Həddi-hüdudu hanı?

Artıq aydındır ki, o, dayanmayacaq və çətin ki, onu dayandırsınlar.

Çoxları deyir ki, bütün bunlar Qərblə anlaşmadır: o, istədiyini edir, onlar isə özlərini elə aparırlar ki, bu, onların xoşuna gəlmir.

Bu versiyanı təsdiq etmək üçün dəlil göstərilir – Qərb Rusiyaya qarşı belə sanksiya tətbiq edib, bunun yanında Azərbaycan nədir ki? Buna görə Qərbin Bakıya qarşı neft, boru kəmərləri və Əfqanıstandan tranzitə görə sanksiyalar tətbiq etməməsi haqqında iddialar cəfəngiyyatdır.

Əks versiyanın tərəfdarları hesab edirlər ki, Qərb həqiqətən sanksiya istəmir, belə ki, Bakı “küsə” və Rusiyaya sığına bilər.

Üçüncülər isə hesab edirlər ki, Qərbin vahid mövqeyi yoxdur, o, hələ yekun qərar qəbul etməyib.

Burada qeyd etmək lazımdır ki, ekspertlər və müşahidəçilər həm ABŞ-ı, həm Avropa İttifaqını və Avropa Şurasını, bu ölkələrin hökumətlərini və hüquq müdafiə təşkilatlarını “Qərb” adlandıraraq, vəziyyəti sadələşdirir. Amma “ekspertlər” demokratik ölkələrdə real hakimiyyət bölgüsü olduğunu unudurlar.

Belə ki, ABŞ administrasiyasının bir, Konqresin tamamilə başqa mövqeyi ola bilər. Vaşinqton heç cürə öz fikrini Konqresə qəbul etdirə bilməz (Metyu Brayzanın Azərbaycanda səfir kimi təsdiq edilməsi məsələsini xatırlamaq kifayətdir).

Bakıda dövlət məmurları bildirirlər ki, Jerusalem Post, Washington Post və digər KİV-dəki nəşrlərin arxasında müəyyən hökumət dairələri durur və onlar – yəni hakimiyyət – bu “böhtan xarakterli” nəşrlərə ona göre reaksiya vermirlər ki, onların təşəbbüsü özlərinə aiddir.

Bu iddialar iki şeyə dəlalət edir: dövlət məmurlarımız provinsial səviyyəsində qalıblar və həqiqətən də dediklərinə inanırlar. Ya da onlar doktor Gebbels metodu ilə hərəkət edirlər. Lakin, çox güman ki, bu iki amili birləşdirmək lazımdır.

Bu məmurlar dövlət və ya özəl telekanalların redaktorlarına zəng edib göstəriş verməyin, pul və ya şantajla xoşagəlməz KİV-lərə diz çökdürməyin, beynəlxalq qurumlarda və KİV-də axtarış aparmağın və onları bağlamağın mümkün olduğuna öyrəşiblər. Bunun üçün yalnız hakimiyyətin istəyi və ən yuxarılardan göstəriş olması kifayətdir.

Amma həqiqətən demokratik cəmiyyətdə belə şeylər izsiz keçib getmir. ABŞ prezidenti Nikson seçki prosesinə müdaxilə etdiyini sübut edən danışıqları yayıldıqdan sonra istefa vermək məcburiyyətində qalıb.

Lakin Azərbaycanda bu işin analogiyasının – “Gülərgeyt”in iştirakçıları üçün nəticələri xeyli yumşaq oldu və iki deputat mandatı “satıcısından” yuxarı çıxmadı.

Hansısa çoban həqiqətən inana bilər ki, Ağ Ev New York Times-a nə isə yazıb-yazmamaq göstərişi verə bilər. Amma yüksək vəzifəli dövlət məmuru niyə buna inanır? O axmaqdırsa, bu, onun problemidir, amma niyə bizim hamımızı axmaq yerin qoymaq istəyir?

Bu riyakarlığın həddi-hüdudu hanı və biz niyə dözürük?...

20-ci əsrin 70-ci illərində Yunanıstan hökumətinin başında Karamanlis adlı bir şəxs – ölkənin hazırki məşhur siyasi xadiminin atası dururdu.

O, “qara polkovniklər” rejimi getdikdən sonra ilk baş nazir olub. Müsahibələrindən birində o, jurnalistin hərbi xuntanın niyə hakimiyyəti mülki hökumətə təhvil verərək, könüllü olaraq getdiyi haqqında sualına maraqlı cavab verib.

- Bilirsiniz, yoxsul və axmaq xalqı idarə etmək asandır, zəngin və axmaq xalqı idarə etmək asandır, amma yoxsul və ağıllı xalqı idarə etmək çətindir. Yunanlar isə yoxsul, amma ağıllı xalqdır, deyə Karamanlis bildirib.

Bu fikirlə razılaşmaq da olar, razılaşmamaq da, amma şübhəsiz, yüksək siyasi səviyyə və vətəndaşların fəallığı cəmiyyəti ələ salmağa imkan verməzdi. Necə olursa olsun, “hər xalq öz hökumətinə layiqdir” ifadəsi qismən doğrudur.

Hələlik isə biz pozğunlaşmaqdaylq və zərflə əmək haqqı alanlar hüquq müdafiəçiləri haqqında əsəbi şəkildə danışır, müxalifətdən qəlbən nifrət edir, özlərinin itaətkar sürüy çevrildiyi fikrinə yol vermirlər. Onlar artıq məktəblərdə uşaqlarını “Lenin” babanın doğum və ölüm gününü qeyd etməyə, millətin xilaskarının xidmətləri haqqında məruzələr dinləməyə və bunu şübhə altına almamağa məcbur etdikdə səslərini çıxarmağa qorxurlar.

Kimsə düşünür ki, neft pulları nə vaxtsa bitəcək, həmin vaxt xalq baş verənlərlə barışmayacaq. Lakin sosial partlayışlar sadəcə insanların yeməyə heç nə tapmaması demək deyil.

Sovet filmlərindən birinin qəhrəmanı deyirdi: Cibimə girəndə dözə bilərəm, amma boğazımdan tutub ruhuma tüpürəndə dözməyəcəyəm.

İsmayıllı hadisələri göstərdi ki, insanlar üçün ən ağrılı şey məhz ruhlarına tüpürülməsidir.

Baxmayaraq ki, biz bunu təkrarlamağı sevirik – azərbaycanlılar dözümlü xalqdır...

Jemin