“Söndürmə öz əlinlə yandırdığın çırağı...”

Prezident seçkisinin birinci turunda namizədlərin kifayət qədər səs ala bilməməsindən sonra Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu olan 100 illik bir partiyanın(CHP) Sinan Oğana 8 gün vaxt sərf etməsi komik yox, qəti şəkildə faciəli bir durum idi. Çünki ilk turdan 2 gün sonra lazımi analizlər edilmiş və müxalifətin namizədinin radikal şəkildə mövzu və üslub dəyişdirilməsi qərarlaşdırılmışdı. Mövzu və üslub dəyişikliyinə sadiq qalan Kemal Kılıçdaroğlu: 1) Terror təşkilatlarıyla əsla əməkdaşlıq etməyəcəyini; 2) Başda Suriyalılar olmaqla, qaçqınları vaxt itirmədən ölkədən çıxaracağını kəskin şəkildə bəyan etməklə qalmayıb seçiciləri ayın 28-də məntəqələrə getməyə çağırdı.

Ertəsi gün müxalif ittifaqın ikinci partiyasının lideri Meral Akşener “28 may seçki yox, ölkənin taleyinin referendumudur”- deyərək seçici kütləsinin üzərində soyuq su ilə terapiya yapmağa çalışdı və deyəsən, müəyyən ölçüdə məqsədinə  nail oldu.

Bəli, 100 illik Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu olan bir partiyanın baxımından ən acınacaqlı hal 8 milyon  CHP üzvünün  və ya tərəfdarının məntəqələrə getməməsidir. Bunun bir çox səbəbinin arasında hər şeydən əvvəl, bu seçici kütləsinin eqoistliyini, laqeydliyini, özündən başqa heç kimi vecinə almadığını, ölkənin taleyi ilə əsla maraqlanmadığını, dünən CHP lideri Baykala, bu gün isə Kılıçdaroğlunu nifrət etməsini və s.faktorları saymaq lazımdır. Yəni,100 illik cümhuriyyətin taleyinin həll edildiyi bir vaxtda CHP-ni dəstəkləmiş 8 milyon insan “Millət necə tarac olur-olsun, nə işim var?”- atmosferi içində ya öz eqolarını basdıra bilmir ya da mövcud sistemin kökündən dəyişdirilməsi cəhdləri onu əsla narahat etmir. Meral Akşenerin `qapı-qapı dolaşması`nın səbəbi budur (Azərbaycanlıların küçə-küçə dolaşmasının cavabını isə Türkiyə seçiciləri verəcək).

AKP hökumətinin sərhəd qapılarını taybatay açaraq ölkəyə gətirdiyi və səlahiyyətli nümayəndələrin də etiraf etdiyi kimi,indiyə qədər 300 milyard dollar xərcləyərək  hər cür maddi-siyasi-təhlükəsizlik komfortunu yaratdığı `qaçqınlar məsələsi`nin Türkiyənin dövlət təhlükəsizliyinə təhdid təşkil etməsini müxalif blok seçkidən əvvəl düzgün təhlil edə bilməyibmiş. Prezident seçkisinin ilk turunun və parlament seçkisinin nəticələrinin təhlili bu problemin seçicilər üçün çox böyük önəm təşkil etdiyini ortaya çıxarınca müxalifət bu damarı tutaraq 10 günlük təbliğatı  o damarın üstündə irəlilətdi.

26 avqust 2021-ci ildə Zəfər Partiyasını yaradar-yaratmaz Suriyalı qaçqınların məsələsini ölkənin gündəminə daxil etməyi bacaran professor Ümid  Özdağın bu kapitalından Sinan Oğan müəyyən dərəcədə istifadə etmişdi. Dünən yıxmaq üçün meydanlara çıxdığı şəxsi ertəsi gün  dəstəkləmə qərarı qəbul edən Oğanın başdan axıra Azərbaycan qoxuyan bu addımı onu seçicilərin gözündən tamamilə salarkən Kemal Kılıçdaroğlunun bu kapitalın sahibi professor Özdağın qapısını döyərək dəstək alması müxalifətin namizədinin xanəsinə ən az 2% səs yazdırmışdır.

Kılıçdaroğlunun professor Özdağla razılığa gəlməsi  kürd təmayüllü partiya və seçici kütləsi tərəfindən necə qarşılanacaqdı? Bu sual gündəmdə ikən Halkların Demokratiya Partiyasının açıqlaması gecikmədi:birinci turda olduğu kimi, ikinci turda da Kemal Kılıçdaroğlu qərarlılıqla dəstəklənəcəkdi. Bu qərar, ittifaqı genişləndirmək üçün ən zidd qütblərdəki siyasi qurumların  əməkdaşlığının belə ittifaq içində hər hansı problem yaratmadığını göstərir.

Seçkinin birinci turunda 0.5% fərq ilə qələbə qazana bilməyən Türkiyə siyasətinin və dövlət idarəçiliyinin ən təcrübəli şəxsiyyəti Recep Tayyip Erdoğan bu gəlişmələr qarşısında hansı taktikanı izləyir? Hörmətli Erdoğanın seçkinin ikinci turunda özünü daha rahat hiss etdiyini əvvəl də yazmışdıq. Bundan təbii şey olmasa da, müxalifətin həmlələrinin  cənab Erdoğanı narahat etmədiyini demək də doğru olmaz. Bu həmlələrin qarşısında Erdoğan seçkinin birinci turu ərəfəsindəki “Kılıçdaroğlu terror təşkilatıyla əməkdaşlıq edir” - təbliğatını davam etdirir(“Videoler istər doğru,istərsə montaj olsun,terror təşkilatı Kılıçdaroğlunun videosunu hazırlamışdır” -mövqeyində sıx duran Türkiyə prezidentini ana müxalifət partiyasının lideri məhkəməyə verib). İlk turda olduğu kimi,cənab Erdoğan bu dəfə də Anadolunun və Qara dənizin milliyyətçi-mühafizəkar təbəqələrindən dəstək alaraq vəzifəsinə davam etməyə çalışacaq.

Müxalifətin fəallığına, öz tərəfdarlarına ümid aşılamasına baxmayaraq, 14 may axşamında ortaya çıxmış sual olduğu kimi qalır: Erdoğan ilə Kılıçdaroğlu arasındakı 2.5 milyon səs fərqini qapatmaq mümkün olacaqmı?

Bu sualı “Cənab Erdoğan 9 iyul 2018-ci ildə qurduğu  dövlətdəki ilk seçkidə müxalifətə uduzacaqmı?” - şəklində də verə bilərsiniz. Və ya “CHP ilə bu və ya digər şəkildə bağları olan 8 milyon seçici ölkənin idarəçilik sistemi xarakteristikasının tamamilə dəyişdirilməsinə göz yumacaqmı?” - şəklində sual versəniz, yenə düz iş görəcəksiniz...

105 il əvvəl Azərbaycan coğrafiyası üçün həlledici olmuş 28 may 104 il sonra Türkiyə Cümhuriyyəti üçün də həlledici olacaqmı?...