Ramiz Abutalıbovun xatirəsinə

İndicə acı bir xəbər aldım, Ramiz Abutalıbov vəfat etdi və böyük bir epoxanın milli və mənəvi yaddaşını özü ilə apardı. Təkrarsız adam idi Ramiz müəllim, millətin ruhunun, yaddaşının cilalanması üçün yorulmadan işləmişdi, heç kəsdən, heç bir yerdən mükafat gözləməmişdi. Ən böyük mükafatı da öz vicdanından almışdı.

Cümhuriyyət irsinin dircəldilməsində, bərpasında Ramiz Abutalıbovun müstəsna xidməti vardır. Onu görə "vardır" yazırım, çünki bu bir qalıcı xidmət idi və zaman ötdükcə, nəsillər dəyişdikcə də qalacaq. O, hələ sovet dövründə xaricdə işləyərkən Azərbaycan mühacirlərinin irsini topladı, onları göz bəbəyi kimi qorudu və post-sovet dövründə millli xəzinəyə çevirdi. Ramiz Abutalıbovun Fransa xatirələri onun Paris xatirələri, Məmməd Məhərrəmovla, Ələkbər bəy Topçibaşovla, Qədir Süleymanovla görüşləri, ailə fondlarından cümhuriyyət liderlərinin həyat hekayələrini Azərbaycana daşıması, kimsəsiz məzarları qoruması və bərpa etməsi, o məzar sahiblərinə Parisin küçələrində xatirə lövhəsi qoydurması XX əsr tariximizin bir parçasıdır, canlı, qiymətli, dəyərli bir parçası.

Ramiz Abutalıbovun son işi Əlimərdan bəyin Arxivini çap etmək oldu. O, gürcü tədqiqatçısı Georgi Mamuliya ilə birlikdə Əlimərdan bəyin 4 cillik Paris arxivini nəşr etdirmək oldu. Bu fundamental bir iş idi, milli yaddaşa əvəzsiz bir tohvə idi. 1919-cu ildən vəfatına qədər Topçibaşovun qürbətdəki bütün irisini əhatə edən nadir bir nəşr idi.

Böyük, hərtərəfli fəaliyyəti ilə, milli irsi zərrə-zərrə toplamaqla Ramiz Abutalıbov özü də millətin bir zərrəsinə çevrilmişdi. Qiymətli bir zərrəsinə!

* Ramiz Abutalıbov 1937-ci il oktyabr ayının 27-də ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universitetini (1960) bitirdikdən sonra təhsilini Moskvada Ümumittifaq xarici ticarət (1971) və İctimai Elmlər Akademiyalarında (1984) davam etdirmişdir.

1980-1984-cü illərdə o, Azərbaycan kommunist partiyası Mərkəzi Komitəsində xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin xarici işlər üzrə komissiyasının sədri vəzifələrində çalışmışdır. R. Abutalıbov 1971-1979, eləcə də 1985-1992-ci illərdə Parisdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının təhsil, elm və mədəniyyət üzrə katibliyinin - YUNESKO-nun əməkdaşı olmuşdur. 1993-2004-cu illərdə o, Azərbaycan Respublikası Xarici işlər nazirliyinin xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri və YUNESKO üzrə Azərbaycan  milli komissiyasının baş katibi vəzifələrində işləmişdir.

Ramiz Abutalıbov, Azərbaycan Cümhuriyyətinin 1920-ci ildə süqutundan sonra mühacirətdə yaşamış Azərbaycan ictimai-siyasi xadimlərinin həyat və fəaliyyətlərinin araşdırılmasında, xaricdə arxiv sənədlərinin tapılmasında xüsusi rol oynamışdır. Bu əvəzsiz tarixi sənədlərin toplanmasında və Azərbaycana gətirilməsində R. Abutalıbovun böyük zəhməti vardır. Bu sənədlərlə bağlı on iki kitabın müəllifidir. Onların səkkizi Moskvada, üçü Bakıda, biri isə İstanbulda çap olunmuşdur. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair 1989-1992-ci illərdə Fransada çap olunmuş dörd kitabın tərtibçisi və naşiridir.

Parisdə 1989-cu ildə "Azərbaycan evi" assosiasiyasının yaradıcılarından biridir. O, Əlimərdan bəy Topçubaşova xatirə lövhəsinin, Fransanın azadlığı uğrunda həlak olmuş azərbaycanlılara Rodez şəhərində abidənin qoyulması, Fransada bir neçə mühacir həmvətənimizin qəbrinin bərpa edilməsində,"İçərişəhər" (2000-ci il) və "Muğam"(2003-cu il) sənətinin Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilməsinin əsas təşkilatçılarından biri olmuşdur.

Bakı Media Mərkəzi 2016-ci ildə R. Abutalıbovun iştirakı ilə 1919-cu ildə Parisə getmiş Azərbaycan diplomatları haqqında "Əbədi ezamiyyət" sənədli filmi çəkilmiş və "Qərib məzarlar" kitab-albomu nəşr edilmişdir.

Ramiz Abutalıbov 2016-ci ilin oktyabr ayından Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüdçüsü idi.

Allah rəhmət eləsin.