarınada aydınlıq gətirdi. İranın hal hazırda nüvə silahı saxlaması bütün bəşəriyyətin təhlükəsizliyinə ziddir. İranda nəyinki yalnız nüvə ilə bağlı, eləcədə insan haqlarının pozulması və digər zorakı rejimin olması faktınıda əsas gətirdi. Jurnalistlərin “əyər Amerika İranla müharibə edərsə, Amerika  Azərbaycandan transit ölkə kimi istifadə edə bilərmi?” sualını cavablandıran cənab Richard suala belə cavab etdi, “ Biz bütün hallarda münasibətlərin sülh yolu ilə həll olunmasının tərəfdarıyiq, qeyd etdiyiniz fikir dezinformasiyadır,  hətta elə olsa belə Amerika heç zaman bele bir siyasət yürütməyəcəkdir. Biz bilirik ki, İran Azərbaycana qanşu ölkədir və çox sıx əlaqələrə malikdirlər.”

Richard Wietszin hal hazırda gündəmdə olan Türkiyədki hadisələrədə öz münasibətini bildirdi və qeyd etdiki, əlbəttəki mövcud vəziyyət siyasiləşıb, ancaq bunu yenədə Ərəb ölkələrində baş vermiş hadisələrlə eyniləşdirmək duzgün deyil. Türkiyəni avropanın bir tərkib hissəsi kimi görən Richard Wietszin, Türkiyənin avropa birliyinə qəbul olunmamasını əsasən öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi ilə əlaqələndirir.

Son olaraq cənab Richard Wietszin dünyada və eləcdə regionda təhlükəsizliyin təmin olunmasını bəşəriyyətin inkişafı üçün əsas amil hesab edərək, bunun üçün bütün ölkələrin həmrəy ola bilmələrinin və eləcədə dünyada bu təhlükəsizliyi təmin edən mexanizmlərə qoşulmağın vacibliyini vurğiladı.—0—