Operativ Qərargahın qərarlarında dəyişkənlik və məntiqsizlik: indi də ordunu çıxardılar…

Ekologiya Nazirliyi yanında Epidemiya Əleyhinə Operativ Qərargahın bütün işləri daha əvvəl qəbul edilmiş qərarların ləğvindən ibarətdir.

Əhaliyə avtomobil yollarında iki saatlıq evdən çıxma icazəsinin bir hissəsinin tıxaclarda gözləməklə keçməsinə səbəb olan postların yığışdırıldığını elan ediblər. Bir gün sonra karantini pozan sürücüləri aşkar etmək missiyasının həvalə edildiyi küçə kameralarına proqram təminatı yüklənmədiyi məlum olub. Yollarda nəzarət yenidən polis postlarına tapşırılıb.

Birinci uzunmüddətli sərt karantin dövründə 65+ yaşlı şəhər sakinlərinə qarşı daha sərt tədbirlər görülürdü, baxmayaraq ki, qanuna ən çox tabe olan və öz sağlamlığını qoruyan məhz onlardır. Bu insanların telefon zəngi ilə ərzaq və dərmanlarla təmin edilməsi üzrə ümummilli sistem, demək olar ki, işləmirdi. Heç də hamının yaxşı qonşuları və qohumları yoxdur. İki saatlıq belə evdən çıxmaq imkanı olmayan insanlar hipodinamiyanın dərinləşdirdiyi əsəb pozğunluğu xəstəliklərinə məruz qalıblar.

Hazırki uzunmüddətli sərt karantində məlum olub ki, 65+ yaşlı vətəndaşlara digər vətəndaşlarla bərabər hüquqlar verilib və onlar qısa müddət üçün evlərini tərk edə bilərlər. Bəs birinci karantin dövründə bu insanların çəkdiyi əziyyətləri kimin ayağına yazmaq olar?

Təcrübə göstərib ki, Təbib Dövlət Tibbi Sığorta Agentliyi Təcili Tibbi Yardımın işini düzgün idarə etmək iqtidarında deyil. Bu səhv “təcili yardım” həkimlərinin xəstəxanaya aparmaqdan imtina etdiyi və ya çağırışına getmədiyi bir neçə koronavirus xəstəsinin həyatı bahasına başa gəlib. Bu barədə “təcili yardımın” kömək etmədiyi atasını itirmiş jurnalist Seymur Kazımov Təbib-in idarə heyətinin sədrinə açıq məktubunda yazırdı.

Bu məsələ ilə bağlı qalmaqallardan sonra Təcili Tibbi Yardım sistemi Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyinə qaytarılıb. Fərsiz idarəetmənin qurbanı olmuş insanların ölümünə görə kim cavab verəcək?

Hazırki karantin dövründə əmək fəaliyyəti üçün evlərini tərk etmək icazəsi ləğv edilmiş vətəndaşlardan və şirkətlərdən daxil olan çoxsaylı şikayətlərdən sonra İqtisadiyyat Nazirliyi icaze-gov.az portalında yenidən dəyişikliklər edib, onların evdən çıxma icazəsini aktivləşdirib. “Səhvin” qiyməti barədə sahibkar Səbinə Quliyeva sosial şəbəkədə yazır. O, İqtisadiyyat Nazirliyinə sual edir: sərbəst yerdəyişmə, deməli həm də işə getmə icazəsini ləğv edərkən nə düşünürdünüz?

“Ətrafımda dostlarımın gözəl, yaxşı biznesləri məhv olub gedir. Sahibləri karantin başlamadan əvvəl gənclərimizin intellektini inkişaf etdirmək üçün yüzlərlə masaüstü oyun alan və karantin dövründə onları kirayə verməklə ayaqda duran kafelər. Ənənələrimizin piarı üçün gözəl autentik əşyalar istehsal edən, bütün bu müddət ərzində yalnız onlayn-satışlar hesabına ayaqda duran milli suvenir brendi. Karantin dövründə onlayn-satışlarla ayaqda duran kitab şəbəkəsi, ki, indi kuryerlərin yerdəyişmə hüququnu da əllərindən almısınız. Bu şəbəkədə 70 nəfər işləyir, İqtisadiyyat Nazirliyi onları işdən çıxarmağa icazə vermir. Bəs onları nə ilə saxlamalıdırlar? İnsanlar artıq son həddə çatıblar. Mənə hər gün iş tapmaq xahişləri gəlir, iş isə yoxdur. Burada artıq söhbət pul qazanmaqdan getmir. Burada söhbət hər şeyi satıb, biznesi bağlayıb sizin 190 manatınızla yaşamaqdan gedir. Əlbəttə ki, onu da versəniz…”.

Pandemiya tədbirlərinə rəhbərliyin həvalə olunduğu İqtisadiyyat Nazirliyinin əməllərində məntiqsizlik və qeyri-ardıcıllıq dəhşətli nəticələrə gətirib çıxarıb. İnsanların bir hissəsi hakimiyyətin bir şey deyib, başqa şey etdiyini gördüyü üçün pandemiyanın mövcudluğuna inanmır və öz nəzəriyyələrini uydurur. Ən əsası isə maska taxmağın məntiqəuyğunluğuna inanmır. Bu, yeni xəstəliklərə gətirib çıxarır. Gürcüstan, Rusiya və digər ölkələrdə qadağalar ləğv edildiyi halda, Azərbaycan öz xalqını getdikcə daha çox evə həbs edir. Bu, əhalinin həddindən artıq yoxsullaşmasına gətirib çıxarır. Jurnalist Ramella İbrahimxəlilova əhalinin rifah vəziyyətini orta səviyyədən də aşağı olaraq səciyyələndirir:

- Karantin rejimi gündən-günə daha da sərtləşdirilir. Xəzinə yüksək cərimələr hesabına doldurulur. İnsanlar aylardır işsiz qalıb, əmək haqları azaldılıb. 20-30 faiz istisna olmaqla, insanlar ayın bir ucunu digər ucuna çətinliklə calayır. İstehsal və sənaye, demək olar ki, sıfır səviyyəsindədir. Beynəlxalq bazarlara, kobud dillə desək, yalnız neft məhsulları və pomidor ixrac etmək iqtidarındadırlar. Manat öz mövqeyini çətinliklə qoruyub saxlayır. Məmurlar büdcəni oğurlayıblar, israf ediblər, mənimsəyiblər. İstənilən yüksək vəzifəli məmuru və onun ətrafındakıları silkələsən, qızıl tökülər. Apteklərdə dərman qiymətləri bahalaşıb. Yay vaxtı insanlar uşaqlara vermək və mürəbbə bişirmək üçün azcıq meyvə ala bilmirlər. Ərik və gilasın kilosu 5-8 manatdır. Bir çox ailələr əti, demək olar ki, tamamilə rasiondan çıxarıblar. Yox, onlar veqan deyillər, onlar yoxsuldurlar. Tibb - sıfır, təhsil - sıfır. Xalq həm maddi, həm mənəvi cəhətdən yoxsullaşıb. Niyə neft dollarları gələrkən dövlət iqtisadiyyatı gücləndirməyin qeydinə qalmayıb? Yəni, bunun əbədi davam edəcəyini düşünürdülər? Axı mütəxəssislər bu barədə çox deyiblər, xəbərdarlıq ediblər…, - deyə R.İbrahimxəlilova yazır.

Operativ Qərargah yeni qorxuducu qərarlar qəbul etməyə davam edir. Martın 30-da Azərbaycan DİN-in daxili qoşunlarının hərbi qulluqçuları polislə birlikdə şəhərlərdə patrul çəkməyə cəlb ediliblər. Birgə patrul çəkmək səmərəlidir, əhali hərbiçilərin göstərişlərinə tabe olur. Amma iyulun 3-dən konstitusiyada nəzərdə tutulan vəzifəsi ölkəni xarici düşməndən qorumaq olan ordu bölmələrini də küçələrə və yollara çıxarıblar. “Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın qərarına uyğun olaraq, Azərbaycan Ordusunun bəzi bölmələri xüsusi karantin rejiminə riayət olunmasına nəzarət etmək üçün Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) əməkdaşlarına kömək məqsədi ilə bu işə cəlb olunurlar”, deyə məlumatda qeyd edilir.

Bakı mağazalarında üzərində şevron - xüsusi təyinatlı qüvvələrin göstəricisi olan patrullar görülüb. İnsanlar vəlvələyə düşüb: Ölkədə kütləvi kortəbii iğtişaşlar baş verib? Niyə ordu küçələrə çıxarılıb, bu, onsuz da yorulmuş cəmiyyətdə yeni gərginliyə gətirib çıxarmayacaq? Xalqı və ordunu bir-birinə qarşı qoymaq nəyə lazımdır?

Ekspertlər Operativ Qərargahın işində qərarsızlıq görürlər və baş verənləri hakimiyyətin ictimai təşkilatlarla məsləhətləşmək, onları işə cəlb etmək istəməməsi ilə izah edirlər. Vətəndaş fəalı Rəna Səfərəliyeva bu barədə danışır. O yazır:

“Vətəndaş cəmiyyətini pandemiyaya qarşı milli mübarizəyə cəlb etmək üçün baza var - bu, İctimai iştirak haqqında qanundur. Bu qanun Milli Məclisin üzərinə öz saytında ictimai əhəmiyyətə malik qanun layihələrini əhalinin müzakirəsinə çıxarmaq öhdəliyi qoyur. Bu qanuna əsasən, bütün icra hakimiyyəti orqanlarının nəzdində ictimai şura olmalıdır. Niyə vətəndaş cəmiyyəti Təbib-in təkbaşına irəli sürdüyü qərarların qəbulunda iştirak etmir?”, deyə vətəndaş fəalı sual edir.