Vaşinqtonda Azərbaycan üzrə dinləmələrdə demokratiya imitasiyası

Çərşənbə axşamı ABŞ Konqresinin Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq üzrə komissiyası (Helsinki komissiyası) təkidlə Azərbaycan hökumətini insan hüquqları və demokratiya sahəsində öz öhdəliklərini yerinə yetirməyə çağırıb. 

“Azərbaycan yolayrıcındadır: bir yol irəliyə - demokratiya və iqtisadi çiçəklənməyə, digər yol avtoritarizmə - korrpusiya və iqtisadi tənəzzülə doğru aparır.

Bu ilin payızında keçiriləcək prezident seçkiləri öz seçimini etmək üçün Azərbaycana mühüm imkanlar yaradacaq”, -  komissiyanın Dövlət Departamenti üzrə baş müşaviri Pol M.Karter “Problemli tərəfdaş: Azərbaycanda artmaqda olan avtoritarizm” adlı xüsusi dinləmələrdə  bildirib.

Oktyabrda keçiriləcək prezident seçkilərindən danışan Karter qeyd edib ki, bütün namizədlər sərbəst fəaliyyət göstərmək və təşviqat aparmaq imkanlarına malik olmalı, təqib və həbslərdən ehtiyat etməməlidir.

Jurnalistlər seçkilərin işıqlandırılmasında sərbəst olmalı, uydurma ittihamlarla saxlanma, maliyyə təzyiqləri və ya yayımın bloklanması kimi təhlükələrlə üzləşməməlidir.

QHT-lər, dini təşkilatlar və vətəndaş cəmiyyətinin digər elementləri uydurma hüquqi məhdudiyyətlər olmadan fəaliyyət göstərmək imkanlarına malik olmalıdır. 

“Azərbaycan cəmiyyəti hökumətə etimad göstərməli və inanmalıdır ki, o şəffafdır, bir qrupun yox, xalqın maraqlarından çıxış edir”, - Karter vurğulayıb. O, Azərbaycanın BMT, ATƏT və digər beynəlxalq qurumların üzvü kimi öhdəliklərini xatırladıb.

Dinləmələrdə Dövlət Departamentinin demokratiya məsələləri üzrə köməkçisinin müavini Tomas Melia, Milli Demokratiya Fondunun Rusiya və Avrasiya üzrə direktoru Miriam Lanskoy, Real hərəkatından Erkin Qədirli, Milli Şuradan Eldar Namazov çıxış ediblər.

Azərbaycan hökuməti deputat Səməd  Seyidovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti və Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Elin Süleymanovla təmsil olunub. Onlardan başqa zalda iki deputat Asim Mollazadə, Sevinc Fətəliyeva, həmçinin səfirliyin əməkdaşları, Azərbaycan hökumətinin tərəfdaşları da olublar.

Eyni zamanda bir çox hüquq müdafiəçiləri, jurnalistlər və ekspertlər hökumətyönlü şəxslərin gözlənilmədən iştirakı səbəbindən zala daxil ola bilməyiblər. Həmin şəxslər diqqəti əsas məsələdən - demokratiya və insan hüquqlarından yayındırmaq üçün mücərrəd mövzularda suallar verməyə can atıblar.

Buna baxmayaraq, əsas müzakirə mövzuları İlham Əliyevin üçüncü müddətə prezidentliyi, Rüstəm İbrahimbəyovun təqib edilməsi, KİV və gənc fəalların sıxışdırılması olub.

Diskussiyalar zamanı E.Süleymanov və S.Seyidov eyhamla bildiriblər ki, ikinci vətəndaşlıq (Rusiya) səbəbindən R.İbrahimbəyovun prezidentliyə namizədliyə qeydiyyatı sual altında ola bilər.

Dövlət Departamentinin nümayəndəsi T.Melia öz çıxışında qeyd edib ki, Azərbaycan öz vədlərini yerinə yetirməlidir: ATƏT DTİHB-dən seçkilərə müşahidəçilər dəvət etmək, İlqar Məmmədov kimi həbsdə olan siyasətçiləri azad etməli, insan hüquqlarının pozulmasını araşdırmalı, vətəndaş cəmiyyəti ilə real dialoqa yardım etməlidir.

Eyni zamanda o deyib ki, Vaşinqton heç kimin tərəfini tutmur və Azərbaycan xalqı öz gələcəyini  özü həll etməlidir.

Milli Şuranın nümayəndəsi E.Namazov deyib ki, demokratiya və insan hüquqları yalnız Azərbaycanın problemi deyil, bu, həm də regional təhlükəsizlik məsələsidir.

“Ümid edirik ki, tərəfdaşlarımız bunu başa düşürlər”, - o vurğulayıb və beynəlxalq birliyi seçkilərə öz müşahidəçilərini göndərməyə, exit-poll keçirməyə çağırıb. Belə ki, “əvvəlki seçkilər saxtalaşdırılıb”.

E.Qədirli ölkədə siyasi dialoqun vacibliyini qeyd edib və bildirib ki, adamlar hökumətə etibar etmir. 

S.Seyidov bu qınaqlara etiraz edərək bildirib ki, prezident İlham Əliyev ölkədə insan hüquqlarının vəziyyətinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı xüsusi fəaliyyət planı imzalayıb.

“Azərbaycanda demokratik qüvvələr birləşməyə cəhd göstərirlər. Bu mühiti kim yaradıb? Müxalifət bizimlə yanaşı oturur. Bu, avtoritar rejimin təzahürü ola bilərmi?”, - o hiddətlənib.

Azərbaycanda siyasi məhbusların sayı barədə sualın cavabında isə o, “siyasi məhbus qalmayıb” deyib.

Dinləmələrdə əsas nəticə nə oldu? Turan-ın Vaşinqton müxbirinin bu sualına NED-dən Miriam Lanskoy belə cavab verib: “Hakimiyyət danışıqların mövzusunu dəyişmək, Qarabağdan, Ermənistandan danışmaq istəyir, insan hüquqlarından yox”, - o vurğulayıb. 

“Rüstəm İbrahimbəyovun namizədliyi qeydiyyata alınmasa və ya ölkəyə buraxılmasa beynəlxalq reaksiya necə olacaq” sualının cavabında o deyib ki, çox şey vəziyyətin inkişafından, qeydiyyatdan imtinanın səbəblərindən asılı olacaq.

O həmçinin gənc fəallara təzyiqlərlə bağlı narahatlığını bildirib.

Bu istirahət günlərində bir neçə gənc fəal həbs olunub və onların barəsində dəqiq məlumat yoxdur.

Hakim YAP nümayəndələrinin İlham Əliyevin opponentləri və qarşıdakı seçkilər barədə son bəyanatlarına toxunan M.Lanskoy bu bəyanatları “qəribə” adlandırıb. Onların sözlərini belə başa düşmək olar: “bizə seçkiqabağı kampaniya lazım deyil, çünki xalq onsuz da bizi sevir”.

“İyulun 2-də prezidentin öz çıxışında müxalfəti satqın adlandırması və polisin heç bir şeyə görə cəzalandırılmayacağını deməsi çox həyəcanlı haldır. Bununla o, seçkilərə qeyri-ciddi münasibətini göstərib”, - o vurğulayıb. -25V-