DQMŞ COVİD-19-a qarşı təsirli tədbirlər görməyə çağırır

Bakı/21.12.20/Turan: Azərbaycan Demokratik Qüvvələrinin Milli Şurası (DQMŞ) ölkədə COVİD-19 pandemiyasının acınacaqlı durumu ilə bağlı bəyanat yayıb.

Bir ilə yaxın müddətdə davam edən pandemiya şəraiti bütün dünya üçün mürəkkəb bir çağırışdır. Dünya ölkələri öz imkanları, iqtisadi resursları çərçivəsində bu çağırışı qəbul edir və öz vətəndaşlarına, sahibkarlığa, iqtisadiyyata ciddi tibbi, maddi, mənəvi, texniki və logistik dəstək verməklə yaranmış təbii çətinliklərin öhdəsindən birlikdə gəlməyə çalışırlar.

“Təəssüf hissilə bildiririk ki, Azərbaycan dövləti böyük maliyyə imkanlarının mövcudluğuna baxmayaraq, bu ağır sınaq günlərində böyük maddi, mənəvi sıxıntılar yaşayan Azərbaycan xalqının yanında ola, ağır xəstəlik və onun doğurduğu fəsadlarla mübarizədə vətəndaşlarımıza gərəkən dəstəyi verə bilmədi”, deyə DQMŞ-nin bəyanatında bildirilir.

Sənəddə ölkə sakinlərinin qarşılaşdığı çətinliklər sadalanır.

Belə ki, ölkə vətəndaşları saatlarla, bəzən günlərlə Təcili Tibbi Yardım Xidmətinə düşə bilmir. Nəticədə, heç bir tibbi yardım ala bilməyən COVİD-19 xəstələrinin durumu ağırlaşır və sonradan edilən tibbi müdaxilənin isə bir çox hallarda faydası olmur.

Virus testləri ölkəmizdə hətta COVİD-19 xəstələrinin ailə üzvləri üçün pulludur və testlərin qiyməti ağır maddi məhrumiyyətlər yaşayan əhalinin imkanları ilə ziddiyyət təşkil edir. Bu səbəbdən hətta ağır COVİD-19 xəstələrinin ailə üzvləri, onlarla gündəlik təmasda olan insanlar belə testləri icra etməyə vəsait tapa bilmirlər, bu isə xəstəliyin daha sürətlə yayılmasına gətirib çıxarır.

Bir çox hallarda dövlət tibb müəssisələrinə müraciət edən xəstə yaxınlarını COVİD-19 testlərini yüksək qiymətə icra edən özəl klinikalara yönləndirirlər. DQMŞ qeyd edir ki, bu klinikarlar istisnasız olaraq ölkənin siyasi rəhbərliyinə və onun yaxın çevrəsinə məxsusdur. Nəticədə, siyasi hakimiyyət nəinki COVİD-19-la mübarizədə vəzifə borcunun icrasından yayınır, hətta millətin faciəsindən milyonlar qazanır.

Bundan başqa, ölkədə həyata keçirilən COVİD-19 testlərinin keyfiyyəti aşağı səviyyədədir. Xəstə insanlara sağlam və əksinə diaqnozların qoyulması ilə bağlı çoxsaylı nümunələr var.

Bu zaman testlərin cavabını bəzən həftələrlə gözləmək lazım gəlir. Proses o qədər uzun sürür ki, bir çox xəstələr müalicə üçün qiymətli vaxtı itirir və testin cavabı acıqlananda artıq həyatda olmur.

Ölkədə COVİD-19-la mübarizə məqsədilə yaradılan xəstəxanaların və xəstə çarpayılarının sayında ciddi çatışmazlıq var. Bəzən çağırışa gələnTəcili Tibbi Yardım Xidməti xəstələri tibb müəssisələrinə yerləşdirə bilmir və evinə qaytarır. Bir çox xəstə yaxınları öz doğmalarını xəstəxanalara yerləşdirmək üçün rüşvət verdiklərini bildirirlər. Xəstəxanalara yerləşdirmə bir çox hallarda “yuxarıların tapşırığı” əsasında həyata keçirilir, sadə vətəndaşlar sosial diskriminasiyaya məruz qalırlar.

İxtisaslaşdırılmış xəstəxanaların çatışmamazlığı nəticəsində xəstəxanaya yerləşə bilməyən bir çox COVİD-19 xəstəsi evdə, öz şəxsi vəsaiti hesabına müalicə olunmaq məcburiyyətində qalır. Bu zaman dövlət onlara heç bir maddi yardım göstərmir, xəstələrin qeydiyyatda olduğu poliklinikalar bu xəstələri nə dərmanlarla, nə həkim və tibb bacısı xidməti ilə təmin edir.

Dövlətdən heç bir maddi dəstək almayan xəstələr məcburiyyətdən yüksək ödəniş qarşılığında özəl fəaliyyət göstərən həkim və tibb bacılarının xidmətindən istifadə etməli olurlar.

Xəstə yaxınları müalicə üçün zəruri olan dərmanları yenə də istisnasız olaraq Azərbaycan rəhbərliyinə aid aptek şəbəkələrindən almaq zorundadırlar. Həmin apteklərdə satılan dərmanların dövlət qiymətləri belə 250 manat minimum əməkhaqqı alan Azərbaycan vətəndaşının maddi imkanları ilə ziddiyyət təşkil edir.

Ancaq zəruri dərmanların bir hissəsinin apteklərdə tapılmaması, süni qıtlıq yaradılması nəticəsində əhali həmin dərmanları dövlət qiymətlərindən 5-10 dəfə baha qiymətə, bəzən 500-700 manata dərman möhtəkirlərindən almaq məcburiyyətində qalır.

Ümumilikdə, bir COVİD-19 xəstəsinin sağalması xəstə yaxınlarına 1500-2000 manata başa gəlir. İşləyən əhalinin, əsasən, 250-500 manat əməkhaqqı aldığı, ölkə əhalisinin böyük əksəriyyətinin isə, ümumiyyətlə, işləmədiyi və karantin nəticəsində hətta günəmuzd əsasda qazandığı qəpik-quruşdan da məhrum olduğu şəraitdə bunun nə demək olduğunu təsəvvür etmək belə ağırdır.

Hətta dövlət müalicə müəssisələrinə yerləşdirilən şanslı xəstələrin bir çoxu da orada müalicə üçün zəruri dərmanlarla təmin edilmədiklərindən, bir çox hallarda evdən göndərilən dərmanların ümidinə qaldıqlarından şikayət edirlər. COVİD-19-la mübarizə məqdəsilə hər bir xəstəyə dövlət büdcəsindən təxminən 11 min manat vəsait ayrıldığını nəzərə alsaq, bu vəsaitin hara xərclənməsi ciddi suallar doğurmaya bilməz.

DQMŞ-nin bəyanatında həmçinin FHN-in Zığda yerləşən modul tipli xəstəxanasında oksigen təminatı blokunda partlayış bağ verdiyi, xəstələrin bir müddət oksigensiz qalması nəticəsində onlarla vətəndaşın vəfat etdiyi qeyd edilir.

Rəsmi dövət strukturları bu xəbəri təkzib etsələr də, həmin müəssisədə vəfat edən xəstələrin yaxınları, eləcə də orada tibbi personala yardım edən gənc tibb işçiləri faktı təsdiqləyərək FHN-nin modul tipli xəstəxanasında qəza nəticəsində ağır faciə yaşandığını bildirirlər.

DQMŞ digər ölkələrdə vaksinasiya prosesinin başlamasına baxmayaraq, Azərbaycanda bu prosesin gecikdirildiyini, qoruyucu maskaların baha olduğunu qeyd edir.

Sənəd müəllifləri əhalinin sosial müdafiəsinin zəif olmasına diqqət çəkirlər.

Belə ki, 5 milyon nəfərdən çox əmək qabiliyyətli əhalinin yalnız 1,6 milyon nəfəri daimi iş yeri ilə təmin olunub. Ölkədə faktiki olaraq 3 milyon nəfərdən çox işsiz olmasına baxmayaraq dövlət səviyyəsində həyata keçirilən 190 manatlıq yardım proqramı yalnız 600 min nəfəri əhatə edir. Və bu məbləğ aztəminatlı ailənin yalnız bir üzvünə verilir.

DQMŞ Azərbaycan hökumətini aşağıdakı zəruri tədbirləri görməyə çağırır:

- COVİD-19-la mübarizə məqsədilə təcili qaydada ən azı bir neçə modul tipli xəstəxana yaradılmalı, mövcud tibb müəssisələrində xəstə çarpayılarının sayı artırılmalı və xəstəliyi ağır şəkildə keçirən hər bir vətəndaş dərhal ixtisaslaşdırılmış xəstəxanalara yerləşdirilməlidir.

- Covid-19 diaqnozu təsdiqlənmiş xəstəni xəstəxanaya yerləşdirmək mümkün deyilsə, o, dövlət tərəfindən bütün zəruri dərmanlarla və tibbi yardımla təmin edilməli və ya hər bir xəstəyə dövlət tərəfindən müalicə məqsədilə ən azı 1500 manat maddi yardım edilməlidir.

-  Azərbaycan hökuməti təcili qaydada ölkə əhalisinin peyvəndləşdirilməsi proqramına start verməli, bu məqsədlə yalnız dünyanın qabağcıl ölkələrinin güvənli və sağlamlıq üçün təhlükəsiz vaksinlərindən istifadə edilməlidir

- işləməyən hər bir Azərbaycan vətəndaşına hər ay 300 manat məbləğındə maddi yardım edilməlidir
- FHN-nin Zığda yerləşən Modul Tipli Xəstəxanasında baş verən hadisə ciddi şəkildə araşdırılmalı, səbəbkarlar məsuliyyətə cəlb edilməli və cəzalandırılmalı və bu barədə ölkə ictimaiyyətinə dolğun və etibarlı məlumat verilməlidir.

- Azərbaycan hakimiyyəti ən qısa müddətdə icbari tibbi sığorta sistemini tətbiq etməli və  ölkə vətəndaşlarını keyfiyyətli və əl çatan tibbi xidmətlə təmin etməlidir. -06D-