İctimai Palata ofşor zonalardakı vəsaitlərlə bağlı dinləmə keçirib

Müxalifət qüvvələrini birləşdirən İctimai Palata Azərbaycanın ofşor zonalarda yerləşdirilən 48 milyard dollar qanunsuz vəsaitləri ilə bağlı dinləmələr keçirib. 

    Tax Justice Network (TJN) (“Vergi ədaləti şəbəkəsi”) qeyri-kommersiya müşahidə təşkilatının “Bir daha ofşorun qiyməti haqqında” (“The Price of Offshore Revisited”) adlı hesabatında Azərbaycan vətəndaşlarının ofşor zonalarda 48 milyard dollar vəsaitinin olduğunu bildirib. 

    Dinləmələrin əsas motivi ofşor zonalara çıxarılan vəsaitinin hakim ailəyə və ona yaxın biznes qurumlarına aid olduğu, vəsaitin ölkəyə qaytarılmasının yollarının axtarılmasının vacibliyi olub. 

    “İlk olaraq İlham Əliyevin 14 yaşlı oğluna 75 milyon dollara 9 mülk alması barədə xarici media məlumat yayıb. Bundan sonra media “Çovdar” qızıl yatağının istismarını ailə üzvlərinə məxsus şirkətlərə verməsi barədə yazdı. İndi isə ölkədən ofşor zonalara 48 milyard dolların çıxarılması barədə dünyanın nüfuzlu təşkilatlarından birinin hesabatında əksini tapıb. Ailənin çoxsaylı banklara,  daşınmaz əmlaka, gəlirli biznes sahələrinə nəzarət etdiyini nəzərə alsaq nəinki 48 milyard dollar, daha on milyard dollarlar deməkdir”, - deyə AXCP sədri  Əli Kərimli qeyd edib. 

    Onun hesablamalarına görə, ofşor zonalara çıxarılmış 48 milyard doları Azərbaycan vətəndaşları arasında bölünərsə bu adambaşına 5300 dollar deməkdir. “48 milyard dolları ölkədəki ailələrin sayına böldükdə, bu iqtidarın hər ailədən orta hesabla 20 min dollar oğurladığı məlum olur”. 

    İqtisadçı alim, İP üzvü Qubad İbadoğlu hesab edir ki, Tax Justice Network (TJN) (“Vergi ədaləti şəbəkəsi”) qeyri-kommersiya müşahidə təşkilatının hesablamaları çox konservativdir. Bu səbəbdən ofşor zonalara çıxarılan vəsaitlər 48 milyard dollardan dəfələrlə çoxdur. “Hesabata yalnız banklar vasitəsi ilə ölkədən çıxarılan vəsaitlər daxil edilib. Doğrudur həmin vəsaitin bir hissəsi sonradan investisiya şəklində ölkənin gəlirli biznes sahələrinə yatırılıb. Ancaq, hesabatda islam ölkələrindəki ofşor zonalardakı vəsaitlər, xarici ölkələrdə alınmış daşınmaz əmlaklar, yaxtalar  və b. əmlaklar daxil edilməyib. Bu səbəbdən Azərbaycan xalqından oğurlanmış vəsaitlər 48 milyarddan dəfələrlə çoxdur”. 

    Ekspert hesab edir ki, burada söhbət siyasi elitaya daxil olanların oğurladığı  vəsaitdən söhbət gedir. “Normal hökumətlər bundan narahat olmalıdır. Vəsaitlərin ölkədən çıxarılmasında, banklar, vergi, gömrük orqanları və digər strukturlar yaxından iştirak edib. Normal ölkələrdə bunlar araşdırılmalı və dövlət strukturları istefaya getməlidir”. 

    Eyni zamanda ekspertlər ofşor zonalarda milyonlarla vəsaitin müqabilində ölkədə bir nəfər belə rəsmi milyonçunun olmadığını diqqətə çatdırıb.  

    Təklif edilib ki, ofşor zonalarda olan vəsaitlərlə bağlı Azərbaycanda iki il öncə yaradılmış Maliyyə Monitorinqi xidmətindən hesabat tələb edilsin, gəlirlərin və əmlakın elan edilməsi ilə bağlı bəyannamə barədə kampaniyaya başlanılsın, Azərbaycanın Avropa Şurasının Varşava Konvensiyasına qoşulması təklif edilsin. 

    Sabiq Ədliyyə generalı Vidadi Mirkamal qanunsuz vəsaitlərə qarşı mübarizə ilə bağlı  qanunvericilikdə nəzərdə tutulan normalardan danışıb. “Əhəmiyyətli odur ki, bu qədər vəsaitin ölkədən çıxarılması dövlət başçısını narahat edirmi? Yox, əsla narahat etmir. Dövlət başçısı mediada ailənin şirkətləri ilə bağlı məlumat dərc edildikdən dərhal sonra Milli Məclisə  “Kommersiya sirri  haqqında” qanuna dəyişiklik göndərərək, kommersiya yaradan hüququ şəxslər və onların vəsaiti barədə məlumatların açıqlanmasını qadağan etdi. İndi bu məlumatları yayanlar cinayət məsuliyyəti  daşıyacaq. Məhz bu bir daha ölkədən qanunsuz vəsaitləri çıxaranların kim olduğunu sübut edir”, - deyə qeyd edib. 

    Onun sözlərinə görə,  xalqdan oğurlanmış vəsaitlər ölkədən hətta yük təyyarələri vasitəsilə və boruların içərilərində daşınır.  

    İP üzvü Mirfeyzulla Seyfi ölkədən çıxarılmış vəsaitlərin necə qaytarılması barədə  layihə işləməyi  vacib sayır. “İran şahının devrilməsi, ərəb baharı sübut etdi ki, xalqdan oğurlanaraq xarici ölkələrə aparılmış vəsaitlər sonradan ölkəyə qaytarılmır. İctimai Palata indidən “Nə etməli?” sualına  cavab axtarmalıdır”, - deyə bildirib. 

    İP-nin digər üzvü Mirvari Qəhrəmanlı 2006-ci ildən sonra Azərbaycanda quruda neft müqavilələrinə cəlb edilmiş 26 şirkətin sahiblərinin  kimliyinin məlum olmadığını deyib. “Ölkədə nisbətən vəsaitləri şəffaf xərclənən Neft Fondu da artıq xaricdə əmlak almağa başlayır”. 

    Dinləmələrdə həmçinin oğurlanmış vəsaitlər barədə xalqa geniş məlumat verilməsinin, mitinqlərdə şüarları bu mövzuya həsr edilməsinin vacibliyi qeyd edilib. “İnsanların avtomobili cızıldıqda, təsadüfən paltarına toxunduqda üzr istəsən belə az qalır hücum edib qarşıdakını əzsin. Amma, oğurlanan vəsait hər bir vətəndaş və ya ilə üçün təzə avtomobilin qiymətindən çoxdur. Bununla belə heç kim dillənmir. Maarifləndirmə aparılmalıdır”, -  deyə İP üzvü, vicdan məhbusu  olmuş Sahib Kərimov bildirib. -03C-