Bu gün şəhid gizir Aydın Abdullayevin şəhidliyinnin qırxıncı günüdür

Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin giziri Aydın Abdullayevin şəhidliyinin 40-cı günüdür

Bizi şəhid gizir Aydın Abdullayevin atası Əmirsultan müəllim elə binanın önün-də-cə qarşıladı. Gözlərindən kədər yağan, ancaq məğrur duran şəhid atası məni və həmkarım fotoqraf  Etimad Budaqovu evə dəvət etdi. Blokun girişində ciddi və cə-sur baxışlı Aydınla “üz-üzə” gəldik. Blokun girişində qoyulmuş xatirə löv-həsinə diq-qətlə baxdıqca, şəkil 23 illik ömür sa-hibinin hə-yat yolundan; həyat dolu nik-bin-li-yi, cəsarəti, torpağa bağ-lı-lı-ğından səssizcə danışırdı.  Lakin düşmənlə üz-bə-üz təmas xəttində xidmət etmiş, nümunəvi xidmətə görə fəx-ri fərmanlarla təltif edil--miş sadə, nikbin, və-tən-pərvər Aydın Abdullayev haqqında bil-mə-dik-lə-ri-miz  çox idi. Bil-mə-dik--lərimizi də ailə üzv-lə-rindən, yaxınlarından eşitdik. 

Aydın 1990-cı ilin sentyabrın 29-u dünyaya göz açmışdı. Ailənin sonbeşiyi olan Aydın elə uşaq---lıq-dan o biri iki qardaşları—Nicat və Cavaddan  istər xaraktercə, is-tər-sə də maraq dai-rə-si ba-xımından fərq-lə-nir-miş. İdmana böyük həvəs göstərir, karate, boks, cüdo, qaydasız dö--yüş kimi idman növləri ilə məş-ğul olur, hər dəfə yarışlardan qalib kimi boynunda medal gə-lən--də atası Əmir-sul-tan və ana-sı Sevil xanı-mın ürəyi dağa dönürdü. 

“Hərdən evdə Aydını qardaşıyla güləşdirirdim. Özündən böyük olan qardaşının da kürəyini yerə vururdu. İdmana böyük həvəsi vardı. Onun uğurlarıyla fəxr edir-dim.’”—deyə atası Əmirsultan ki-şi sözə başlayır. Suraxanı rayonu 278 saylı orta mək-təbin məzunu olan Aydın məktəbi 4-5 qiymətləriylə oxuyub, sinif yoldaş-la-rına, dostlarına qarşı çox diqqətcil idi.

Məktəbdən sonra gününün çox hissəsi məşqlərdə, yarışlarda keçirdi. Sinəsinə tax-dığı me-dal-lar-la təkcə ailəsinin deyil, qonşularının da sevgisini qazanmışdı. “Medallar  cin-gil-də--dikcə, o, uşaq hərəkəti ilə qürurlanır, deyirdi ki, “mənlə fəxr edin”. Həyətdə kimisə əlində ağır sumkayla görəndə kömək edirdi, hamıya qarşı mehriban idi.” —qonşu- Mahirə xanım  əlavə etdi.

Bir dəfə rayonlardan birindən yarışdan qayıdan Aydının vəziyyətini görəndə Sevil ana özünü sax--la-ya bilməyib onu danlamışdı da.  “Yarışda qalib gəlsə də, bir ayağı sınmışdı. Avtobusdan o və-ziy--yət-də düşüb evə gələndə gözlərimə inana bilmədim. Danladım. Ana kimi narahat oldum. An-caq ata-sı onu heç vaxt danlamayıb. O, atasının fəxri idi... ”— Aydının anası Sevil xanım dil-lən-di. 

Aydın isə bütün bunlara bax-ma-ya-raq, öz arzu və xəyallarının dalınca qaçırdı. Gələcək həyatını  id--manla bağlamaq, Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasına qəbul olmaq istəyirdi. La--kin Tanrının alın yazısı onu id-ma-na deyil, hərbi sahəyə yön-lən-dir-di. Bununla da Aydının içində gizlənmiş başqa xarak-te-ri-ni—cid-di və intizamlı hərbçi dözümünü, vətən-se-vər-li-yi-ni,  hətta torpaq üçün gözünü qırpmadan  şə-hid olmasını üzə çıxardı. 

İmtahanlardan çox da yüksək bal toplamayan Aydın sənədlərini Hərbi Akademiyaya gön-dər-ildi. Tib-bi komissiyadan keçən namizədlərə, təlimə göndəriləcəyi söylənilsə də, yüzdən çox nami-zə-din,  eləcə də Aydının sənədləri geri qaytarıldı. “Getdik akademiyaya. Orada müavin za--bit söylədi ki, hər il bizə Naxçıvanski adına hərbi liseyin məzunları ilə yanaşı, İnstitutdan da mə--zunlar gəlir, bu dəfə institutdan kəsilmiş və akademiyaya qəbul olunan məzunların balları daha yüksəkdir. De--dim ki, oğlumun hərbiyə həvəsi var, idmançıdır, xeyli nailiyyət əldə edib, medallar qazanıb, onu götürün. Elə valideynlər olur ki, gəlib xahiş edir, hərbidə oxuyan oğlunu ikinci-üçüncü kurs-da çıxarmaq istəyir, o cür uşaqların yerinə götürün. Dedi ki, olmaz, bizə belə göstəriş var.”—de-yə şəhid gizirin atası Əmirsultan kişi əlavə edir.

“ Onun qəhrəmanlığı Aydına çox böyük təsir etdi” Hamı kimi Aydın da hərbi xidmətini başa vurur. Gəncədə N saylı hərbi hissədə xidmət edir. 2010-cu ilin yayı Tərtərin Çaylı kəndi istiqamətində düşmənlə təmas xəttində baş verən hadisə isə onun həyatında, fikirlərində dönüş nöqtəsi olur. Azərbaycan ordusunun giziri Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı Aydın Abdullayevin içindəki Vətən sevgisini daha da alovlandırır, bu istək onu həm də illərdir, düşmən tapdağı altında qalan torpaqlara, güllə yağışlarının və təh-lü-kə-nin olduğu səngərlərə çəkir. 

“ Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı  bütün ölkədə yayılmağa başlayanda, bütün ölkə bundan da-nışırdı. Mübarizin qəhrəmanlığı  Aydına çox böyük təsir etdi. Qərara aldı ki, orduda xid--mət etsin, zabit olsun.”—deyə gizirin atası söylədi.

Odur ki, evin sonbeşiyi sənədlərini  Suraxanı Rayon Hərbi Komissarlığına verir.  Qaraheybət tə-lim mərkəzinə  göndərilən Aydın burada kəşfiyyatçı-snayper hazır-lı-ğı keçir. Altı aylıq təlimdən sonra onu kəşfiyyatçı-snayper kimi qaynar nöqtələrdən birinə--düşmənlə təmas xətti olan Tər-tə-rin Qapanlı kəndinə göndərirlər.

  Cəbhə xəttində gözlənilən hər an təhlükə, atəş səsləri, düşmən pusqusu; bütün bunlar hərbçi Aydın Abdullayevi ayıq-sayıq olmağa sövq edir, işini yüksək səviyyədə görməyə həvəs-lən-di-rir-di. Onun üçün ge-cə-nin zülməti, gündüzün işığının fərqi yox idi. Hər an əmrə müntəzir hərbçi ki-mi  komandirlərin tap--şırıqlarını yerinə yetirirdi. Hər tapşırıq uğurla yerinə yetməsi onu daha çox ayıq-sayıq olmağa, düşmənin planlaşdırılan istənilən hədəfini zərərsizləşdirməyə, hər-binin sirləri yiyələnməyə  məcbur edirdi. 

“Sakit olun, mən kəşfiyyatçıyam”

Qardaşı Cavad onun döyüş yoldaşlarının təəssüratlarından, eşitdiklərindən danışır: “Döyüş dost-ları deyir ki, Aydın  si-la-hını sıfırlayır, diqqətini toplayır, saat-lar-la səngərə uzanırdı. Bir söz de-yəndə də deyirdi: Sakit olun, mən kəşfiyyatçıyam. Döyüş dostları bəzən “Adam nə qədər post-da olar?”—deyib yarı zarafat edəndə “Nədən qorxursuz? Qorxan adamın hərbidə nə işi? Uzaq-ba-şı ölümdür.”—deyə cavab verirmiş. ”

Atası de-yir ki, məzuniyyətə gələndə də narahat idi. “ Bir də görürdün ki, əs-gərləri ilə söhbət edir, de-yir-di, bu gün atışmadır. Az qalırdı, bizi evdə qoyub çıxsın getsin. De-yir-dim ki, oğul, bir neçə gün-lük gəlmisən, rahat dincəl, yat. O cavab verirdi ki, ata, mən istəyirəm ora qayıdım. Uşaq-lar-dan narahatam. Məzuniyyətdə onu evdə qardaşları dilə tutub saxlayırdı. Gə-lən il martın biri xid-mə-tinin üç ili tamam olacaqdı... ”—deyib qəhərlənir, oğlunun divardan asılmış şəklinə baxır.

O şəkli isə Aydın xidmət etdiyi hərbi hissədə şərəf lövhəsi üçün  çəkdirmişdi.

“...Bu şəkli mənə göndərmişdi, dedim, atam, bu şəklindən yenə çıxart. Elə oldu ki, həmin şəkli çı-xar-dıb çadırına vurduq. Təzə nişanlanmışdı. Arzuları ürəyində qaldı...”—deyib atası yenidən ağ-la-yır.

Aydının könül verdiyi qıza sürprizi

...Toy məclislərinin birində görmüşdü onu, elə ilk andan könlünü vermişdi o qıza. Könülləri ba-rış-mışdı, gənclərin. El adətiylə elçi də göndərmişdi qapılarına. Özü Bakıda olmasa da, sevdiyi qı-za ad günündə sürpriz də etmək istəmişdi.  “ Mənə zəng edib dedi ki, anacan, qızın ad günüdür, ha--zırlaşın onlara gedin. Qardaşları bu məclisə yaxşı tədarük gördülər. Xalası gəlinimə  brilyant üzük aldı. Apardıq qızgilə. Məzuniyyətə gələndə bu hadisədən çox sevindi. İyunun 31-i gəl-ni-min—Aydının nişanlısının ad günü idi. Təbrik üçün yığışıb onlara getdik. Aydın evdə mə-zu-niy-yət-----də olsa da,  getmədi. Soruşanda dedi ki, ana, ayıbdır, siz gedin.”—deyə Sevil ana söylədi.

Cəbhədə son ad günü

Sentyabrın 29-u—Aydının ad günü idi. Ailə başda Sevil ana olmaqla, bu günə  tədarük görürdülər. Qar-daşları onu təbrikə birbaşa Tərtərə gedəcəkdilər. Lakin Aydın razı olmurdu. “Qardaşları getmək istəyirdi yanına. Ancaq Akuş (onu ailədə belə adlandırırdılar) “mən eza-miy-yət-dəyəm”—deyib söhbəti dəyişirdi. Ayın 28-i nəvəmin ad günü idi. Aydının nişanlısı da bizdə idi. Onları yola salandan sonra, hazırlığa baş-la-dıq. İki qardaşı, qardaşı qaynı Tərtərə yol düş-dülər. Qaynanası da yalvardı ki, biz də gələk. Aydın bunu biləndə “arvadın cəbhə bölgəsində nə işi. Yaxşı kişinin dalınca arvad gəlməz.”—deyib etiraz etdi. Nə yaxşı ki, qardaşları gedib sonuncu də-fə gedib Aydınımı gördülər...”—deyə ana gözünün yaşını silir...

Sevil ana: “ Sonuncu dəfə əllərini dodaqlarına apardı...”

Aydının şəklinə baxdıqca, Sevil ana Aydınla son görüşünü yada salır. Bu ilin avqustun 7-i oğlunu yola saldığı gün yəqin ki, heç vaxt yadından çıxmayacaq. “ Bir dəfə atası ilə onu avto-vağ-zal-dan yola saldıq. Ağladığımı görüb dedi ki, səni bir də gətirməyəcəm yola salmağa. Niyə ağ-la-yır-san? Mən hərbçiyəm, gedirəm vətəni qoru-mağa. Sonuncu dəfə yola salanda qardaşları, atası düş-dü onu yola almağa, bu də-fə tərslikdən mən düşmədim həyətə, balkondan  baxırdım. Su atmaq is-tə--yirdim. Qonşuluqdakı dostu Aydınla getdi, dedi ki, dayı (yəni atası) əziyyət çəkməsin, atasını qoymadı yola salsın.  Evdən gedəndə əlini do---daqlarına aparıb öpüş gön-dər-di, son dəfə sa-ğol-laş-dı...”

Son dəfə məzuniyyətə gələndə hər dəfə olduğu kimi, hamı Aydının sevdiyi təamları bişirirdi. Cəbhəyə qayıdanda sovqatları əsgərləri ilə bərabər bölürdü. O həm də düşmənə acımasız olduğu qədər, dosta açıq ürəkli idi. Qardaşı Cavad deyir ki, bir dəfə Aydın bir əsgərə xəlvətcə sovqat hazırlatmışdı. Səbəbini soruşanda Aydın demişdi: “Qoy əsgərlər arasında pis olmasın”. Bu dəfəki məzuniyyətdə isə  xala-sı onun üçün şorqoğal bişirmişdi. Ancaq elə bil, həmin gündə bir başqa anlaşılmaz ab-hava da var idi. Sevil ana deyir:  “Bacım Aydını görəndə sevindi. Bir az hal-va da bişirmişdi.  Süf--rədə halvanı görən Aydın dedi ki, xala, bu halva azdır. Çox çal. Mənim əsgərlərim ölür halva üçün. Gedib bir kilo yağ aldı. Mənə dedi ki, ana, ona toxunma ha, əsgərlərindir. Balam  öz əliylə öz halvasını apardı... ”

Gizir şəhidin arzusu: “Mən şəhid, qəhrəman olacağam”

Bu il oktyabrın 26-ı Tərtər istiqamətində düşmənlə təmas xəttində atəşkəsin pozulması nə-ti-cə-sində Aydın Abdullayevin şəhid olması xəbəri təkcə,  ailəsini deyil, dostlarını, hərbçi yol-daş-la-rı-nı, müəllimlərini də sarsıtdı. Axı o, həyat dolu, gələcəyi qabaqda olan bir vətənsevər gənc idi...

Yəqin bu səbəbdən də, şəhidin  cənazəsinin Bakıya çatdırılması günü yer-göy ağlayırdı, Aydın üçün.  

O, o xoşbəxt şəhidlərdən oldu ki, çox sevdiyi və cəbhəyə apardığı üçrəngli Azər-bay--can bay-ra-ğın-dan son mənzilə gedəndə də ayrılmadı. Çox qəribədir, məzu-niy-yətdən qayıdanda idman ləvazimatlarıyla birgə apardığı bayraq bu dəfə cənazəsinə bükülmüşdü....

Qardaşı Cavad üçün Aydın təkcə qardaş deyil, həm də onun qürur duyduğu bir hərbçidir. “Fəxr edi-rəm qardaşımla. Ancaq Aydın da hələ sağ ikən qanını alan şəhid-lərdəndir. Sonuncu dəfə ya--xın dostuyla danışdım. Aydın həmişə döyüş dost-la-rına deyirmiş ki, siz mənlə fəxr edəcəksiz. Mən şəhid qəhrəman olacam. Vaxt gə-lə-cək, deyəcəksiz ki, Aydın mənim döyüş dostum, ko-man-dirim olub.”—de-yə qar-da-şı Cavad bildirdi. 

Bibisi Zəhra xanımın nəsihətlərinə Aydın hər zaman bir cavab verirmiş: “Hə-mi-şə deyirdim ki, balam, özündən muğayat ol, diqqətli ol səngərdə, gizlən. O da qayı-dıb dedi ki, bibi, mən gizlənən oğullardan deyiləm. Allah nə yazıbsa, onu da görə-cəm...”

Ailənin yaxın dostu, Aydının mənəvi əmisi Sərvər Abbasov onun xaraktercə vətən-pər-vər-li-yin-dən, mərdliyindən söz açdı. Hər dəfə də danışdıqca gözləri dolur-du. Ancaq ona daha çox təsir edən səhnə isə şəhidin dəfni zamanı yaşanıb : “ Döyüş yoldaşları, dostları gəlmişdilər baş-sağ-lı-ğı-na. Onların hər biri Aydının necə vətənsevər və qorxmaz, qayğıkeş olmağından, qəh-rə-man-lı-ğın-dan da-nı-şır-dı-lar. Hətta bir döyüş yoldaşı onun torpağından götürüb yedi...”

...Aydından nişanlısına tək nişanə isə xəyallarındakı anları ilə yanaşı, onun boks əlcəkləri oldu...

 “ Hərbçilər cənazəsini gətirəndə paltarların arasında boks əlcəklərini də verdilər. O gün nişanlısı əlcəklərini gəlib apardı. Onun qoxusunu o əlcəklərdən alırdım. Deyə bilmədim, aparma...Görən oğul dərdinə necə dözürlər, gəlib öyrətsin mənə Mübarizin atası...”--şəhid gizirin atası Əmir-sul-tan kişi kövrəldi...

Şəhid anası: “Cənab Prezidentdən xahiş edirəm ki, .... ”

Gizir Aydının anası Sevil xanımın isə bundan sonra bircə arzusu var. “ Mən onun üün narahat olanda, Aydın deyirdi ki, mən canlı qəhrəmanam, anacan. Sən oğlunla fəxr elə.  Ermənilər qız-gəlinlərimizin başına nə oyun açıb, kəndlərimizi viran qoyub, biz torpağımızın qisasını al-ma-lı-yıq, deyirdi. Deyirdim, darıxıram, cavab verirdi ki, ki, anaların dualarını Allah eşidir, dua elə bizlərə... 

Allah heç bir anaya bala dərdi verməsin. İndi başa düşürəm ki, şəhid anaları nələr çəkir. Həyətimizdə bir şəhid anası var, mən həmişə o anaya təsəlli verirdim, deyirdim ki, səbrli olun. Şəhid anası adını daşımaq çox çətindir. Adam hər dərdə dözərmiş, bala dərdi ağırdır. Heç nə istəmirəm. Bircə istəyim var ki, dövlətimiz oğluma xidmətlərinə görə layiq olduğu adı versin. Cənab Prezidentdən, Ali baş komandan İlham Əliyevdən, dövlətimizdən xahiş edirəm. Oğlum vətənə bağlı uşaq idi, elə ona görə könüllü olaraq ərizə yazıb orduda xidmət etməyə yollandı...”

... Sağollaşmaq vaxtıdır, başımı qaldırıb, ani olaraq otağa nəzər salıram. Parad hərbi forması, şəkilləri divardan asılıb. Onun yoxluğuna heç kim inanmağı gəlmir, xüsusən  qardaşı qızı balaca Mehrinin. O,  “Akuş” əmisinin yolunu gözləyir: “Əmim mənə oxuyan kukla alacaq...”

Ailə ilə sağollaşdıqdan sonra yaşadıqları küçənin adını soruşuram. Buralar “V massivi” adlanır”--deyirlər. Həmin anda ürəyimdən bir istək keçir. Kaş ki, elə bu küçəyə gizir Aydın Ab-dul-la-ye-vin adını verərdilər.  Bu addım şəhid gizir Aydının ailəsinə bir təsəlli, Azərbaycan gəncliyinə də bir örnək—Vətən dərsi olar...