Daşkəsən filiz emalı zavodunun tikintisinə hazırlıq işlərinə başlanıb

Turan: “Daşkəsən Filizsaflaşdırma” ASC-nin Ləğvetmə Komissiyası ilə aktivlərin alqı-satqı işləri nəticəsində 18,6 milyon manat dəyərində əmlak "Daşkəsən Dəmir Filiz" MMC tərəfindən balansa götürülüb. Səhmlərincüzi hissəsi nəzərə alınmadan müəssisə dövlətə məxsus idi və 2016-cı ildə özəlləşdirilməyə açılmışdı. Belə olduğu təqdirdə alqı-satqı müqaviləsi üzrə 18,6 milyon manatlıq əmlaka görə ödəniş kimə və hansı mənbə hesabına edilib?

AzerGold:İlk növbədə qeyd edək ki, “AzerGold” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti  (QSC) qızıl mədənlərinin istismarı üzrə dövlət büdcəsindən asılılığı tam olaraq aradan qaldırıb. Cəmiyyətin strateji hədəflərində müəyyən edildiyi kimi digər əlvan metal yataqları üzrə layihələrin icrası ilə bağlı dövlət büdcəsindən asılılığın da 2025-ci ildən etibarən aradan qaldırılması nəzərdə tutulur. Dəmir filizi yataqları üzrə layihələrin icrası məqsədilə dövlət büdcəsindən asılılığın minimuma endirilməsi istiqamətində də müvafiq addımlar atılır. Belə ki, bu məqsədlə birbaşa xarici investisiyaların cəlb edilməsi, bank kreditləri, istiqrazlar və s. maliyyələşmə mexanizmlərinin tətbiq edilməsinə dair müzakirələr aparılır.

Bildiyiniz kimi, Prezident İlham Əliyevin 1 sentyabr 2020-ci il tarixli, 2245 nömrəli Sərəncamına əsasən, ölkə ərazisində dəmir filizi yataqlarının öyrənilməsi, tədqiqi, kəşfiyyatı, işlənilməsi və idarə olunması, bu sahədə yeni texnologiyaların tətbiqini, maddi-texniki bazanın müasirləşdirilməsi, habelə bu sahənin inkişafı ilə bağlı digər işlərin yerinə yetirilməsi “AzerGold” QSC-yə həvalə olunub. Bununla yanaşı, sözügedən Sərəncamla “Daşkəsən Filizsaflaşdırma” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin ləğv edilməsi ilə əlaqədar zəruri tədbirlərin icrası Nazirlər Kabinetinə tapşırılıb. Sərəncamdan irəli gələn məsələlərin həll edilməsi məqsədilə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin iştirakı ilə “Daşkəsən Filiz Saflaşdırma” ASC-nin Ləğvetmə Komissiyası yaradılıb. 

Daşkəsən dəmir filizi sahəsində fəaliyyətin bərpası istiqamətində mövcud aktivlərin alqı-satqısına “AzerGold” QSC-nin törəmə şirkəti olan “Daşkəsən Dəmir Filiz” MMC və ləğvolunma prosesində olan “Daşkəsən Filizsaflaşdırma” ASC-nin arasında müqavilə bağlanılıb. Müstəqil qiymətləndiricinin apardığı qiymətləndirməyə əsasən, ümumi məbləği 18,6 milyon manat olan aktivlərin alqı-satqısı həyata keçirilib. Qeyd edilən məbləğ dövlət vəsaiti hesabına maliyyələşdirilib.

Turan: 2023-cü ildə istismara verilməsi nəzərdə tutulan dəmir filizi konsentratı isehsalı zavodunun tikintisi və avadanlıqla təminatının investisiya tələbi nə qədərdir və hansı mənbələr hesabına maliyyəşdirilir və ya maliyyələşdirilməsi nəzərdə tutulur? Beynəlxalq məsləhətçi şirkətin bununla bağlı qiymətləndirməsi varmı?

AzerGold: Daşkəsən dəmir filiz sahəsində yerin təkində olan 1 ton filizin təqribən 30-35%-ni dəmir təşkil edir. Nəzərdə tutulmuş istehsal zəncirinə əsasən, ilkin mərhələdə, hasil edilən filizin zənginləşdirmə prosesindən keçirilərək, ondan 67%-dək dəmir tərkibli zəngin konsentratın alınması planlaşdırılır. Növbəti mərhələ üzrə isə pelet və birbaşa reduksiya edilmiş dəmirin (DRI) istehsalı hədəflənir. Zənginləşdirmə zavodunun 2023, pelet və DRI istehsalı zavodunun 2025-ci ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulur.

Bu layihənin başlıca hədəfi qısa müddət ərzində dəmir filiz yataqların hasilata verilməsi və metal qırıntıları əvəzləyən, həmçinin daha keyfiyyətli metallurgiya məhsulları çeşidlərinin istehsalı üçün xammala tələbin təmin edilməsidir. Daşkəsən dəmir filizi yataqlarının istismara verilməsi və istehsalat zəncirinin qurulması daimi iş yerlərinin açılmasına, dəmir məhsullarının ixrac potensialının artımına, xammaldan asıllığın azalmasına və yeni iş yerlərinin açılmasına mühüm töhfələr verəcək.

Ölkədə qara metal xammal bazasının formalaşdırılması üçün konsentrat, pelet və birbaşa reduksiya dəmir istehsalına xidmət edəcək zavodların qurulması məqsədi ilə təqribən 1 milyard manat (ƏDV xaric) məcmu investisiya nəzərdə tutulub. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, layihənin icrası ilə bağlı dövlət büdcəsindən asılılığın minimuma endirilməsi üçün alternativ maliyyələşmə mənbələrinə müraciət və investorların cəlb edilməsi üzrə müvafiq işlər davam etdirilir.

Birbaşa sualınıza gəldikdə isə qeyd edilməlidir ki, yekunlaşdırılmaqda olan İlkin qiymətləndirmə sənədinə əsasən, Cənubi Afrika Respublikasının nüfuzlu “WOOD Group” məsləhətçi şirkəti tərəfindən zənginləşdirmə zavodu və yardımçı infrastrukturun qurulması və bərpası üçün 168.2 milyon ABŞ dolları kapital xərci kimi qiymətləndirilib. Zənginləşdirmə zavodu layihəsinin icrası üçün layihələrin idarə edilməsi üzrə məsləhət xidmətləri cəlb edilib. Hal-hazırda ilkin layihələndirmə işləri aparılmaqdadır. Zavod parametrləri və texnoloji zəncir müəyyən edildikdən sonra dolğun investisiya tələbi barədə məlumatların əldə edilməsi gözlənilir. Məsləhətçi şirkət “WOOD Group” tərəfindən ilkin qiymətləndirmə sənədinin mart ayının birinci yarısınadək yekunlaşdırılması planlaşdırılır.

Turan: Zavodun qurulması işləri ilə əlaqədar satınalma prosesləri nəzərdə tutulubmu?

AzerGold: 2022-ci il üzrə İlkin Satınalma Planı 14 oktyabr 2021-ci il tarixində etender.gov.az portalında yerləşdirilib. Zənginləşdirmə zavodunun və aidiyyəti infrastrukturun qurulması üçün ilkin layihələndirmə və layihə idarəçiliyi üzrə məsləhət xidmətlərinin satınalınması üzrə “Encotec” MMC beynəlxalq şirkəti ilə müqavilənin 28 dekabr 2021-ci il tarixində bağlanılmasını və layihə-smeta sənədlərinin cari ilin may ayında yekunlaşmasını nəzərə alaraq, ilkin satınalma planında zavodun tikintisi üzrə işlər hələlik öz əksini tapmayıb. Həmçinin “Dövlət satınalmaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən, satınalan təşkilat ayda bir dəfədən çox olmamaq şərtilə satınalma planında dəyişiklik edə bilər. Ehtimal qiyməti və satınalma metodu müəyyən edildikdən sonra müvafiq məlumatlar təqdim ediləcək.