ATƏT-in seçkilərlə bağlı hesabatından razılar, narazılar...

Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu (DTİHB) Seçki Müşahidə Missiyasının (SMM) Azərbaycanda növbədənkənar prezident seçkiləri ilə bağlı aralıq hesabatına maraqlı tərəflərin münasibəti fərqlidir.

Hesabatda bildirilir ki, parlamentə daxil olmayan əsas müxalifət partiyalarından heç biri seçkiyə qatılmır, biri isə boykot çağırışı ilə çıxış edir. Əlavə olunur ki, təyin olunan müddətdə yeddi namizəd qeydə alınıb: "Hazırkı prezidentlə bərabər bu seçkilərə qatılan digər altı namizədin hər biri yaxın keçmişdə prezidenti açıq şəkildə dəstəkləyib".

Sənəddə seçkiöncəsi jurnalist həbslərinə diqqət çəkilir, təşviqat müddətinin azaldılmasından bəhs edilir.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının Nəzarət-Təftiş Komissiyasının üzvü, deputat Elman Nəsirov Turana bildirib ki, Azərbaycan cəmiyyətində ATƏT DTİHB-in seçki ilə bağlı hər hansı bir müsbət, obyektiv reallığa tam uyğun mövqe qoyacağı ilə bağlı inam yoxdur: “Bu da təsadüfi deyil. Çünki əvvəlki seçkilərdə də onlar hər şeyi “lupa altında” yoxlayıblar və neqativlə dolu, obyektivlikdən uzaq bir mövqe sərgiləyiblər. Bir çox hallarda onlar Bakıya hazır hesabatlarla gəliblər və sonra texniki düzəlişlər ediblər”.

E.Nəsirov qeyd edib ki, Azərbaycanda keçirilən hər seçki demokratik inkişaf yoluna doğru növbəti bir addımdır, amma ATƏT bunu görmək istəməyib: “Biz çox ümid bəsləyərdik ki, bu dəfə ATƏT özünün ənənəvi skeptik yanaşmaları bir kənara qoysun. Müəyyən qüsurlar varsa onları qeyd eləsin, amma Azərbaycanın hər seçki prosesində demokratik inkişaf yolunda irəliyə addımlar atdığını da təsdiqləsin, bir obyektiv mövqe ortaya qoysun”5.

Hesabatdakı namizədlərlə bağlı məsələyə gəlincə deputat hesab edir ki, bu yanaşma həqiqətə uyğun deyil: “Prezidentliyə namizədlərin hər birinin öz seçki platforması var, siyasi proseslərlə, iqtisadi inkişafımızla, ölkənin müdafiə qabiliyyəti ilə və digər məsələlərlə bağlı öz mövqeləri var. Onlar seçicilərlə görüşlər keçirib öz proqramlarını, planlarını açıqlayırlar. Bu, heç bir halda cənab İlham Əliyevin addımlarını təkrarlamaq deyil və fərqli yanaşmalardı”.

YAP rəsmisinin fikrincə ona görə də bu tənqid ciddi tənqid sayıla bilməz: “Bu fikirlərin heç bir əsası yoxdur. Bunu ATƏT belə düşünür. Amma ATƏT onu da bilməlidir ki, cənab İlham Əliyevin xalq tərəfindən çox böyük etimad var və o, təkcə Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədi deyil, xalqın namizədidir. Məhz ona görə hər namizəd fərqindədir ki, seçki marafonun lideri cənab İlham Əliyevdir”.

Prezidentliyə namizəd, deputat, Böyük Quruluş Partiyasının sədri Fazil Mustafanın sözlərinə görə, DTİHB "yaxın keçmişdə" dedikdə nəyi nəzərdə tutduğunu izah etməlidir: "Yaxın keçmişdə Azərbaycan Qarabağda savaş aparıb. Bu dövrdə Azərbaycanda öz dövlətinə, vətəninə bağlı olan bütün partiyalar Ali Baş Komandan kimi İlham Əliyevi dəstəkləyiblər. Hansısa partiyalar onu YAP-ın sədri kimi və yaxud da prezident kimi dəstəkləməyiblər. Ona görə də hesabatdakı bu yanaşma olduqca absurddur".

F.Mustafa qeyd edib ki, torpaqların işğaldan azad olunması rəhbərlik etdiyi partiyanın nizamnaməsində var: “Onu da yerinə yetirən indiki Prezident İlham Əliyev olub. Amma bütövlükdə biz partiya olaraq başqa dünyagörüşünün sahibiyik və platformamızda da bu açıq-aşkar özünü əks etdirir. Bu baxımından belə bir sabit iddia ilə çıxış eləmək uğursuz sayılmalıdır və hər hansı bir şəkildə bununla bizim müstəqil mövqeyimizə kölgə salmaq mümkün deyil”.

Seçkilərə qatılmayan Müsavat Partiyasının başqanı Arif Hacılı isə bildirib ki, DTİHB-in Seçki Müşahidə Missiyasının hesabatı mövcud vəziyyətin konstatasiyası kimi qiymətləndirilə bilər: "Çünki hər kəsə məlumdur ki, ölkənin gerçək müxalifəti seçkiləri boykot etdi. Eyni zamanda, televiziyalarda gedən debatlarda və ya namizədlərin açıqlamalarında açıq-aydın görsənir ki, digər namizədlər öz namizədliklərindən daha çox dövlət başçısının təbliğatı ilə məşğuldurlar".

Seçki Müşahidə Alyansının rəhbəri Məmməd Məmmədzadə isə AzadlıqRadiosuna xatırladıb ki, ATƏT-in DTİHB Seçki Müşahidə Missiyası Azərbaycana bir az gec - dekabrın 29-da gəlib və yanvarın əvvəlindən müşahidəyə start verib: "Aralıq hesabat hələ seçkinin müəyyən hissəsini əhatə edir, əsas rəy 8 fevralda, yekun hesabat isə Konstitusiya Məhkəməsinin qərarından sonra olacaq. Orada daha detallı, təfsilatlı şəkildə seçki prosesi ilə bağlı rəy veriləcək".

Ekspertin fikrincə, indiki rəylə bağlı əvvəlki illərin təcrübəsinə əsaslanıb demək olar ki, bir az yumşaq formadadır və texniki məsələləri əhatə edir: "Amma bu hesabatda da sərbəst toplaşmaq azadlığı, medianın vəziyyəti, siyasi partiyalar və media haqqında qanunların məsələsi də kifayət qədər əhatə olunub".

Yazıda hesabatla bağlı səslənən fikirlərə DTİHB Seçki Müşahidə Missiyasından münasibət almaq mümkün olmayıb. Hələlik, seçkilərin monitorinqini bu qurumdan yanvarın əvvəlində gələn 26 uzunmüddətli müşahidəçi həyata keçirir. Onun qısamüddətli missiyası Azərbaycana gəlməyib. Qurumun ümumilikdə 300 civarında müşahidəçisi olmalıdır.