Halil Akıncı: “Heç kimin ağlına 1992-1994-cü illərdə həyata keçirilən soyqırım gəlmir...”

Qarabağdakı vəziyyət haqqında əcnəbi media qurumlarının yayımlarını izləyirsiniz. Necə də ürək parçalayan mənzərələr göstərirlər. Guya minlərlə  yazıq erməni “soyqırım”dan qorxub qaçır...

Heç kimin ağlına 1992-1994-cü illərdə həyata keçirilən soyqırım gəlmir. Birinci Qarabağ Müharibəsindən sonra ATƏT-in Minsk Qrupu ilə İrəvan, Qarabağ və Bakıdakı mənzərələri görən və işin daha pis tərəfi-xatırlayan insanlardan biriyəm. İmişlidəki düşərgədə gecə yarısı ermənilərin böyrünə süngü dayayaraq alt paltarı ilə qaçmağa məcbur etdiyi insanlarla danışmışdım. Xocalıda qətlə yetirilənlər  danışa bilmədiklərinə görə  şahidlərlə danışmışdım.

Sahibləri öz evlərinə qayıda bilsələr belə, yaşamaq üçün əlverişli olmaması üçün  çatıları və divarları  yıxılmış evlərin üstündən helikopterlə geçmiştim. Heyətin isveçli  rəhbərinin  və üzvlərin mənim arxamdan ermənilərlə  əlaqə yaratmaqdan başqa bir “ülvi” duyğuya sahib olduqlarını və qaçqınlarla bağlı hər hansı ciddi addım atmaq niyyətində olduqlarını düşünmürdüm.

Ürəkləri dağlayan bu mənzərələrin aktyorları  Ermənistandan gətirilib Qarabağa yerləşdirilən insanlar idi. İndi həqiqi evlərinə qayıdırlar. Buna faciə deyirsiniz, eləmi?

Müharibədən əvvəl Qarabağ əhalisinin 36%-i türk idi.

Birinci müharibədə bizə qarşı nümayiş etdirilən vəhşi kin və rəhmsiz hərəkətlər indi yoxdur.

Ancaq buna baxmayaraq, qoparılan hay-küyə baxın. Yaxın günlərdə bizim liberallarla adda-budda insan haqları müdafiəçiləri də  bu hay-küydə iştirak edəcəklər. Hadisələrin mənim kimi şahidlərini də yalançı elan edəcəklər.

“Müharibədə qalib gəlmədən problem həll edilə bilməzdi”

Yaranmış vəziyyətdən istifadə edərək Azərbaycanın və Türkiyənin Ermənistanı  özlərinə bağlı hala gətirmələri lazımdır. Bir vaxtlar bəzi layihələrin  Ermənistanı da əhatə etdiyi  irəli sürülərək  dəyərli bir layihənin Xarici İşlər nazirliyimiz tərəfindən qəti şəkildə rədd edilən “sərhədləri ötüb keçən əməkdaşlıq layihəsi” indi Ermənistanla ciddi əməkdaşlığı da hesaba qataraq ciddi şəkildə gündəmə gətirilə bilər. İndiki şəraitdə Naxçıvan-Qars-İğdır-Ermənistan onsuz da bir-birini tamamlayan bölgələrdir. Bu bağlılıq  yaradılandan sonra layihələr daha inkişaf etdirilə bilər.

Belə bir təklifin Azərbaycan və Türkiyə tərəfindən gündəmə gətirilməsi kifayətdir. Təfərrüatları  bir müddət sonra müzakirə edilə bilər.

Hədəf Eduard Şevardnadzenin “Türkiyə bizə Rusiya olmadan necə yaşaya biləcəyimizi öyrətdi” sözü olmalıdır.

Bir vaxtlar  bu işlərin qabağını alan Rusiya ilə də dost olduq. İndi qabağımızda bu işin həll edilməsinə maneçilik törətməkdə qərarlı olan ABŞ və Aİ var.

Halbuki, əhatəli bir “yeni sistem” təklifilə onların  törətmək istədiyi əngəllər aradan qaldırıla bilər. Bunun üçün vaxt  itirməməliyik.