Əvəz Həsənov: �Sülhyaratma məntiqi evlilik kimi bir şeydir�

Bakı/12.02.19/Turan: Humanitar Araşdırmalar Cəmiyyəti Bakıda Ermənistanla sülhün axtarılması mövzusunda konfrans keçirib. Bu, ictimaiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb.

Bu QHT-nin rəhbəri Əvəz Həsənov Turan-a müsahibəsində öz fikirlərini bölüşüb.

Sual: Konfransdan sonra Ermənistanla barışığın əleyhdarları fəallaşıb. Bu tədbiri keçirmək, həm də bu gün niyə qərara alındı?

Cavab: Mən çoxdan sülhyaratma, Azərbaycan və erməni xalqlarının barışmasının yollarının axtarışı ilə məşğulam. Biz bu günə xeyli zəif durumda gəlmişik. Belə ki, 2014-cü ildən hakimiyyət vətəndaş cəmiyyətini iflic vəziyyətinə salıb. Münaqişələrin həllilə məşğul olan təşkilatlar məhv edilib.

Azərbaycandan fərqli olaraq, Ermənistandakı təşkilatlar öz imkanlarını saxlayıblar və Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra onların mövqeyi güclənib.

Bizim təşkilat dörd ildir ki, öz dövlətinin blokadasının qurbanıdır. Bu yaxınlarda Azərbaycan və Ermənistan hakimiyyətləri inam tədbirlərinin vacubliyini bildiriblər. Əgər hakimiyyət səmimidirsə, o zaman biz sülhyaratma məsələsini ictimai müzakirəyə çıxara bilərik.

Bizim xalqı təmsil edə bilməz, onun adından çıxış edə bilməz, hər hansı sənəd imzalaya bilməz. Ancaq ictimai müzakirələr keçirməklə vəziyyət və hakimiyyətin siyasəti barədə məlumat verə bilərik.

Sual: Sizin keçirdiyiniz konfransın nəticələri necədir?

Cavab: Azərbaycan və Ermənistan müxtəlif səviyyələrdə xalqları sülhə hazırlayırlar ki, bu, iki ölkə XİN-ləri arasında danışıqlar fonunda baş verir. Lakin Ermənistan bizdən çox qurban verməlidir. Ermənistanda sülhyaratma söhbətləri populyar deyil.

2016-cı ilin aprel hadisələrindən sonra Azərbaycan danışıqlarda üstünlük qazanıb və ona görə də bizim cəmiyyətdə sülh mövzusu məğlubiyyət kimi başa düşülməməlidir. Azərbaycan mövcud status-kvonu şübhə altına alan yeni addımlar ataraq faktiki olaraq danışıqlar prosesini daha da intensivləşdirə bilər.

Bizim konfransda məlum oldu ki, Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyətinin potensialı tükənməyib.

Sual: Bu məsələ ilə bağlı ictimai rəy necədir?

Cavab: Azərbaycanda yüzlərlə ictimai fəal münaqişənin həllini yalnız hərbi yolla görür. Istənilən paralel təkliflər qəbul olunmur.

Belə bəyanatlar vətənpərvərlik bəyanatlarıdır və odur ki, populyardır. Lakin problemi yalnız güc yolu ilə həll etməmək barədə dövlət strategiyasına ziddir.

Əgər dövlət strategiyasını yalnız belə ideyalar üzərində qursaq, bu, danışıqlarda məğlubiyyətə gətirib çıxaracaq.

Belə proses çox çevik aparılmalı və hərtərəfli addımlara əsaslanmalıdır.

Paşinyan komandasının hərəkətləri göstərdi ki, o, çevik addımlar variantına keçib. Əgər indi bizim hökumət çevik siyasətdən imtina edərək sərt mövqe tutarsa, biz uduzarıq və beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqi artar.

Sual: Ermənistanda əhval-ruhiyyə necədir?

Cavab: Hazırda hakimiyyət ictimai rəylə az maraqlanır. Televiziyada bu mövzuda müzakirələr aparılmır, xalq prosesdən kənarlaşdırılıb. Yalnız ictimai sektorun fəallarından ibarət qrup kiçik otaqda toplanır və sülhə nail olunması ilə bağlı bu və ya digər variantları müzakirə edirlər.

Milyonlarla adam vətənpərvərlərin çağırışlarını dinləyir və onları alqışlayır. Onları hökumətyönlü və müxalifət mətbuatı reklam edir, çünki vətənpərvərlik çağırışları gözəl səslənir. Niyə 15 nəfərlik qrup tərəfindən və jurnlalistlərin iştirakı olmadan keçirilən müzakirələr kimisə narahat edir?

Ermənistanın əvvəlki hakimiyətinin dövründə uzun müddət Yerevan danışıqlarda nəticə əldə etməyib. Lakin bütün beynəlxalq icitmaiyyət erməniləri tərifləyib. İndi yeni hakimiyyət sülhdən danışmır, ancaq qarşılıqlı kompromislərin mümkünlüyünü müzakirə edir. Dediyim kimi, Ermənistan çevik siyasətə keçib, bizdə isə 90-cı illərdəki taktikaya tərəfdar olmağa məcbur edirlər.

Sülhyaratma qardaşlaşmağa çağırış deyil, sərfəli "məntiqi evlilik" kimi bir şeydir. Ən yaxşı vəkili olan qalib gəlir.

Sual: Paşinyan ziddiyyətli bəyanatlarla çıxış edir. Gah deyir Ağdam ermənilərin deyil və ermənilər orada yaşaya bilməz, gah da danışıqlarda Qarabağın iştirakını tələb edir. Əslində nə istəyir?

Cavab: Paşinyan vaxtı uzatmaq istəyir. "Qarabağ klanı" üçün hədəf olmaq istəmir. Odur ki, bir-birilə əlaqəsi olmayan bəyanatlar verir ki, ictimaiyyət və dünya onun fikirlərini anlamaq ilə məşğul olsun.

Sual: Danışıqlarda Azərbaycanın siyasətini necə xarakterizə etmək olar:

Cavab: Danışıqlarda Azərbaycana uduzan tərəf kimi baxılmır. Bütün dünya maraqlıdır ki, Ermənistan və Azərbaycan sülh barədə razılığa gəlsinlər.

Azərbaycan daha çox ədalətli sülhə can atır, ona görə nəticə ilə bağlı tələsmir. Əlbəttə, xalq əziyyət çəkir, qaçqınlar vətən həsrəti ilə ölür. Ancaq sülhə nail olmaq asan məsələ deyil. Müharibədə uduzmuş tərəfin danışıqlarda təşəbbüsü ələ alması çətindir və uzunmüddətli prosesdir. Azərbaycan XİN danışıqları bizim üçün sərfəli olaraq apara bilər, ancaq bu mövzu milli beyin mərkəzləri ilə müzakirə olunmur.

Sual: Sizin gələcək addımlarınız necə olacaq?

Cavab: Biz sülhyaratma mövzusunu hakimiyyətlə müzakirə etməliyik. Hərəkətlərin sinxronlaşdırılmasına zərurət var. İctimai sülhyaratma hakimiyyətin tədbirləri ilə uzlaşmalıdır. Sülhə hazır olmayan hakimiyyət üçün sülhə çağırışlar ictimaiyyət tərəfindən xəyanət kimi qəbul ediləcək.-0-