Azərbaycanda çap mətbuatının məhvi barədə...

Rus dilində nəşr edilən "Exo" qəzetinin baş redaktoru Rauf Talışınskinin bu ilin mayında qəflətən vəfatından sonra bu həftəlik nəşr bağlandı. Rəhbərlik bunun səbəbini maliyyə problemi ilə izah etdi - çap olunmaq üçün vəsait yoxdur. Sonradan hüquq müdafiəçisi Eldar Zeynalov təəssüflə bildirdi ki, "Exo"nun son buraxılışını məxsusi olaraq alıb ki, baş verənlərlə bağlı kollektivin fikrini öyrənsin. Ancaq jurnalistlər heç oxucular ilə sağollaşmayıblar, uzun illər qəzetə abunə olduqlarına görə onlara təşəkkür etməyiblər. Çox təəssüf ki, nəşr bu cür sonluqla bitdi..

"Yeni Nəsil" jurnalist təşkilatının rəhbəri Arif Əliyev "Exo"nun nəşrinin dayandırılmasının səbəblərini "Zerkalo" İnternet-nəşrinə açıqlayıb: "Exo" gəlir gətirmirdi, gizli şəkildə dövlət tərəfindən subsidiya alırdı. Rauf Talışınski Demokratik İslahatlar Partiyasının sədr müavini olmağa razılaşmışdı, baxmayaraq ki, əvvəllər siyasi həyatda iştirak etməməklə bağlı jurnalist prinsipini dəstəkləyirdi. O, Azərbaycanda tanınmış siyasi xadim tərəfindən siyasətə cəlb edilmişdi. Görünür, həmin mənbə vasitəsilə qəzeti maliyyələşdirirdi. Məlumdur ki, "Exo" müstəqil və obyektiv KİV kimi qala bilməzdi və bu da jurnalistlərin yazılarında özünü büruzə verirdi. Qəzet oxucuların çoxu üçün artıq maraqsız idi, çünkü hakimiyyətə opponentlik etmirdi, dərin nöqsanları açıb göstərmirdi. Oxucu "Exo"nu tərk etmişdi. Talışınskinin vəfatından sonra isə maliyyələşmə tamamilə dayandırıldı.

2014-cü ilin mayında rus dilində nəşr edilən "Zerkalo" qəzeti öz nəşrini dayandırdı. Hələ kollektiv 2000-ci ildə ondan ayrılaraq "Exo"nu təsis etmişdi.

Bundan bir ay öncə "Zerkalo"nun aparıcı analitiki Rauf Mirqədirov casusluqda ittiham olunaraq həbs edilmişdi. İki il sonra bu "casus" sakitcə Bakıdan İsveçrəyə göndərildi və indi orada ailəsilə rahat yaşayır.

"Biz gündəlik nəşrdən həftəliyə keçərkən düşündük ki, öhdəsindən gələ bilərik. Ancaq sonrakı proseslər bunun mümkün olmadığını göstərdi", - "Ayna-Zerkalo" qəzetinin baş redaktoru Elçin Şıxlı bildirib.

"Zerkalo" qəzeti artıq yoxdur, onu İnternet variantı ilə əvəzləməyə çalışırlar.

Beləliklə, hakimiyyət Azərbaycan dilində nəşr edilən qəzetlərin çoxu kimi rus dilində dərc edilən iki böyük nüfuzlu nəşri də uğurla və hay-küy olmadan sıradan çıxardı.

Demokratik ictimaiyyət siyasi və jurnalist təşkilatlarının etiraz bəyanatları ilə kifayətlənərək baş verənləri qəbul etdi.

Qapanmış KİV-lərdə hakimiyyətin ünvanına kəskin tənqidlər olmadı. "Exo"da, ümumiyyətlə, Azərbaycan rəhbərliyinə qardaş kimi yanaşırdılar, "Zerkalo" da tənqidi yazılarda yumşaq ifadələr işlətməklə hakimiyyəti qıcıqlandırmadı. Lakin "Exo" və "Zerkalo" açıq şəkildə yarınmaq, hər gün yalan yazmaq vəziyyətinə düşmədi, baş redaktorların üzərində hakimiyyətin mütləq nəzarəti yox idi. Demək olar ki, hakimiyyət polis və məhkəmədən istifadə edərək digər KİV-lərlə də çox rahat haqq-hesab çəkib. İyunun 4-də Ali Məhkəmədə "Azadlıq" radiosu, "Azadlıq" qəzeti, həmçinin xaricdən yayımlanan "Turan" TV və Azərbaycan saatı" proqramının saytlarının bloklanması ilə bağlı kassasiya şikayəti təmin edilməyib.

Azərbaycanda həbs edilən jurnalistlər arasında tanınmışlar var: Gürcüstanda oğurlanaraq Bakıya gətirilən Əfqan Muxtarlı, videobloger Mehman Hüseynov, "Azadlıq"ın müxbiri Ziya Əsədli və başqaları.

"Azərbaycanda bütün əsas azadlıqlar, o cümlədən mətbuat azadlığı təmin olunub", - prezident İlham Əliyev 2018-ci ilin yanvarında deyib.

Ancaq "Freedom House" beynəlxalq hüquq-müdafiə təşkilatının illik "Mətbuat azadlığı 2017" hesabatında Azərbaycan mətbuat azadlığının pozulduğu ölkələr onluğuna daxildir.

Deməli, adı çəkilənlərdən hansısa doğru danışmır. Bunun kim olması məlumat almaq, gündəlik baş verən hadisələri izləmək üçün qəzet oxumaq imkanlarından məhrum edilmiş oxucu üçün önəmli deyil. Ancaq "çap mətbuatının sıradan çıxması obyektiv prosesdir" deyənlərə isə Moskva, London, İstanbul metrolarında yerli qəzetləri oxuyan sərnişinlərin fotolarını göstərmək istəyirsən..