Ermənistan Azərbaycan anklavlarını qaytarmaq istəmir

Bakı/14.04.22/Turan: Ermənistan 1992-94-cü illərdə Birinci Qarabağ Müharibəsi zamanı erməni ordusunun işğal etdiyi Azərbaycan anklavlarının qaytarılması niyyətilə bağlı Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatına rəsmi səviyyədə cavab verib.

Azərbaycanın anklavları tələb etmək üçün heç bir hüquqi əsası yoxdur, Azərbaycan xarici işlər nazirinin müavininin bəyanatı isə heç bir hüquqi sənədə əsaslanmayıb, Ermənistan Respublikasının xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri Edmon Marukyan İctimai Televiziyaya müsahibəsində bildirib.

Mayın 5-də Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi bildirib ki, anklavlar məsələsi müzakirə olunmur. Üstəlik, əvvəllər Azərbaycan rəsmi səviyyədə bu məsələni qaldırmayıb.

Marukyan deyib ki, Yerevan Ermənistan ərazisindəki hər hansı anklavla bağlı Bakıdan hüquqi əsaslandırma və ya hüquqi sənədlər almayıb. "Müxtəlif xəritələr dərc olunub, lakin çox mühüm bir hal var: tərəflərdən birinin dərc etdiyi xəritə ərazinin bu və ya digər tərəfə məxsus  olmasına qanuni əsas deyil. İstənilən xəritə hüquqi sənədə əsaslanmalıdır", - səfir bildirib.

Bundan əlavə, o deyib ki, Yerevanın “Azərbaycan ərazisindəki anklavlara” hüquqi əsasları var. Erməni tərəfi  bu “əsasları” Azərbaycanla danışıqlar zamanı təqdim edəcək.

Həmçinin Ermənistan Yerevanın fikrincə, Azərbaycanın İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonra nəzarətə götürdüyü ərazilərdən Azərbaycan silahlı qüvvələrinin çıxarılmasını tələb etməkdə davam edir.

Anklavlar barədə ilk dəfə 2021-ci il mayın 28-də Ermənistanın baş naziri vəzifəsini icra edən Nikol Paşinyan danışıb. O, Azərbaycana ərazi mübahisələrini həll etmək üçün sovet dövründən mövcud olan anklavlarla mübadilə etməməyi təklif edib.

"Əgər kimsə deyirsə ki, anklavları var, biz də deyirik ki, bizim də anklavlarımız var. Beynəlxalq təcrübədə qərarlar olub. Bu, belədir - bu baxımdan əraziyə kim sahibdirsə, ona qalır. Və bu məsələ qarşılıqlı şəkildə həll olunur”, - Paşinyan rəhbərlik etdiyi Mülki Müqavilə Partiyasının fəalları ilə görüşündə deyib.

Bu il mayın 5-də brifinqdə Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Paşinyanın təklifini təkrarlayıb. “Anklavlar məsələsi qaldırılmayıb”, - Yerevanla Bakı arasında dialoqla bağlı sualı cavablandırarkən deyib. “Həm Azərbaycanda, həm də Ermənistanda anklavlar var,  əraziləri demək olar ki, bərabərdir. Ümid edirik ki, mümkün həll yolu belə olacaq: Ermənistan və Azərbaycan anklavları ölkələrin ərazilərində olduğu kimi saxlayır”.

Mayın 10-da Azərbaycan xarici işlər nazirinin müavini Xələf Xələfov belə cavab verib: “Bu torpaqlar Azərbaycan ərazisidir. Bu ərazilərin Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılması delimitasiya prosesini tələb edir. Ona görə də məsələyə bu çərçivədə baxılacaq. Bu məsələlər müzakirə və həll olunacaq”.

Rəyi soruşulan bütün erməni siyasətçilər və politoloqlar hesab edirlər ki, Yerevan anklavları Azərbaycana qaytarmağa borclu deyil və bunu ərazilərin ermənilərə tarixi məxsusluğu və onlardan erməni əhalinin həyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən yolların çəkilməsilə izah edirlər.

Politoloq İlqar Vəlizadə Turan-ın sualını cavablandırarkən deyib ki, əgər tərəflər ərazi bütövlüyünün sovet dönəmində mövcud olmuş sərhədlər çərçivəsində tanınmasına razılaşarsa, o zaman bütün anklavlar öz sahiblərinə qaytarılmalıdır, Ermənistan ərazisindəki anklavlar Azərbaycana qaytarılmalıdır,  erməni tərəfin “Arsvaşen” adlandırdığı Başkənd anklavı isə Ermənistana verilə bilər.

Əgər danışıqlar zamanı tərəflər anklav kəndlərin ərazilərini indi olduqları vəziyyətdə saxlamağa razılaşsalar, o zaman mübadilə bərabər şəkildə olmayacaq, çünki Azərbaycanın Gədəbəy rayonu yaxınlığındakı Başkənd (Artsvaşen) anklav erməni kəndi Qazax rayonu və Naxçıvanda erməni əhatəsindəki Azərbaycan kəndlərindən kiçikdir”,- Vəlizadə əlavə edib.

1992-ci ildə Azərbaycan ordusunun tutduğu Başkənd (Arsvaşen) erməni yaşayış məntəqəsi 40 kvadrat kilometr ərazidir.

Həmin dövrdə Ermənistan ordusu Azərbaycanın Qazax rayonuna bitişik yeddi anklav kəndini və Naxçıvan Muxtar Respublikasına  aid bir kəndi (Kərki) işğal edib.

Yuxarı Əskipara - 8.6 kv. km,

Aşağı Əskipara - 9.1 kv. km,

Bağanis Ayrım - 40 kv. km,

Bərxudarlı - 10,1 kv. km,

Cofulu - 22 kv. km,

Qızıl Hacılı - 11 kv. km,

Xeyrimli - 4.1 kv. km,

Kərki (Naxçıvan MR) - 19,2 kv. km.

Qazax rayonunun işğal edilmiş yeddi kəndinin və Naxçıvan Muxtar Respublikasının bir kəndinin ümumi sahəsi 124 kvadrat kilometrdir ki, bu da Başkənd yaşayış məntəqəsinin ərazisindən üç dəfə böyükdür.--0--