Erməni deputat Qarabağda cəbhə xəttinin möhkəmləndirilməsi haqda

Müxalifətçi erməni deputat Nikol Paşinyan avqustun 12-15-də cəbhə xəttinə  səfərinin yekunları ilə bağlı “Araks Talış. Yeni cəbhə xətti” adlı məqalə dərc etdirib. Məqalədə aprel müharibəsinin nəticələrindən danışılır.

Bu material Ermənistan ordusunun vəziyyətini təsvir edir və Turan agentliyi bəzi ixtisarla onu təqdim edir.

Səfərdə məqsəd bir qrup deputat və ictimai xadimin ordu quruculuğu ilə tanışlığı, ordunun dəstəklənməsi üçün toplanan vəsaitin istifadəsinin yoxlanması olub.

Paşinyanın rəyindən belə belə məlum olur ki, cəbhədə “dramatik dəyişikliklər” baş verib.

Əsasən Ağdam istiqamətində ərazinin içərisində Azərbaycan tərəfinin texnikasının irəliləməsini izləməyə imkan verən texniki kəşfiyyat sistemi gücləndirilib.

Belə bir sistem əvvəllər də mövcud olub və hələ mart ayında orada quraşdırılıb. Məhz  bu sistem  martın 4-də Azərbaycan texnikasının  hərəkətini qeydə alıb və onu artilleriya atəşi ilə saxlayıb.

“İndi belə sistemlər bütün cəbhə xətti boyunca  quraşdırılıb”, - Paşinyan yazır.

Növbəti addım ön cəbhədə radio və rabitə sisteminin yaxşılaşdırılması olub.

“Əsas yenilik odur ki, yeni sistem ordu komandanının ön cəbhədə qapalı rejimdə, düşmənin eşidə bilmədiyi  şəraitdə yüzlərlə mövqe ilə operativ əlaqə saxlamasına imkan verir. Bundan əlavə, sistem bütün vizual informasiyanın real vaxtda ali baş komandana və Baş Qərargaha ötürülməsinə imkan yaradır.

Digər bir yenilik demək olar ki, bütün mövqələrin gecə vaxtlarında döyüşə imkan verən optik nişangahlı silah və gecə görmə cihazları ilə təchiz edilməsidir.

Mühüm vəzifə ön mövqelərin enerji təchizatı problemidir. Bu cihazları elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün ordu batareyaları və portativ generatorlardan istifadə olunur.

Bundan əlavə, günəş batareyalarında portativ elektrik stansiyalarının tətbiqinə başlanılıb.

Növbəti mühüm istiqamət ön mövqelərin su ilə təchizatıdır. İtirilmiş Lələtəpə yüksəkliyi yaxınlığında onlarla cəbhə zastavası daimi içməli su ilə təmin edilib ki, əvvəllər bu, olmayıb.

Sonra Paşinyan etiraf edir ki, 4 günlük müharibə zamanı ermənilər 15 mövqe itiriblər. Odur ki, yenilərini tikmək, 56 km. uzunluğunda yeni yol çəkmək lazım gəlib.

Sonra deputat yaxşı olmayan nəticəyə gəlir ki, uzun illər birinci cəbhə xəttində bu məsələlərə lazımi diqqət yetirilməyib və adekvat tədbirlər görülməyib.  Buna səbə Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin vəsaitinin və imkanlarının çatışmamasıdır.

Digər səbəb isə hakimiyyətin korrupsiyaya uğramaşı, insan hüquqlarının pozulması, iqtisadiyyatın və təhsil sisteminin dağılmasıdır. “Bu, mənim və Ermənistan sakinlərinin əksəriyyətinin fikridir”, - Paşinyan yazır.

Yəqin, bu səbəbdəndir ki, ordu üçün  4 mlrd. 661 mln. dramın 50%-i toplanıb. Həm də vətəndaşlar tərəfindən yox, dövlət müəssisələri  tərəfindən. Rusiyadan köçürmələr  20% təşkil edib. Ən əsası odur ki, ABŞ-dan yalnız  2,5%,  Fransa erməni icmasından isə 0,2 faiz daxil olub.

Sonra Paşinyan yazır ki, bəzən erməni diasporu uyğun olmayan hərəkətlər edir, məsələn, infraqırmızı teleskop kimi bahalı, lakin əlverişli olmayan avadanlıq alır.

Aprel savaşı ordunun ərzaq məhsulları, texniki avadanlıq ilə təchiz edilməsində nöqsanların olduğunu aşkara çıxardı. Ön cəbhədə bu avadanlıqlar yararsız olub.

Paşinyan etiraf edib ki, hərbi sirr olduğundan problemlərin daha ətraflı müzakirəsi mümkün deyil.

Eyni zamanda deputat etiraf edir ki, Araksdan Talışa qədər bütün cəbhə boyunca o, aşağıdakı suallara cavab ala bilməyib: “Niyə biz Talışı və ona bitişik əraziləri itirdik, axı digərlərindən fərqli olaraq bu zonada gecə görmə avadanlığı vardı. Niyə biz cənub cəbhəsində ən yaxşı mövqe sayılan Lələtəpəni itirdik?” “Halbuki, konkret cavab almadım. Ancaq mənbələr bidlriblər ki, araşdırma geniş olub və hərbi sirr hesab edilən müfəssəl hesabat hazırlanıb”.

“Bununla belə, bu nəticəyə gəlirəm ki, ərazilərin itirilməsinin əsas səbəbi insan amili və pis təhsili və mənəvi keyfiyyətləri olan qeyri-adekvat komandirlərdir”, - Paşinyan bildirib.

O, müsbət addım kimi özünü Talışda yaxşı göstərmiş polkovnik Cəlal Arutyunyanın cənub diviziyasına (Füzuli-Cəbrayıl) komandan təyin edilməsini vurğulayır və onu erməni ordusunun ən yaxşı komandirlərindən biri adlandırır. 

Aprel savaşından sonra erməni komandanlığı  komandirlərin təyinatı zamanı ilk növbədə onların psixi və əqli səviyyəsini nəzərə alır.

Öz müşahidələrini yekunlaşdıran Paşinyan deyir ki, gəldiyi əsas nəticə budur ki, düşmən qəfildən hücum etmək imkanlarını itirib. Erməni ordusunun və milli təhlükəsizlik xidmətinin nümayəndələri buna əmindir.

İtirilmiş ərazilərə yenidən toxunan Paşinyan qeyd edib ki, heç kəsin ağlına gəlmirdi ki, Lələtəpəni götürmək olar, elə buna görə də o itirildi.

Biz nə baş verdiyini bilmirik, lakin böyük kadr dəyişiklikləri göstərdi ki, günahkarla çoxdur.

Talış kəndinə gəlincə, orada demək olar ki, sakinlər yoxdur, ancaq əsgərlərdir. Bəzi mövqelər itirildikdən sonra kənd faktiki düşmənin nəzarəti altına keçib.

Tavuş vilayətində onlarla  kənd - Mosesqex, Ayqepar, Çinari, Baqanis, Voskepat və başqaları belə vəziyyətdədir. Ancaq sakinlər oraları tərk etməyiblər.

Eyni zamanda müəllifin Talış sakinlərinin kəndi buraxıb getməsinə acığı tutur və qeyd edir ki, atışmaya baxmayaraq, qonşu Tapqaraqoyunlu kəndinin sakinləri kəndi tərk etməyiblər.-02В-