Avropa Şurası Parlament Assambleyasına müraciət

Bakı, Azərbaycan, 

27 Mart, 2013-cü il 

Avropa Şurası Parlament Assambleyasınn prezidenti, 

cənab Jean-Claude Mignona,

Surəti: Almaniya Federativ Respublikası Bundestaqının  deputatı, 

Avropa Şurası Parlament Assambleyasınının üzvü, cənab Kristofer Ştrasserə

Avropa Şurasının  Baş katibi, cənab Thorbyorn Jaglanda,

Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin sədri, cənab Gilbert Saboya Sunyeyə,

Avropa Şurası İnsan Hüquqları üzrə komissarı, cənab Nils Muizniekse, 

Avropa Şurası Parlament Assambleyasının üzvlərinə

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən müstəqil hüquq müdafiəçiləri, 

vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları, siyasi partiyalar, keçmiş siyasi məhbuslar 

və hazırda siyasi motivlərlə həbs edilmiş məhbusların yaxınları tərəfindən 

MÜRACIƏT

Cənab Jean-Claude Mignon, 

Biz Almaniya Federativ Respublikasının deputatı cənab Kristofer Ştrasserin 24 mart 2009-cu ildə Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) tərəfindən Azərbaycanda siyasi məhbuslar üzrə məruzəçi təyin edilməsini böyük ümidlə qarşıladıq və bunu ölkəmizdə getdikcə artan siyasi repressiyaların dayandırılması, siyasi məhbusların azadlığa çıxması yönündə yeni mərhələ hesab etdik.  Ölkəmizin demokratik ictimaiyyəti əmin idi ki, bu hesabatın qəbulu gələcək repressiyaların qarşısının alınması yönündə mühüm adım olacaq. Eyni zamanda biz narahat idik ki, hesabatın qəbul edilməməsi siyasi və ictimai fəallara qarşı növbəti təqiblərin güclənməsinə rəvac verəcək. Təəssüf ki, bu ehtimallar doğruldu və AŞPA-nın son sessiyasında hesabat üzrə qətnamə layihəsinin qəbul edilməməsi ölkədə yeni təqiblərlə müşayiət olunaraq, hakimiyyəti tanınmış siyasi fəallara qarşı qondarma ittihamlarla həbslərə başlamağa həvəsləndirdi. Məsələn, AŞPA-nın sessiyasından dərhal sonra hesabatda adı çəkilən siyasi məhbuslar -  “Tolışi Sədo" qəzetin redaktoru Hilal Məmədovun məhkəmə prosesi ictimaiyyət üçün qapalı keçirilməyə başladı, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası sədrinin qaynı Elnur Seyidov barədə ittihamların sayı artırılaraq ağırlaşdırıldı.  Yanvar-mart ayları ərzində İsmayıllı və Bakıda baş vermiş etiraz aksiyaları ilə bağlı isə 6 nəfər şəxsə, o cümlədən Respublikaçı Alternativ Hərəkatının sədri İlqar Məmmədov, Müsavat Partiyasının başqan müavini Tofiq Yaqublu və Nida Vətəndaş Hərəkatının üzvləri – Rəşad Həsənov, Məhəmməd Əzizov, Bəxtiyar Quliyev və Şahin Novruzova qarşı qanunsuz cinayət ittihamları irəli sürülərək, barələrində iki aylıq həbs qəti-imkan tədbiri seçildi. 

Bildiyiniz kimi, 2000-ci ildə Azərbaycan Avropa Şurasına üzvlüklə bağlı ərizəsində “hüquq müdafiə təşkilatlarının “siyasi məhbus” hesab etdiyi dustaqların işinin tanınması və onların azad edilməsininin mümkünlüyü” barədə öhdəlik yer alırdı . Ancaq sonrakı illərdə AŞPA üzvlərinin, yerli və beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatlarının çağrışlarına baxmayaraq, Azərbaycan höküməti siyasi məhbus kimi tanınan dustaqların tamamilə azad olunması və ya məhkəmə işlərinə yenidən baxılması yönündə  siyasi iradə nümayiş etdirmədi. Məsələn, AŞPA-nın mandatı üzrə “Azərbaycanda siyasi məhbuslar adlı” hesabat ilk dəfə 2002-ci ldə belçikalı deputat Corc Klerfayt , 2004-cü ildə isə britaniyalı deputat Malkolm Bryusun  müəllifliyi ilə hazırlanıb qəbul edildi. Bu hesabatlar qəbul edildiyi müddətdə və daha sonra ölkə başçısının imzaladığı əfv fərmanları ilə bəzi siyasi məhbuslar azadlığa çıxsa da, problem tamamilə həll edilmədi. Əksinə Azərbaycan hakimiyyəti siyasi məhbuslarla bağlı problemin həlli üçün hüquq müdafiəçiləri və dövlət orqanlarının iştirakı ilə birgə İşçi Qrup yaradılacağını vəd etsə də, buna əməl olunmadı. 

Biz əminliklə qeyd etmək istərdik ki, cənab Kristofer Ştrasserin AŞPA-nın Azərbaycanda siyasi məhbuslar üzrə məruzəçi təyin edilməsi siyasi fəallara, hüquq müdafiəçiləri və jurnalistlərə qarşı siyasi repressiyalar daha da kəskinləşdiyi dövrə təsadüf etdiyindən vacib və humanist addım idi. Həmin dövrdə ölkədə sərbəst toplaşmaq azadlığı və ictimai-siyasi fəaliyyət imkanları məhdudlaşmış, Konstitusiyada prezidentliyə namizədliklə bağlı məhdudiyyəti nəzərdə tutan müddəanın ləğvi ilə bağlı referendum keçirilmişdi. Belə bir şəraitdə AŞPA-nın Azərbaycana siyasi məhbuslar üzrə məruzəçi təyin etməsi ölkəmizin Avropa Şurası qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi ilə bağlı məntiqi addım idi. 

Təəssüf ki, Azərbaycan hakimiyyəti siyasi repressiyaları dayandırmaq, habelə siyasi məhbuslarla bağlı yerli hüquq müdafiəçiləri ilə dialoq əvəzinə, cənab Ştrasserin mandatına etimadsızlıq göstərərək, ötən 3 ildə destruktiv mövqe nümayiş etdirdi. Məsələn, AŞPA-nın siyasi məhbuslar üzrə məruzəçisi öz mandatını icra etmək üçün Azərbayacana səfər etmək, burada siyasi məhbuslar, onların vəkilləri və ailələri ilə görüşməyə çalışsa da, ona Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən səfər vizası verilmədi. Nəticədə cənab Ştrasser yalnız müstəqil QHT-lər, hüquq müdafiəçiləri, vəkillər və siyasi məhbus ailələri ilə birbaşa kommunikasiya və əlaqələri vasitəsilə topladığı məlumatlar əsasında “Azərbaycanda siyasi məhbuslar məsələlərinin izlənilməsi” adlı hesabat  hazırladı. 

Biz cənab Ştrasserin hazırladığı hesabatı strukturu, təqdim edilən məlumatlar və siyasi məhbus işləri üzrə dolğun təsnifatı baxımından ölkəmizdəki siyasi repressiyaları mükəmməl təsvir edən sənəd hesab edirik. Hesabatda AŞPA-nın mandatı üzrə 2002 və 2004-cü illərdə Klerfayt və Brucenin hazırladığı hesabatlara istinad olunmaqla, “köhnə işlər”dən, həmçinin 2005-ci ildən sonra aparılan qanunsuz istintaq və məhkəmə prosesləri nəticəsində aparılan siyasi “cinayət işlərindən” geniş bəhs olunur. Biz bu cür obyektiv və dolğun hesabatın hazırlanmasında göstərdiyi peşakarlığa görə cənab Ştrasserə və onun komandasına minnətdarlığımızı bildirir, bunu ölkəmizdə siyasi repressiyalara aydınlıq gətirən fundamental sənəd hesab edirik. Biz həmçinin 26 iyun 2012-ci ildə AŞPA-nın Hüquq Məsələləri və İnsan Haqları Komitəsində siyasi məhbuslara dair cənab Ştrasserin məruzəsi əsasında “Siyasi məhbusların müəyyənləşdirilməsi”  hesabatının hazırlanmasını, 3 oktyabr 2012-cü ildə isə AŞPA-nın plenar iclasında bu sənəd üzrə qətnamənin qəbul olunmasını yüksək qiymətləndiririk. 

Ancaq biz təəssüflə qeyd edirik ki, Azərbaycan hakimiyyətinin şübhəli təbliğatı nəticəsində AŞPA-nın 23 yanvar 2013-cü ildə keçirilən sessiyasında “Azərbaycanda siyasi məhbuslar məsələlərinin izlənilməsi” üzrə hesabata qarşı gerçəkliyi əks etdirməyən fikirlər səslənmiş, bu barədə qətnamə layihəsi 125 nəfər AŞPA üzvünün əleyhinə səsverməsi nəticəsində qəbul edilməmişdir. Səsvermə ilə bağlı bizi narahat edən digər məsələ bəzi Qərbi Avropa ölkələrindən olan deputatların, o cümlədən Azərbaycan üzrə həmməruzəçilər – cənab Pedro Aqramunt və cənab Jozef Qrexin qətnamə layihəsinə qarşı səsverməsidir. Adıçəkilən həmməruzəçilərə son iki ildə siyasi məhbuslar və repressiyalarla bağlı materiallar təqdim edilməsinə baxmayaraq, onlar bu məlumatlar üzrə araşdırmalar aparmadan qərəzli mövqe tutdular.  

Biz Azərbaycanda siyasi repressiyaların hələ də davam etdiyi və siyasi motivlərlə həbslərin hər ay çoxaldığını xataırladaraq, AŞPA-nın son sessiyasında “Azərbaycanda siyasi məhbuslar məsələlərinin izlənilməsi” qətnaməsi üzrə keçirilmiş səsvermənin nəticələrini ədalətsiz və qeyri-humanist hadisə hesab edirik. 

Qətnamə üzrə səsvermənin nəticələrinin yalnız Azərbaycan hakimiyyətinin siyasi maraqlarına xidmət etdiyini, siyasi repressiyalardan əziyyət çəkən vətəndaşların isə Avropa Şurasının dəstəyindən məhrum qaldığını qeyd etmək istərdik. Bununlada ölkəmizdə AŞPA-ya olan etimadın bir daha sarsıldığını bəyan edərək, Azərbaycanda  insan hüquqlarının müdafiəsinə beynəlxalq dəstəyin təmin olunması məqsədilə Sizdən aşağıdakıları xahiş edirik: 

 Azərbaycanda hazırda 60-dan artıq şəxsin siyasi motivlərlə həbsdə  və ya məhkəmə qərarı gözləməklə potensial siyasi məhbus olduğunu nəzərə alaraq, AŞPA-nın siyasi məhbuslar üzrə məruzəçi mandatı davam etdirilsin. 

 AŞPA-nın son sessiyasında “Azərbaycanda siyasi məhbus məsələlərinin izlənilməsi” barədə qətnamə layihəsinin əleyhinə səsvermiş şəxslər (Azərbaycan və Rusiya parlamentinin üzvləri istisna olmaqla) yerli və beynəlxalq ictimaiyyətə bu qərarlarının səbəbi barədə ətraflı və qənaətbəxş izahat təqdim etsinlər;. 

 Azərbaycanın Avropa Şurası qarşısında öhdəliklərinin icrası üzrə monitorinqinə məsul AŞPA-nın həmməruzəçiləri Pedro Aqramunt və Josef Qrexin fəaliyyətinə olan inamın sarsıldığı nəzərə alınaraq, bu şəxslərin mandatı ləğv edilərək, digər AŞPA üzvləri ilə əvəz edilsin; 

 AŞPA-nın son sessiyasında “Azərbaycanda siyasi məhbus məsələlərinin izlənilməsi” barədə qətnamə layihəsinin əleyhinə səsvermiş şəxslərə Azərbaycan ictimaiyyətinin etimad etmədiyi bildirilməklə, onlara 16 oktyabr 2013-cü il prezident seçkisi ilə bağlı AŞPA-nın beynəlxalq seçki müşahidə missiyasında təmsilçilikdən imtina etməsi tövsiyyə edilsin. Xatırladaq ki, qətnamənin əleyhinə səsvermiş şəxslərdən bu qərarlarının səbəbi barədə ətraflı və qənaətbəxş izahat əldə etməyincə, biz onların  Azərbaycanla bağlı siyasi proseslərdə tərəfsiz qalacağına inamsızlığımızı ifadə edir və onlarla gələcək təmaslarımızdan imtina edirik. 

 “Azərbaycanda siyasi məhbus məsələlərinin izlənilməsi” üzrə qətnamə layihəsinə əlavədə  adları çəkilərək, hazırda təcili tibbi yardıma ehtiyacı olan 6 nəfər xəstə məhbusların azad edilməsi yönündə Avropa Şurasının müvafiq strukturları səylər nümayiş etdirsin; 

İmza edənlər: 

N Name Position / Organization E-mail

1 Alasger Mammadli Chairman, Monitoring of Broadcasting Center amammadli@irex.org 

2 Ali Karimli Chairman, Azerbaijan Popular Front Party alikarimli@yahoo.com 

3 Anar Orujlu Chairman, Caucasus Media Investigations Center caucasusmedia@gmail.com 

4 Anar Mammadli Chairman, Election Monitoring and Democracy Studies Center aspyo@yahoo.com 

5 Annagi Hacibeyli President, Azerbaijan Lawyers Association ahacibeyli@gmail.com 

6 Arzu Abdullayeva Chairperson, Azerbaijan Helsinki Citizen Assembly arzu.ismayl@gmail.com 

7 Arastun Orujlu Director, “East-West” Research Center arastun_orujlu@yahoo.com 

8 Asabali Mustafayev Chairman, Democracy and Human Rights Resource Center mustafayev@list.ru 

9 Elchin Abdullayev Chairman, Democratic Institutions and Human Rights Social Union dihrsu@gmail.com 

10 Gelender Muxtarli Chairman, National Democratic Party Qelender-muxtarli@mail.ru

11 Gubad Ibadoglu Chairman, Public Initiatives Center gubad.ibadoglu@gmail.com 

12 Hafiz Hasanov Chairman, Law and Development Public Association himerkez@yahoo.com 

13 Hikmet Hadjy-zadeh Expert, FAR Centre farmonitor@stream.az 

14 Isa Gambar Chairman, Musavat Party isa.gambar@gmail.com

15 İbrahim İbrahimli, Member of Coordination Council, Public Chamber ibrahim.zeyneddinli@gmail.com

16 Ilgar Ibrahimoglu Chairman, Centre for the Protection of Freedom of Conscience and Religion ibrahimoglu@gmail.com 

17 Ilgar Huseynli President, Social Strategic Studies and Analytically Investigations Public Union ssraipu@gmail.com 

18 Intigam Aliyev President, Legal Education Society intigamaliyev@yahoo.com 

19 Khalid Kazimov Chairman, Regional Human Rights and Media Center xalidvahidoglu@gmail.com

20 Khalid Bagirov Member of Board, Republican Alternative Civic Movement xalidshuruk@gmail.com 

21 Kochari Nagibayli Chairman of Western Azerbaijan Union nagibeyli@mail.ru

22 Leyla Yunus President, Peace and Democracy Institute ipd1995@gmail.com 

23 Leila Aliyeva President, Center for National and International Studies leilalibek@yahoo.com 

24 Mehriban Vazir Chairperson, center for Political Culture of Azerbaijani Women mehribanvezir@gmail.com

25 Mirvari Gahramanli Chairperson, Committee of Protection of Oil Workers Rights mirvari.gahramanli@gmail.com 

26 Mireli Huseynov Chairman, Democracy Learning Public Union mirelihuseynov@gmail.com

27 Ogtay Gulaliyev Chairman, For the Sake of Democratic Reforms Union o.gulaliyev@gmail.com 

28 Panah Huseyn Chairman, Azerbaijan People Party panahhuseyn@gmail.com

29 Rasul Jafarov Chairman, Human Rights Club resul.j@gmail.com

30 Rashid Hajili Chairman, Media Rights Institute mediarightsaz@hotmail.com 

31 Rauf Arifoglu,   Editor-in-chief of Yeni Musavat newspaper mehmet.bulud@gmail.com

32 Rovshan Agayev Deputy Chairman, Centre for Assistance to Economic Initiatives agayev73@yahoo.com 

33 Rafig Tamrazov Chairman, Centre of Equal Opportunities rtamrazov@gmail.com

34 Rovshan Haciyev President, School of Democratic Journalism haciyevrovshan@gmail.com 

35 Rafig Manafli Chairman of  Supreme Assembly, Civil Solidarity Party rafigmanafli@mail.ru

36 Rahim Hajiyev, Editor-in-chief of Azadliq newspaper adif2009@gmail.com

37 Sulhaddin Akber Chairman, Open Society Party sulhaddin.akbar@gmail.com 

38 Samir Kazimli Coordinator, Alliance for Defense of Political Freedoms samirkazimli@gmail.com 

39 Ulvi Hasanli Chairman, Free Youth Organization ulvihasanli@gmail.com 

40 Uzeyir Mammadli Member of Board, NIDA Civic Movement pontipilatt@gmail.com

41 Vidadi Mirkamal Chairman, Arbiter Law Center arbitrvm@bk.ru 

42 Vidadi Iskandarli Chairman, Assistance to Protection of Democracy Public Association vidadi.isgenderov@gmail.com 

43 Zaur Akber Chairman, Youth Club Public Association zaurakbar84@gmail.com 

44 Zafar Guliyev, Acting Chairman, Public Chamber zafarli@mail.ru 

45 Zohrab Ismayil Chairman, Free Economy Center free.economy@gmail.com 

For further communication: 

Election Monitoring and Democracy Studies Center 

Address:   3/156 Vagif Avenue, AZ 1007, Baku, Azerbaijan; 

Phone/ Fax:     (+994 12) 596 22 94

E-mail: civiccampaignaz@gmail.com 

aspyo@yahoo.com