Bakı Rusiyadakı Azərbaycan vətəndaşlarına yardım etməlidirmi?

Bakı/26.09.22/Turan: Rusiyada Ukrayna ilə savaşla bağlı elan edilən qismən səfərbərliyin orada ticarətə, alış-verişə ciddi təsir göstərdiyi bildirilir.

Gələn xəbərlərə görə, hazırda Rusiya bazarlarında, ticarət mərkəzlərində alver çox azalıb.

Digər tərəfdən, Rusiyanın Mərkəzi Bankının məlumatına görə, cəmi bir günə bank hesablarından 132,1 milyard rubl çıxarılıb.

Azərbaycandan Rusiyaya 1 milyondan çox adamın işləməyə getdiyi deyilir. Onların əksəriyyəti ticarət sektorunda çalışır.

Hazırda Azərbaycanla Rusiya arasında quru sərhədlər bağlı olduğundan və təyyarə biletləri kəskin bahalaşdığından onların çətin vəziyyətə düşdükləri bildirilir.

Azərbaycan hökuməti hələ də onlardan Azərbaycan vətəndaşlığını saxlayan kəsimə hansısa dəstək paketi göstərməlidirmi?

Milli Məclisin deputatı Azər Badamov Turan-a bildirib ki, elan olunmuş qismən səfərbərliyin Rusiyada ticarətlə bir əlaqəsi yoxdur. "Ölkədə baş verən ümumi bahalaşma Ukrayna müharibəsi ilə bağlı tətbiq olunmuş sanksiyalar ilə bağlıdır. Rusiyada çoxlu Azərbaycan vətəndaşı da yaşayır və işləyir. Təbii ki, bu bahalaşma bütün Rusiya vətəndaşlarına təsir etdiyi kimi, orada yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarına da təsir göstərmişdir".

Lakin deputat bununla bağlı Azərbaycan dövlətinin Rusiyada yaşayan vətəndaşlarımıza hər hansı bir yardım göstərəcəyini düşünmür. "Çünki dövlət əsasən xarici ölkələrdə yaşayan vətəndaşlarımızın təhlükəsizliyi ilə bağlı çətinlik yarananda yardım göstərir və onlar təxliyə edilirlər. Bu gün Rusiyada yaşayan vətəndaşlarımızın təhlükəsizliyi ilə bağlı heç bir təhlükə yoxdur".

O qeyd edib ki, Rusiyada baş vermiş bahalaşma bütün dünyada cərəyan edən iqtisadi prosesdir və elə bir ölkə yoxdur ki, bu gün malların və xidmətlərin bahalaşması ilə qarşılaşmasın. "O cümlədən Azərbaycanda da ilin əvvəlindən müəyyən qədər bahalaşmalar olub. Hökumətimiz ölkə daxilində antiinfilyasiya tədbirləri həyata keçirir və qlobal bahalaşmanın ölkədə vətəndaşlarımıza mənfi təsirlərini aradan qaldırılması üçün tədbirlər görür".

Badamov hesab edir ki, Rusiyada yaşayan Azərbaycan vətəndaşları əgər oradakı bahalaşmadan əziyyət çəkirlərsə, ölkəyə qayıda bilərlər. "Təyyarə biletlərinin qiymətlərinin kəskin artması ilə bağlı qeyd edə bilərəm ki, bu, müvvəqqəti bahalaşmadır, Rusiyada elan olunmuş qismən səfərbərlik insanlar arasında həyəcan yaratmışdır. Rusiya vətəndaşları müharibədən boyun qaçırçmaq üçün kütləvi şəkildə xaricə gedir. Ona görə də təyyarə biletlərinə kəskin təlabat yaranmışdır. Hesab edirəm ki, bir neçə gün keçəndən sonra bu həyəcan sakitləşəcək və qiymətlər də əvvəlki səviyyəyə qayıdacaqdır. Rusiyaya təyyarə biletlərin qiymətlərinin artması müvvəqəti haldır və ona görə də orada yaşayan vətəndaşlarımızın bilet bahalığına görə narahat olmağı lazım deyil. Ölkəmizə qayıtmaq istəyən vətəndaşlarımız məlum məsələ ilə bağlı baş vermiş həyəcanın sakitləşməsini gözləməli və sadəcə bir az səbrli olmalıdırlar".

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Aydın Hüseynov isə Turan-a bildirib ki, Rusiya banklarından çıxarılan vəsaitlərin məbləği bu ölkə üçün o qədər də ciddi məbləğ deyil. "Yəni bu, Rusiya iqtisadiyyatına önəmli təsir edəcək bir formada deyil".

Hüseynovun fikrincə, məsələ müvəqqəti xarakter daşıdığı üçün Rusiyada daima çalışan, sahibkarlıqla məşğul olan Azərbaycan vətəndaşları üçün o qədər də qorxulu tendensiya yoxdur. "Çünki müharibə artıq pik həddini keçib. Müharibənin ən aktiv fazasında bizim oradakı biznesmenlər üçün bir ciddi problem olmadısa, artıq onlarda bir adaptasiya baş verib. Ona görə də panikaya düşmək üçün əsas yoxdur".

Komitə üzvü qeyd edib ki, Azərbaycan dövləti öz vətəndaşlarını heç vaxt problemlərlə üz-üzə qoymur. "Sadəcə qeyd edilən o problemin yaranması üçün bir zəmin yoxdur".

İqtisadçı Natiq Cəfərli isə bildirib ki, Rusiyadan Azərbaycana göndərilən vəsaitin həcmi ildən ilə azalır. "Göndərilən vəsaitin həcmində pik 2013-cü ildə olub. Həmin il 4 milyard dollara yaxın pul göndərilib. Pandemiyadan əvvəlki ildə bu məbləğ artıq 1 milyarddan bir az yuxarı idi. 2020-ci ildə isə 700 milyon dollara düşdü. Bunun əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, Rusiyada oturuşmuş həyata malik olan insanlar artıq öz ailələrini də ora aparırdı və pul göndərməyə ünvanlar azalırdı. Digər tərəfdən də Rusiyada işləyənlərin özlərinin gəlirləri da azalırdı deyə hər il Azərbaycana daha az məbləğdə pul göndərirdilər".

Ekspert qeyd edib ki, Rusiyada işləyən azərbaycanlılar ölkəyə qayıtmağa tələsmirlər. "Çünki bura qayıtsalar iş tapacaqlarına, iş quracaqlarına zəmanət yoxdur. Ölkədə biznes mühiti çox pisdir, iş yerləri ilə bağlı ciddi problemlər var, heç bir dəstək proqramı yoxdur. Ona görə də onlar sona qədər gözləməyə üstünlük verəcəklər".

Onun sözlərinə görə, böhranlı vəziyyətlərdə Qazaxıstana, hətta Özbəkistana köçmək istəyən azərbaycanlıların sayı vətənə dönmək istəyənlərin sayından daha çox olur. "Çünki orada ən azından kiçik və orta sahibkarlar üçün Azərbaycana nisbətən normal şəraitin olduğunu bilirlər".

O hesab edir ki, ölkənin hər hansı dəstək paketini açıqlamasındansa, Azərbaycanda normal biznes mühitinin yaradılması, investorlar, iş qurmaq istəyənlər üçün şəraitin yaxşılaşdırması, onların fəaliyyətinə mane olan faktorların aradan qaldırılması daha yaxşı olar. "Amma, təəssüf ki, bunun işartılarını biz görmürük. Azərbaycanda biznes mühiti çox pis vəziyyətdədir". 0