İsmayıllı satqın jurnalistikanın müvəffəqiyyətsizliyinin göstəricisi kimi

Hələ bir həftə əvvəl “Rüsvayçı jurnalistika” adlı kəskin, məyusluq dolu məqalə yazmağı düşünürdüm, amma İsmayıllı hadisələri, ondan əvvəl və sonra baş verən hadisələr mənim bu peşəyə münasibətimi xeyli dəyişdirdi.

Dünya İsmayıllıdakı, Bakıda Fəvvarələr Meydanındakı kütləvi aksiyalar haqqında həqiqətləri polisin  hədələrinə baxmayaraq,  Azərbaycan jurnalistlərinin foto və videomateriallarından öyrənirdi. MTN və polisin hərəkətlərindən irəli gələn açıq-aşkar təhlükəyə baxmayaraq, dağlıq rayona gedən Azərbaycan müxbirləri dünyaya, ən əsası isə öz xalqına hadisələr barədə məlumat verirdilər.

Qəlbim bunda iştirak etməyin qüruru ilə dolub-daşır və jurnalist təşkilatlarına aid olmadığım üçün, öz adımdan Turan İnformasiya Agentliyinə, press24-ə, “Azadlıq”, “Yeni Müsavat”, “Zerkalo”, “Novoe vremya” qəzetlərinə, ANN, Minval, Contact, Mediaforum saytlarına və digər Azərbaycan KİV-lərinə peşəkar alicənablıqlarına, cəsurluqlarına və mətanətlərinə görə təşəkkür etmək istəyirəm.

Azərbaycan xalqı və dövləti üçün əhəmiyyəti sonsuz olan bəzi həmkarlarımla şəxsən tanış olmağımla, bəziləri ilə isə dostluq və əməkdaşlıq etməyimlə son dərəcə qürur duyuram. Ötən ilin sonunda ən yaxşı jurnalist mükafatım Yeni İlin qeyd olunması üçün hörmətli Turan agentliyinə dəvət edilməyim oldu. Mən Turançıların bu dəvətə layiq gördükləri yeganə şəxs idim (ağsaqqalımız Vəfa Quluzadədən başqa).

Ölkəmizin və xalqımızın tarixində onlar XX əsrin sonlarında və XXI əsrin əvvəllərində açıq-aşkar oğurluq, yalan və yaltaqlıq, sadə insanların alçaldılması, onların mülkiyyətinin və ağır əməklərinin bəhrələrinin mənimsənilməsi sisteminə qarşı mübarizə aparan şəxslər olaraq qalacaqlar. Necə ki, biz bu gün Zərdabi, Sabir, Rəsulzadə və Azərbaycan xalqının digər dahi şəxsləri ilə qürur duyuruq, bizdən sonra gələn nəsillər də bizim əsrin bu nümayəndələri ilə qürur duyacaqlar.

Azərbaycanda azad jurnalistikanın məhvi üçün böyük səylərə, ayrılan vəsaitlərə və inzibati resursların səfərbər edilməsinə baxmayaraq, o mövcuddur, güclüdür və xalqa xidmət edir. “Barıtqabında hələ barıt var”.

İndi isə bizim “qoyunlar” haqqında

Heç bir Azərbaycan telekanalı hadisələr haqqında dolğun, obyektiv reportaj göstərmədən, xalqa xidmət etmək yerinə onun ittihamçısına çevrildi. Hakimiyyət tərəfindən əhilləşdirilmiş çoxsaylı agentliklər, qəzetlər və saytlar kimi telekanallar da sadə və aydın tələblə: “bizə qarşı ədəbsizlik etməyin, bizə hörmət edin, bizi tapdalamayın və insan kimi yaşamağa imkan verin” tələbi ilə küçələrə çıxan sadə insanların üstünə düşdülər.

Azad jurnalistikanın əhilləşdirilmiş və müəyyən məqsədlə yaradılmış total KİV aparatı ilə dəyişdirilməsi sistemi ona görə boş, effektsiz və uğursuz çıxdı ki, hətta yalan danışmaq qabiliyyəti belə yoxdur, oxucu və tamaşaçı isə bu KİV-lərdən üstündür və onlarla maraqlanmır. İnsanlar yerli televiziyaya baxmır, qəzet köşklərində isə Çin oyuncaqları satılır.

Beynəlxalq jurnalistika konfransında iştirak üçün hakimiyyət tərəfindən Bakıya dəvət edilmiş Ukraynanın KİV sahəsində ekspertinin təəccübü yadıma düşdü. Tədbirin açılışında iştirak edən və onu hədəf almış telekanallarımızın çoxsaylı kameralarını görən ekspert təəccübləndi: onlar burada maraqlı nə çəkə bilərlər və niyə Azərbaycan telejurnalistləri küçələrdə həyati reportajlar çəkmirlər, dedi?

Onların günahı yoxdur. Onları tamaşaçılara və oxuculara deyil, məmurlara lazım olanları çəkməyi və yazmağı öyrədiblər. Qarşımda oturan və yeni işə başlayan jurnalist məqaləyə baxıb soruşdu: bunu yazmaq olar? Onu günahı yoxdur, amma eyni zamanda da var.

Jurnalistlərin və hüquq müdafiəçilərinin nəzarətli manipulyatorlarla əvəzlənməsi metodologiyası suya batdı. Təxminən elə bu günlərdə Avropa hüquq-müdafiə təşkiletı məşhur jurnalda işləyərkən özünə ad çıxarmış Azərbaycanlı funksioneri ifşa etdi. Qarabağa gedən bu adam xocalıları biz öldürdüyümüz deyərək, erməniləri sevindirdi. Buna baxmayaraq, bizim bir çox jurnalistlərimiz həbsdə olduğu zaman onu müdafiə edirdilər, amma azadlığa çıxdıqdan sonra o, faktiki olaraq öz müdafiəçilərinə xəyanət etdi. İndi o nə avropalılara, nə hakimiyyətə, nə də jurnalistlərə lazım deyil.

Xalqdan saxta jurnalistlər aparatının saxlanması üçün alınan nəhəng vəsaitlər bacarıqsızlıqla Dubayda villa tikilməsinə yaramayan quma getdi. Amma, axı yalançıların yeminə xərclənən pullarla həkimlərin və müəllimlərin maaşını artırmaq, kəndlilərə kömək etmək olardı və bəlkə də o zaman İsmayıllıda qiyam baş verməzdi.

Prezident tərəfindən İnformasiya-Kommunikasiya texnologiyaları İli elan edilmiş 2013-cü ildə saytlardan, skype, facebook, twitter, youtube və adları mənə məlum olmayan digər müasir mənbələrdən məlumatlar alınır. Tanış ekspertin dediyi kimi, kənardan bu texnologiyaları idarə etmək mümkün deyil, bəlkə yalnız Azərbaycanda bütün elektrik təchizatını kəsməklə ola bilər.

Hakimiyyət özünü itirib, yalan informasiya aparatı çöküb, əhilləşdirilmiş saxta jurnalistlər isə İsmayıllı hadisələri günlərində FB-də Böyük Britaniya kraliçası, qadınların ayaqları haqqında statuslar və xaricə səfərləri haqqında fotoşəkillər paylaşırdılar.

İsmayıllıların əllərindən alınmış çəmənlərdə tikilmiş villaların yüksək divarları arxasında indi qəzəblə mübahisə edir, bir-birlərini ittiham edir, talan etdiklərini itirmədən insanları əvvəlki vəziyyətə qaytarmağın yollarını müzakirə edirlər.  Mən isə onlara hələ “qayıtmama nöqtəsinə” gəlib çatmamış vəziyyətin düzəldilməsi üçün yeganə düzgün üsul göstərmək istəyirəm - başdan-ayağa oğurluq edən məmurların əsaslı şəkildə əvəzlənməsi, biznesmenlərdən alınan açıq-aşkar və qanunsuz vergilərin ləğvi, söz və toplaşmaq azadlığının təmin edilməsi, xalqın heç olmasa layiqli yaşamağa, alçalmamağa imkan verən orta yaşayış səviyyəsinə zəmanət verilməsidir.

Və bir də – adlarını çəkmək belə xoşagəlməz olan satqın KİV və jurnalistlərə sitayiş etdiyiniz yetər.